Ένα ευαίσθητο, εύστοχο και βαθιά ανθρώπινο σημείωμα για το θεατρικό του έργο “Zyklon ή το πεπρωμένο”, που μετά την πετυχημένη παρουσίασή του στη Θεσσαλονίκη, έρχεται στην Αθήνα και το θέατρο “Αλκμήνη”
από τις 15 Απριλίου, “αφιερώνει” μέσω του artplay.gr στο κοινό του, ο συγγραφέας Θανάσης Τριαρίδης.
“Στην αφετηρία όλων των διαλογικών αφηγήσεων (των “θεατρικών έργων”) που γράφω υπάρχει η ίδια εμμονή: ο κοινός θάνατος μέσα σε αυτό που θαμπά και ασαφώς ονομάζουμε “αγάπη” – ο χαμός διά της αγάπης, εξαιτίας της αγάπης. Στο ZYKLON οι δύο ήρωες βρίσκονται μέσα στο σκοτάδι, σε μία πεποιημένη μήτρα, στην κάψουλα ενός παιχνιδιού roller coaster όπου προστατεύονται από βραχίονα ασφαλείας. Το μόνο που μπορεί να διακινδυνεύει την ασφάλειά τους είναι τα λόγια: οι αφηγήσεις του παλιού χρόνου, οι επινοημένες εκδοχές του παρόντος, η παραπραγματικότητα δημιουργούν μια νέα συνθήκη στο μυαλό τους όπου το απέπρωτο -αυτό που δεν επρόκειτο να συμβει, αυτό που δεν πέπρωνταν- γίνεται πεπρωμένο. Αν σκεφτεί κανείς τον Ευριπίδη ίσως να δει πως αυτό το αίτημα βρίσκεται στην αφετηρία του θεάτρου.
Μπορεί να πει κανείς πως μέσα στο ZYKLON η Ιστορία πυορραγεί – πως μολύνει την συναισθηματική υγεία του παρόντος. Με ενδιέφερε παρα πολύ αυτό. Δύο άνθρωποι του σήμερα αποφασίζουν, θαρρείς αναδρομικά, να πεθάνουν στο Άουσβιτς του 1943. “Μα πως είναι δυνατόν αυτό;” θα ρωτήσει κανείς – “αφού η Ιστορία έχει συντελεστεί;” Για αυτό κατέφυγα στο θέατρο, στην θεατρική συνθήκη της αναπαράστασης – που συνάμα, ωστόσο, είναι και ζωή. Με ενδιέφερε πάρα πολύ η έξοδος από τον προσωπικό χώρο στον ιστορικό χρόνο: πλέον δεν είμαστε προστατευμένοι στην κάψουλά μας, δεν έχουμε πια βραχιονα ασφαλείας – είμαστε μέσα στον θάλαμο αερίων του Άουσβιτς.
Υπάρχει το ηθικό (ή ηθικιστικό) ερώτημα αν δικαιούμαστε να κάνουμε τέχνη με το Ολοκαύτωμα. Δικαιούμαστε να κάνουμε τέχνη με ο,τιδήποτε – οποιαδήποτε άλλη εκδοχή θα ήταν μια θλιβερή παραίτηση υπερ της θεολογίας. Είναι βέβαια εξαιρετικά δύσκολο να βρεθείς ως συγγραφέας με το θέμα του Ολοκαυτώματος στα χέρια και να μην σε καταπιεί σαν μαύρη τρύπα: το Ολοκαύτωμα παράγει περισσότερη υλική αλήθεια από όσην ερμηνεία μπορούν να σηκώσουν οι αφηγήσεις μας. Αλλά καθώς γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη, δεν μπορούσα να σκεφτώ οποιαδήποτε άλλη εκδοχή επαφής με τους αφανισμένους Εβραίους συμπολίτες μου: με τους συμμαθητές που δεν είχα στο σχολείο, με τα κορίτσια και τα αγόρια που δεν ερωτεύτηκα ποτέ, με τα παιδιά τους που δεν έπαιξαν με τα παιδιά μου. Και καθώς μεγαλώνω το αίτημα τούτης της επαφής γυρίζει στο μυαλό μου όλο και πιο επίμονα – σχεδόν ως ψύχωση”
Θανάσης Τριαρίδης
