Θέατρο

Τα εικοσάχρονα του “ΠΟΡΕΙΑ”και “ο πυκνοκατοικημένος κόσμος του Καραγάτση”

Άλλο ένα αθηναϊκό θέατρο ενηλικιώνεται. Το «Θέατρο Πορεία» που διευθύνει ο σκηνοθέτης Δημήτρης Τάρλοου γίνεται φέτος 20 χρονών. Και ο ιδρυτής του ευελπιστεί να επισφραγιστεί αυτή η διαδρομή με μια ξεχωριστή έκδοση που θα περιέχει τις σημαντικότερες θεατρικές στιγμές της 20χρονης αυτής διαδρομής. Στο πλαίσιο της επετείου το Θέατρο Πορεία έκανε πλήρη ανακαίνιση τεχνολογικών υποδομών ενώ και τα άτομα με ειδικές ανάγκες θα έχουν πλέον εύκολη πρόσβαση στην πλατεία.

Αυτή ήταν η πρώτη είδηση στη συνέντευξη Τύπου που έγινε το Σάββατο το μεσημέρι, για το φετινό πρόγραμμα του θεάτρου. Όχι, οι φετινές παραστάσεις δεν ήταν είδηση. Είχαν ήδη γίνει γνωστές σταδιακά. Η φετινή  κεντρική παραγωγή του Θεάτρου Πορεία, «Ο Γιούγκερμαν» του Μ. Καραγάτση (και παππού του Δημ. Τάρλοου) είχε ανακοινωθεί από τον ίδιο στην περυσινή συνέντευξη Τύπου. Τις άλλες δύο νέες παραγωγές τις… μαρτύρησαν τα social media το προηγούμενο διάστημα. Όσο για την περυσινή κεντρική παραγωγή του θεάτρου, «Το ευχαριστημένο» της Μαρίνας Καραγάτση είναι εκείνη που ξεκινάει τη σεζόν, νωρίς νωρίς, από τις 21 Σεπτεμβρίου και για λίγες παραστάσεις (μέχρι 7 Οκτωβρίου).

Η Μαρίνα Καραγάτση πήρε πρώτη το λόγο να μιλήσει και για το «Ευχαριστημένο» της αλλά και για τον πατέρα της, τον Μ. Καραγάτση, με αφορμή τον «Γιούγκερμαν». Και στη δική της παρουσία ήταν η δεύτερη είδηση και το μεγάλο δώρο της συνέντευξης Τύπου. Γιατί η Μαρίνα Καραγάτση, στην προσπάθειά της να βοηθήσει τον Δημήτρη Τάρλοου στην κατανόηση της συγγραφής του Γιούγκερμαν ανέσυρε από το αρχείο της 10-15 επιστολές του Μ. Καραγάτση προς τον φίλο και συμφοιτητή του Γιώργο Ρωμανό, που ήδη βρισκόταν για μεταπτυχιακά στη Γερμανία, γραμμένες από το 1931 ως το 1933. Δεν έχει ξεκινήσει ακόμα να γράφει τα βιβλία του. «Μουντζουρώνω χαρτιά…» γράφει στον Γ. Ρωμανό. Είναι όμως σίγουρος ότι τον ενδιαφέρει η ζωή και όχι οι νομικές σπουδές. Και διατυπώνει αυτή τη σιγουριά του με τη γλαφυρότητα που συναντήσαμε αργότερα στις σελίδες των βιβλίων του. Τον ενδιαφέρει η ζωή και οι εμπειρίες της, αλλά δεν φοβάται τη μοναξιά του δημιουργού: «Η κατά μόνας ζωή δεν είναι τόσο τραγική», γράφει. Και σε άλλη επιστολή σημειώνει: «Χρειάζεται λίγος ηρωισμός στη ζωή. Και στο θάνατο». Είναι η περίοδος που ετοιμάζει το πρώτο του βιβλίο, τον «Λιάπκιν» και συνομιλεί για τα σχέδιά του με τον εκδότη Δημητράκο και τον Δημ. Γληνό.

Η πρώτη φετινή παραγωγή του Θεάτρου «Πορεία» ξεκινάει στις 8 Οκτωβρίου. Πρόκειται για το κύκνειο άσμα του Ευγένιου Ο’ Νηλ «Ενα φεγγάρι για τους καταραμένους», ένα έργο που έχει 20 χρόνια να παρουσιαστεί στην Ελλάδα (είχε παρουσιαστεί στο Απλό Θέατρο του Αντώνη Αντύπα). Με νέα μετάφραση (Θοδωρής Τσαπακίδης, Ισμήνη Φραγκιουδάκη), σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου και σκηνικά-κοστούμια Νίκης Ψυχογιού (τη δουλειά της είδαμε πρόσφατα στην «Ηλέκτρα» του Εθνικού Θεάτρου). Στην παράσταση πρωταγωνιστούν οι: Ιωάννα Παππά, Γιάννης Νταλιάνης,  Γιώργος  Τριανταφυλλίδης, Ιώκο-Ιωάννης Κοτίδης, Ντίνος Γκελαμέρης. «Είναι ένα  έργο μεγάλης ωριμότητας, και συγγραφικής, του Ο’ Νηλ, αυτοβιογραφικό εν πολλοίς, αλλά μας αφορά όλους» είπε ο Γιάννης Νταλιάνης.

Στις 28 Νοεμβρίου κάνει πρεμιέρα ο «Γιούγκερμαν», μια εξαιρετικά φιλόδοξη παραγωγή για ένα ιδιωτικό θέατρο, με 18 ενήλικες ηθοποιούς και 7 παιδιά. «Γιατί τον “Γιούγκερμαν”, γιατί πάλι Καραγάτση; ήταν η ερώτηση που ο έθεσε στον εαυτό του ο Δημ. Τάρλοου. Και αφού θύμισε ότι έχουν περάσει ήδη 6 χρόνια από τότε που καταπιάστηκε με τη «Μεγάλη Χίμαιρα» είπε: «Ποτέ μα ποτέ δεν επιλέγω να ασχοληθώ με κάτι αν δεν έχω να πω κάτι προσωπικό. Με απασχολεί το θέμα του ξένου, λόγω της δικής μου αίσθησης του μετεωρισμού». Κι αμέσως μετά κάλεσε δίπλα του στο πάνελ τον μεταφραστή Στρατή Πασχάλη, ο οποίος επωμίστηκε τη διασκευή του μυθιστορήματος σε θεατρικό έργο. Και ο Στρατής Πασχάλης  βγήκε από το σύμπαν του Μ. Καραγάτση, μας πήρε όλους από το χέρι και μπήκαμε όλοι μαζί σ’ αυτό το σύμπαν. Είναι το τρίτο μυθιστόρημα του συγγραφέα, γράφτηκε το 1938, δύο χρόνια μετά τη «Χίμαιρα» και πέντε χρόνια μετά τον «Συνταγματάρχη Λιάπκιν», με τα οποία σχηματίζει την τριλογία με τίτλο «Εγκλιματισμός κάτω από τον Φοίβο». Ο Στρατής Πασχάλης θεωρεί ότι είναι το αρτιότερο μυθιστόρημα του Καραγάτση, το πιο εμβληματικό. Ο Δημήτρης Τάρλοου μέτρησε σ’ αυτόν «τον πυκνοκατοικημένο κόσμο του Καραγάτση» 107 χαρακτήρες, από τους οποίους στη σκηνή εμφανίζονται οι 70, οι οποίοι ερμηνεύονται από τους 18 ηθοποιούς. Στο ρόλο του Φινλανδού Βασίλη Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν, ο Γιάννης Στάνκογλου. Ο Δημήτρης Τάρλοου είπε ότι δεν θα έχει τη συμβολή του κινηματογράφου, όπως στη «Χίμαιρα» η παράσταση, αλλά έτσι κι αλλιώς αυτό το κείμενο είναι «ο κινηματογράφος των αναμνήσεων και της μνήμης».

Τελευταία παραγωγή στη φετινή σεζόν για το «Πορεία», από τις 18 Φεβρουαρίου 2019, το ροκ ορατόριο του Αρη Μπινιάρη με τίτλο «Υψωμα 731», μια μουσικοθεατρική παράσταση -με τον τρόπο του Αρη Μπινιάρη- για την αξία της ελευθερίας. Η ιδέα αντλήθηκε από πραγματικό περιστατικό που συνέβη το 1941 στα ελληνοαλβανικά σύνορα.

Σαν γενική παρατήρηση, από τις μέχρι τώρα εικόνες για το ρεπερτόριο πολλών αθηναϊκών σκηνών, είναι ότι υπάρχει μια συγκράτηση στον αριθμό των παραγωγών σε σχέση με πέρυσι και θα μπορούσα να διακρίνω, όχι πολύ εμπεριστατωμένα αυτή τη στιγμή, μια σύμπτυξη δυνάμεων. Κι αυτό έχει πολύ ενδιαφέρον.

ΟΛΓΑ ΣΕΛΛΑ