Υπάρχουν άνθρωποι, που ξεκινώντας να γράψεις γι αυτούς, συνειδητοποιείς πως αρκεί να βάλεις το όνομά τους και μια τελεία. Δεν χρειάζεται να πεις τίποτα παραπάνω. Όλοι ξέρουν και καταλαβαίνουν το βάρος του ονόματος, της προσωπικότητας και των επιτευγμάτων τους. Στην προκειμένη περίπτωση όμως, ο άντρας που έχω απέναντί μου δεν έχει σκοπό να βάλει τελεία στην ενασχόληση με τον αθλητισμό και τη διάδοσή του στην Ελλάδα.
«Είναι στόχος ζωής και μονόδρομος για μένα πλέον. Δουλεύω γι αυτό, επενδύοντας την εμπειρία και τις γνώσεις μου κι αυτό θα είναι η παρακαταθήκη μου για τη νέα γενιά. Το θεωρώ καθήκον και υποχρέωσή μου», δεν παύει να λέει με κάθε ευκαιρία, παροτρύνοντας να τον μιμηθούν όσοι μπορούν με το παράδειγμα και την ενεργή συμμετοχή τους και να συνεισφέρουν στη διαμόρφωση της ολοκληρωμένης προσωπικότητας των παιδιών, όπου το σώμα και το μυαλό θα είναι σε ισορροπία, αρμονία και υγεία, όπως έλεγαν και οι αρχαίοι μας πρόγονοι.
Ο Χρήστος Γαρέφης αποτελεί έναν ζωντανό θρύλο, μια εμβληματική προσωπικότητα για την οποία η πόλη της Θεσσαλονίκης και ο κόσμος του αθλητισμού δεν τρέφει παρά σεβασμό και θαυμασμό. Και μόνο η αναφορά του ονόματός του, σ όσους πέρασαν από τα χέρια του όταν ήταν προπονητής κολύμβησης στον ΠΑΟΚ (1978- 92), αλλά και στην Εθνική Ομάδα (1982-9), αρκεί για να δεις ένα βλέμμα γεμάτο δέος και να ακούσεις ένα χείμαρρο αναμνήσεων, εξιστορήσεων και επαινετικών σχολίων, γεμάτων ευγνωμοσύνη για τον μέντορά τους. Το 2004, στα 49 του χρόνια, και όντας ο μεγαλύτερος σε ηλικία αθλητής, συμμετείχε μαζί με τον Ντάνι Πασχαλίδη, στην Ιστιοπλοϊκή κατηγορία TORNADO, που είναι τα ταχύτερα ιστιοπλοϊκά σκάφη, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, κατακτώντας τη 12η θέση. Κι ενώ πιστεύαμε όπως και ο ίδιος, ότι τα είχαμε δει όλα τότε, τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε και σε ηλικία 60 χρόνων, κατακτά στο Σικάγο, τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή τριάθλου στην κατηγορία 60plus.
Πρότεινε να συναντηθούμε στο χώρο του “my academy” του “Salonica Tennis Club”, που αποτελεί τα τελευταία χρόνια την επαγγελματική του ενασχόληση και φυτώριο ελπίδας, παράλληλα με το Δημοτικό Κολυμβητήριο Πανοράματος, όπου είναι υπεύθυνος.
«Θέλω να παρακολουθήσεις το προπονητικό πρόγραμμα με τα λάστιχα που εφαρμόζω μέσα κι έξω από το νερό εδώ και 25 χρόνια και με έχει βοηθήσει πολύ. Το προτείνω και το εφαρμόζω σε όλα τα ηλικιακά γκρουπ ανεπιφύλακτα»
Ήμουν λοιπόν εκεί λίγο πριν τη δύση και είδα μια ομάδα από άντρες και γυναίκες διαφορετικών ηλικιών, ανάμεσά τους κι έναν νεαρό περίπου 10 ετών, να ακολουθούν τις οδηγίες , που με ηρεμία και απλότητα έδινε ο Χρήστος Γαρέφης. Μια ολοκληρωμένη προπόνηση αντιστάσεων, που με μαθηματική ακρίβεια ξυπνά και ενδυναμώνει κάθε μυ ενισχύοντας την ευλυγισία. Αφού ολοκληρώθηκε η προπόνηση μίλησε με τον καθένα ξεχωριστά συμβουλεύοντάς τους.
«Είναι πολύ σημαντικό για μένα» μου λέει ξεκινώντας την κουβέντα μας «να καταλάβουν οι Έλληνες τα οφέλη του αθλητισμού. Ποτέ και για κανένα δεν είναι αργά, αν και το καλύτερο είναι να ξεκινήσουν από την παιδική ηλικία, έτσι ώστε εκτός από το σώμα, να σμιλέψουν και το χαρακτήρα τους, πολύτιμα εφόδια για το υπόλοιπο της ζωής τους. Το ότι βοήθησα τα τελευταία χρόνια τουλάχιστον 100 άτομα να χάσουν 15 κιλά σημαίνει 1,5 τόνο που χάθηκε, για να δώσει θέση όχι μόνο στην καλύτερη και πιο νεανική εμφάνιση, αλλά και στην υγεία, την ποιότητα ζωής, την αυτοπεποίθηση, την αυτοεκτίμηση, την αυτογνωσία, την ψυχική ισορροπία και κατά συνέπεια την καλύτερη συμπεριφορά και διαπροσωπικές σχέσεις, σ όλους τους τομείς της ζωής τους, μέσα από την πληρότητα και την ευφορία που τους διακατέχει. Γι αυτό και λέω πάντα πως παράγω πρόληψη και υγεία.»
«Παράγετε;»
« Ναι! Αυτή η ιδέα ξύπνησε μέσα μου, όταν το 2011 σε κάποιο από τα γνωστά τηλεοπτικά παράθυρα ειπώθηκε το γνωστό: « Η Ελλάδα δεν παράγει τίποτα.» Με θύμωσε και με πείσμωσε και είπα στη γυναίκα μου « Λοιπόν από αύριο παράγουμε κάτι πολύ σημαντικό για τη χώρα. Πρόληψη και υγεία.» Με την άθληση θα έχουμε λιγότερους σωματικά και ψυχικά ασθενείς, λιγότερη κατανάλωση φαρμάκων και έξοδα, αλλά και καλύτερους ανθρώπους, που θα πάρουν τη ζωή και το μέλλον στα χέρια τους. Μια καλύτερη Ελλάδα.»
« Είστε ζωντανό παράδειγμα της θεωρίας σας. Πως ξεκίνησε η δική σας επαφή με τον αθλητισμό;»
« Σε ηλικία 6 χρόνων είδα κάποιον να τρέχει στο Λευκό Πύργο κι άρχισα να τον ακολουθώ προσπαθώντας να τον φτάσω και να τον προσπεράσω, κάτι που όπως αντιλαμβάνεστε, ήταν αδύνατο. Θύμωσα με τον εαυτό μου και επέστρεψα την επόμενη μέρα, προσπαθώντας να καταλάβω τι έφταιξε, τι έκανα λάθος και άρχισα να ζητάω από τον πατέρα μου να βρει τρόπο να τρέχω πιο γρήγορα. Έτσι με έγραψε στον στίβο.»
« Ήταν λοιπόν η ανάγκη της πρωτιάς και το αίσθημα του ανταγωνισμού, που σας κέντρισε το ενδιαφέρον ή ανάγκη να βελτιώσετε τις επιδόσεις σας;»
« Σε καμία περίπτωση ο ανταγωνισμός. Ήταν η ανάγκη να μάθω περισσότερα, να γνωρίσω τις δυνατότητές μου, να βελτιωθώ και να εξελιχτώ. Ξέρετε, αυτό που λέγεται ευρέως για τον εγωισμό των αθλητών και ειδικά πρωταθλητών, κατά τη γνώμη μου δεν ισχύει για την πλειοψηφία αυτών. Δεν μπορεί να χαρακτηρίζεις την επιμονή και τη συμμετοχή σε αγώνες εγωισμό, όταν μέχρι να έρθει η στιγμή που θα κερδίσεις, αν έρθει, θα έχεις πέσει, θα έχεις χάσει δεκάδες κι εκατοντάδες φορές και θα πρέπει να ξανασηκωθείς, να δουλέψεις από την αρχή και να συνεχίσεις. Όλα αυτά όμως είναι μαθήματα ζωής και πληροφορίες, που αν τις αντιληφθείς και τις επεξεργαστείς σωστά, θα σε φέρουν πιο κοντά στον στόχο.»
«Νομίζω πως η πορεία σας το αποδεικνύει.»
«Πράγματι. Σε ηλικία 12 χρόνων, όταν διαμέναμε στον Βόλο, μεταπήδησα στην ιστιοπλοΐα με έναν εξαίρετο προπονητή στο Ναυτικό Όμιλο Βόλου, τον Βάσο Φίλιππο. Εκεί βρήκα αυτό που ήταν το ταλέντο μου, που πηγάζει από τη σωστή αίσθηση του χωροχρόνου.»
«Ναι αλλά η πορεία και οι συμμετοχές των νεανικών σας χρόνων στην εθνική ομάδα κολύμβησης και υδατοσφαίρισης δείχνουν ότι πήρατε άλλη κατεύθυνση.»
«Η συμμετοχή μου στους αγώνες κολύμβησης, που πραγματοποιήθηκαν με αφορμή τα εγκαίνια του κολυμβητηρίου Βόλου, όπου τερμάτισα πρώτος ,ήταν ο λόγος για τον οποίο στα 13 μου κρίθηκε , πως αυτό θα είναι το άθλημα που θα ακολουθήσω. Τρία χρόνια μετά έγινε η μεταγραφή μου στον ΠΑΟΚ, όπου η προπονητική συμβολή του Ανέστη Σουμελίδη ήταν πολύτιμη, για να περάσω μετέπειτα στην υδατοσφαίριση όπου ήμουν για 3 χρόνια επιλογή του αείμνηστου Ανδρέα Γαρύφαλλου, στην εθνική ομάδα πόλο.
Αυτό που κέρδισα εκτός άλλων ήταν, ότι έχοντας το σκεπτικό που προανέφερα, παρατηρώντας, μαθαίνοντας, αναλύοντας, ανέπτυξα το προπονητικό μου δαιμόνιο, εφαρμόζοντας τη διανυσματική προπόνηση. Διαίρεση στόχου σε διαστήματα μικρότερα του αγώνα με στόχο την διατήρηση της επιθυμητής ταχύτητας ολοένα και πιο άνετα και οικονομικά, όσον αφορά στην εξοικονόμηση δυνάμεων και ενέργειας κι όχι πιο γρήγορα. Κάτι που συνεχίζω να εφαρμόζω και στις προπονήσεις για το τρίαθλο.»
«Οι παλιές αγάπες όμως δεν ξεχνιούνται. Και μιλάω για την ιστιοπλοΐα.»
«Όντως στα 43 μου ξεκίνησα πάλι και πέντε χρόνια μετά, μαζί με τον Ντάνι Πασχαλίδη, από τον οποίο οφείλω να πω έμαθα πολλά για την ιστιοπλοΐα, αν και είναι νεότερος μου, συμμετείχαμε στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας και βγήκαμε 12οι»
« Ποιο θεωρείτε το μεγαλύτερο κέρδος από αυτή τη συμμετοχή;»
«Τη μοναδική εμπειρία για πέντε χρόνια να προπονούμαι ακατάπαυστα μαζί με τους κορυφαίους του είδους. Η αλληλεπίδραση και η ανταλλαγή γνώσης και εμπειρίας μεταξύ μας, ήταν αλησμόνητες και ανεκτίμητες! »
« Πως όμως 22 χρόνια μετά την συμμετοχή σας στο Nice Iron Man, αποφασίζετε να ασχοληθείτε και τελικά καταφέρνετε να κερδίσετε και την υπέρτατη διάκριση, σε ένα σκληρό και απαιτητικό άθλημα όπως το τρίαθλο;»
« Όταν στα 57 μου συνειδητοποίησα ότι είχα επαναπαυτεί και από 80 κιλά είχα φτάσει 92, έχοντας παράλληλα και ανησυχητικές προειδοποιήσεις από το σώμα μου, έγινε ένα κλικ μέσα μου κι άρχισα τις προπονήσεις, υπό την καθοδήγηση του καλύτερου Έλληνα τριαθλητή, του Βασίλη Κρομμύδα. Σύμμαχος σ αυτή την προσπάθεια , έχω φέτος το καταπληκτικό ελληνικό ποδήλατο το GRAM, φτιαγμένο κυριολεκτικά πάνω στις προδιαγραφές και τις ανάγκες μου από τα χέρια του Α. Κιτσέλη . Η συνέχεια είναι γνωστή και πλέον συμμετέχω σε όλους τους αγώνες που γίνονται και δεν σκέφτομαι σε καμία περίπτωση να σταματήσω όσο ζω. Προπονούμαι καθημερινά 2 με 2,5 ώρες και ακολουθώ αυστηρό πρόγραμμα διατροφής. Έτσι κι αλλιώς αυτό αποτελεί μέρος της ζωής μου τα τελευταία 55 χρόνια»
« Μέρος της ζωής σας είναι και οι αναρίθμητοι αγώνες στους οποίους συμμετείχατε. Αλήθεια πως νιώθετε και λειτουργείτε πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον αγώνα;»
«Πριν τον αγώνα από το άγχος δεν μπορώ να κοιμηθώ. Συμβαίνει 50 χρόνια και δεν νικιέται με τίποτα αυτό κι έτσι το έχω αποδεχτεί. Κατά τη διάρκεια του ενός αγώνα όπως το τρίαθλο κουράζω το μυαλό όχι το σώμα. Τα αποσυνδέω απόλυτα. Στον τερματισμό το μυαλό μου είναι εξαντλημένο, το σώμα όχι.»
«Ουσιαστικά ο εγκέφαλος λειτουργεί σαν ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής που λαμβάνει, επεξεργάζεται, αναλύει τα δεδομένα, δίνοντας τις εντολές στο σώμα να εκτελέσει σαν ψυχρή μηχανή, αποκλείοντας το συναίσθημα, αν έχω καταλάβει σωστά.»
«Ακριβώς ανάλυση δεδομένων και στρατηγικής σε προέκταση δευτερολέπτου, με το ενδεχόμενο, στην περίπτωση που η απόφαση της δεδομένης στιγμής αποδειχτεί λανθασμένη ή ανεπιτυχής, να γίνει άμεση επαναρύθμιση.»
« Αυτό είναι ιστιοπλοϊκός τρόπος σκέψης.»
« Ακριβώς. Είναι ή αντίληψη του χωροχρόνου που προανέφερα, η οποία σε συνδυασμό με τις γνώσεις για τον άνεμο, συντελούν στην βελτίωση της επίδοσης, ενώ στην ποδηλασία με βοηθάει και η κολυμβητική εμπειρία, μια που ελέγχω και χρησιμοποιώ και τους 32 βασικούς μυς του σώματός μου.»
«Ποιες λέξεις θα βάζατε δίπλα στο τρίαθλο;»
«ΓΗ, για το τρέξιμο. ΝΕΡΟ, για την κολύμβηση. ΑΕΡΑΣ, για την ποδηλασία. ΦΩΤΙΑ, για τη στιγμή των αλλαγών από το ένα στο άλλο» μου απαντά και μου έρχονται οι γεμάτες αδρεναλίνη στιγμές, που είχα παρακολουθήσει 3 μήνες πριν στο AlmiraMan, στην παραλία Κατερίνης και κάποια στιγμιότυπα υπάρχουν και στο παρόν άρθρο.
« Δίπλα στην ιστιοπλοία;»
« Ενόραση.»
«Στο τέννις;»
«Σκάκι. Και αν και θεωρώ τον εαυτό μου μέτριο το αγαπώ πολύ.»
«Στη ζωή;»
«Προορισμός και προσμονή»
« Το ταλέντο καθορίζει την εξέλιξη και τον προορισμό;»
« Το ταλέντο θέλει καταρχήν αφού διερευνηθεί, υποστήριξη κυρίως από τους προπονητές, που θα βρίσκονται σε συνεννόηση με τους γονείς, αλλά και δουλειά και πειθαρχία για να αναδειχτεί. Σ αυτό παίζουν ρόλο ταυτόχρονα, η νομοτέλεια των πραγμάτων και οι συγκυρίες. Τις περισσότερες φορές, αυτός που είναι προορισμένος για κάτι, έστω και καθυστερημένα βρίσκει το δρόμο του και η καθυστέρηση συχνά τον βοηθάει να αποκτήσει επιπλέον πληροφορίες για να το υπηρετήσει καλύτερα.»
« Ανάμεσα σε έναν αθλητή που έχει ταλέντο και έναν μέτριο, που έχουν και οι δύο καλό προπονητή, ποιος πιστεύετε ότι έχει περισσότερες πιθανότητες να διακριθεί;»
« Αυτός που θα αντέξει την καταπόνηση της προετοιμασίας. Είμαι κάθετος σ αυτό.»
« Αυξάνεται συνεχώς στην Ελλάδα, ο αριθμός των ανθρώπων κάθε ηλικίας και φύλου, που συμμετέχουν σε αγώνες μαζικού αθλητισμού, αλλά και τρίαθλου. Ποια είναι η άποψή σας γι αυτό;»
« Είναι κάτι παραπάνω από αισιόδοξο και ελπιδοφόρο. Θεωρώ σημαντική τη συμμετοχή σε αγώνες. Μέσα από τους αγώνες ο άνθρωπος καθαρίζεται, ξανανιώνει. Διακατέχεται από την ευφορία και την πληρότητα, που αποκτάς ως μέρος μιας ομάδας, ενός κοινωνικού συνόλου, που μοιράζεται μια κοινή εμπειρία. Στόχος είναι η συμμετοχή και η διάκριση δεν είναι η πρωτιά, αλλά η προσπάθεια που κατέβαλε ανταγωνιζόμενος τον εαυτό του, πετυχαίνοντας το προσωπικό του ρεκόρ. Σίγουρα όσοι δεν είναι αθλητές θα πρέπει να ακούν το σώμα τους και να ζητούν συμβουλές διατροφής και προπόνησης, που θα τους προστατέψουν από άσκοπους μικροτραυματισμούς και άσχημες καταστάσεις.»
«Έχετε διακριθεί σε 4 ολυμπιακά αθλήματα. Υπάρχει κάποιος στόχος και συγκεκριμένος αγώνας ή άθλημα, που θα θέλατε οπωσδήποτε να προσθέσετε στο βιογραφικό σας;»
«Νιώθω πλήρης. Θα συνεχίσω να γυμνάζομαι και να κάνω τρίαθλο. Αυτό που είναι ο στόχος μου πλέον και δεν τον διαπραγματεύομαι, είναι να παράγω πρόληψη και υγεία. Η χώρα μας έχει έναν απεριόριστο ανεξάντλητο πλούτο που λέγεται ανθρώπινο κεφάλαιο και πρέπει να το υποστηρίξουμε. Τα παιδιά και η νεολαία, αλλά και κάθε Έλληνας, πρέπει να έχουν υγιή οργανισμό, υγιή σκέψη και υγιή πρότυπα ζωής και αυτό μπορεί να γίνει μέσα από τον αθλητισμό και την κίνηση.
«Ποια αθλήματα θεωρείτε πως είναι ιδανικά για τα παιδιά και ποια είναι η ενδεδειγμένη ηλικία για να ξεκινήσουν;»
« Κολύμπι στα 4 περίπου, γιατί είναι καταρχήν απαραίτητο στη ζωή τους, όχι μόνο για το καλοκαιρινό τους μπάνιο, αλλά και για την εκγύμναση όλου του σώματος, την αποφυγή τραυματισμών και την αποθεραπεία. Ιστιοπλοΐα στα 8-9, γιατί θεωρώ αδιανόητο σε μια χώρα, που περιστοιχίζεται από θάλασσα, να μην ασχολούμαστε μ αυτό το άθλημα από παιδιά. Τέννις στα 6, γιατί εξασκεί κι αυτό μυαλό και σώμα και είναι ιδιαίτερα ευχάριστο για τα παιδιά. Αυτό που πρέπει να μάθουν τα παιδιά και λείπει από τα περισσότερα προπονητικά μοντέλα, είναι να διαχειρίζονται την ήττα και τη νίκη. Αυτά είναι μαθήματα ζωής και γι αυτό ξεκινάμε ένα πρόγραμμα για παιδιά εδώ, στο Salonica Tennis Club, με αυτό ακριβώς το θέμα. Για να μάθεις να σηκώνεσαι , πρέπει να μάθεις να πέφτεις.»
Όταν λοιπόν, η νομοτέλεια των πραγμάτων και οι συγκυρίες συναντιούνται με ένα μεγάλο ταλέντο, ένα δυνατό μυαλό και ένα ακούραστο σώμα, το αποτέλεσμα είναι άνθρωποι σαν τον Χρήστο Γαρέφη. Οφείλουμε να τους «εκμεταλλευτούμε» με κάθε τρόπο. Εγώ πάω να κατεβάσω το ποδήλατο στο δρόμο. Η θέση του δεν είναι στο μπαλκόνι.
Κείμενο – φωτογραφίες : Μαρία Μαυρίδου
Οι φωτογραφίες από τους ιστιοπλοϊκούς αγώνες παραχωρήθηκαν από το προσωπικό αρχείο του Χρήστου Γαρέφη
