Βιβλίο

Ο «βελούδος» Κύριος Πάνος

Με την εμμονή και το πάθος του ρέκτη της έρευνας και της γραφής, αλλά κυρίως την πίστη στα πρόσωπα και τις ιστορίες που τον συγκινούν, ο Δημήτρης Μανιάτης  παρέδωσε στην ελλιπή βιβλιογραφία του μεταπολεμικού, λαϊκού μας τραγουδιού, μια πολύτιμη βιογραφία για τον Πάνο Γαβαλά, υψηλής συναισθηματικής νοημοσύνης και θερμοκρασίας.  Το βιβλίο του «Πάνος Γαβαλάς – Μια φωνή όλο φως», με υπότιτλο «Ο μεγάλος βάρδος και το λαικό μεταπολεμικό τραγούδι» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Λιβάνη», είναι ένας  μικρός θησαυρός, από έναν τεχνίτη της σύνθεσης που ξέρει να εισπνέει και να βιώνει τον λόγο των άλλων, μετατρέποντάς τον σε σπουδαία αφηγηματική τοιχογραφία. Σε αυτό το εντυπωσιακό μπιζού και το βαρύτιμο τιμαλφές, εμπεριέχεται η ιστορία ενός σπουδαίου ανθρώπου και αυθεντικού λαϊκού καλλιτέχνη, πού όσο ζούσε δε φωτίστηκε όσο του άξιζε. Ταυτόχρονα καταγράφεται η ανάσα μιας ολόκληρης εποχής, με τα βάσανα, τις χαρές, τα γλέντια, τους καημούς και την τόλμη της, που αποτυπώθηκε στην ασπρόμαυρη γοητεία των παλιών ελληνικών ταινιών αλλά όχι στο λόγο όσων την έζησαν. Αυτόν τον λόγο διασώζει ο Μανιάτης και ταυτόχρονα την αρχοντιά και τη μπέσα όσων υπήρξαν πρωταγωνιστές, παραδίδοντας στο αναγνωστικό κοινό, την ιστορία ενός ξεχωριστού άρχοντα της ζωής και της τέχνης του. Ο ίδιος ο συγγραφέας μιλάει για μια «αξιοπρεπή βιογραφία» και όχι για μια «εξωραϊσμένη ρετρό μονογραφία» ενός αντιστάρ , ανυπότακτου και αντισυστημικού, αθόρυβου επαναστάτη και καινοτόμου του είδους που υπηρέτησε , ο οποίος υπερασπίστηκε έναν κόσμο μέχρι τέλους.  «Δύσκολος ο Γαβαλάς, άψαχτο το έργο του, μεγάλο το βάρος», γράφει ο Δημήτρης Μανιάτης που προσφέρει ένα σπουδαίο αφήγημα, μια εμμονικά λεπτομερή έρευνα, ένα σπάνιο αρχειακό υλικό, αλλά κυρίως την αγάπη του  για τον ήρωά του. Ένα βιβλίο που περιέχει όχι μόνο τα 598 ηχογραφημένα τραγούδια σε πρώτη εκτέλεση που ερμήνευσε με υψηλή τεχνική και πάθος ο Πάνος Γαβαλάς για περισσότερο από σαράντα χρόνια, αλλά και φωτογραφίες από το οικογενειακό του αρχείο, συνεντεύξεις από τον γιό του Γιάννη Γαβαλά, την Ρία Κούρτη, τους σπουδαίους του ελληνικού τραγουδιού αλλά και όσους τον έζησαν στη νύχτα, τα μαγαζιά και τα στούντιο ηχογράφησης, γκαρσόνια, ηχολήπτες κι ένα φανατικό κοινό που τον ακολουθούσε παντού. Χαρακτηριστικά τα λόγια του ηχολήπτη της Columbia Γιάννη Παπαιωάννου, για τον Πάνο Γαβαλά, έτσι όπως τα εξομολογήθηκε στο Δημήτρη Μανιάτη: «Για μένα προσωπικά είναι ο ρεμπέτης, λαϊκός τραγουδιστής με πιο ευγενή και γλυκιά φωνή και νομίζω ότι είναι κι ο μοναδικός με αυτό το μέταλλο. Είναι μπελκάντος, είναι βελούδος, αλλά αυτοί είχανε τη μαγκιά και διαχειριζόντουσαν πολύ καλά τη φωνή τους»!

Μάνια Ζούση