Βιβλίο Οι δημιουργοί γράφουν

Κώστας Κουτσουρέλης: «Η παθολογία της σημερινής ποίησης»

«Με οχτακόσιες νέες ποιητικές συλλογές κάθε χρόνο, με πολλά περιοδικά έντυπα και δικτυακά αφιερωμένα ειδικά σ’ εκείνην, με αναρίθμητες εκδηλώσεις και δημόσιες αναγνώσεις, η σημερινή ελληνική ποίηση δίνει προς τα έξω μια εικόνα ακμής.

Τα φαινόμενα όμως απατούν», σημειώνει στο artplay.gr ο Κώστας Κουτσουρέλης με αφορμή το βιβλίο του «Η τέχνη που αυτοκτονεί. Για το αδιέξοδο της ποίησης του καιρού μας», που μόλις κυκλοφόρησε από τη «Μικρή Άρκτο».

«Η κυκλοφορία όλων αυτών των βιβλίων είναι μηδαμινή», συνεχίζει ο Κ. Κουτσουρέλης. «Τα περισσότερα τα χρηματοδοτούν από την τσέπη τους οι ίδιοι οι συγγραφείς τους και δεν φτάνουν καν στα βιβλιοπωλεία. Στο πλήθος των ποιητικών εκδηλώσεων σπανίως συναντά κανείς ακροατές που να μην είναι και οι ίδιοι ποιητές ή φίλοι του παρουσιαζόμενου. Τα κυριότερα ΜΜΕ σπανίως τις αφιερώνουν χώρο στις σελίδες τους και χρόνο στο πρόγραμμά τους. Η βιβλιοκριτική είναι σποραδική, ευκαιριακή, αμέθοδη. Τις περισσότερες φορές μοιάζει με φιλοφρόνηση ή δελτίο τύπου.

Η κατάσταση στην Ευρώπη και την Αμερική είναι ανάλογη. Τον πρωτοφανή εκδοτικό πληθωρισμό συνοδεύει η εξίσου πρωτοφανής καθίζηση του ενδιαφέροντος του γενικού αναγνωστικού κοινού για τους ποιητές και τα έργα τους. Το συμπέρασμα είναι αδήριτο: η ποίηση από πρωτεύον είδος λόγου έχει ξεπέσει σε ενασχόληση περιθωριακή. Ακόμη και εμβληματικοί θεσμοί, που κάποτε την τιμούσαν, δεκαετίες τώρα την προσπερνούν, όπως φαίνεται στο παράδειγμα του Βραβείου Νομπέλ. Το χειρότερο: η ίδια η ποιητική κοινότητα, εγκλωβισμένη μεταξύ φαταλισμού και ψευτοαριστοκρατισμού όπως είναι, μοιάζει ανίκανη να αντιδράσει στα σημεία των καιρών.

Στο βιβλίο μου “Η τέχνη που αυτοκτονεί. Για το αδιέξοδο της ποίησης του καιρού μας” (Μικρή Άρκτος 2019) επιχειρώ δύο πράγματα. Πρώτον, να περιγράψω αντικειμενικά την παθολογία της σημερινής ποίησης στην Ελλάδα και διεθνώς, βασιζόμενος σε δείκτες άλλους μετρήσιμους (τη ζήτηση και διάδοση του ποιητικού βιβλίου μεταξύ άλλων) και άλλους μη (λ.χ. την έκλειψη κάθε ουσιαστικής αξιολόγησης και κριτικής). Και, δεύτερον, να σκιαγραφήσω τους λόγους (κοινωνικούς, ψυχολογικούς, ιδεολογικούς) που κάνουν τους σημερινούς ποιητές να μην αντιδρούν στην απαξίωση της τέχνης τους.

Προφανώς, η διάγνωση μιας παθολογίας από μόνη της λίγο ωφελεί αν δεν υπηρετεί την αποκατάσταση του πάσχοντος. Οι αναλογισμοί του συγγραφέα πάνω στο ζήτημα αναπτύσσονται στα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου, ιδίως σ’ εκείνο που φέρει τον τίτλο “Προσανατολισμοί. Ένα αντιμανιφέστο”.

Κώστας Κουτσουρέλης