Την παραίτηση του Γιαν Φαμπρ που ήταν γνωστή ήδη από το πρωί του Σαββάτου 2 Απριλίου, επιβεβαίωσε και δημοσιοποίησε αργά το απόγευμα της ίδιας ημέρας το υπουργείο Πολιτισμού και το Ελληνικό Φεστιβάλ. Το artplay.gr επικοινώνησε από πολύ νωρίς
με καλά πληροφορημένη πηγή η οποία και επιβεβαίωσε την παραίτηση Φαμπρ, αφήνοντας ανοιχτό την ίδια ώρα το ενδεχόμενο και της παραίτησης του Υπουργού Πολιτισμού που θα ακολουθούσε αυτήν του Βέλγου καλλιτέχνη, ο οποίος αναφέρει μεταξύ άλλων στην επιστολή παραίτησης πως αποδέχθηκε την πρόταση να «προβεί σε καλλιτεχνικές επιλογές με πλήρη ελευθερία. Αυτό δεν φαίνεται να είναι πλέον δυνατόν στην Ελλάδα. Δεν επιθυμώ να εργαστώ σε ένα εχθρικό καλλιτεχνικό περιβάλλον, στο οποίο προσήλθα με ανοιχτό μυαλό και ανοιχτή καρδιά. Εύχομαι στους Έλληνες καλλιτέχνες καλή τύχη στη δουλειά τους και στο Φεστιβάλ τους», καταλήγει.
Έχει προηγηθεί το μεσημέρι της Παρασκευής, η συγκέντρωση εκατοντάδων καλλιτεχνών στο θέατρο Σφενδόνη με αφορμή το σκεπτικό του τέως καλλιτεχνικού διευθυντή – «επιμελητή» κατά τον ίδιο – του Ελληνικού Φεστιβάλ, να προσκομίσει σε αυτό το «Βέλγικο Πνεύμα» της χώρας του αφήνοντας εκτός τους Έλληνες καλλιτέχνες και τις προτάσεις τους. Οι καλλιτέχνες ζητούν μέσω επιστολών, ομόφωνα την παραίτηση των Φαμπρ και Μπαλτά, κάνοντας λόγο για « σειρά απαράδεκτων και έκθετων, τόσο νομικά όσο και ηθικά ενεργειών, οι οποίες στρέφονται ευθέως εναντίον της σύγχρονης ελληνικής δημιουργίας και εναντίον των χειμαζόμενων εδώ και χρόνια ή και ανέργων Ελλήνων καλλιτεχνών. Όλα αυτά αποδεικνύουν πως δεν διαθέτετε ούτε συγκεκριμένη πολιτιστική πολιτική, ούτε όραμα για το παρόν και το μέλλον του σύγχρονου πολιτισμού μας».
Ολόκληρες οι επιστολές
Κύριε Υπουργέ,
Συγκεντρωθήκαμε αυθόρμητα σήμερα 1η Απριλίου στο θέατρο ΣΦΕΝΔΟΝΗ, όλοι οι δημιουργοί που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα, εκπρόσωποι του θεάτρου, του χορού, του κινηματογράφου, της μουσικής, των εικαστικών και συζητήσαμε διεξοδικά τόσο τον διορισμό εκ μέρους σας του Φλαμανδού καλλιτέχνη Γιαν Φαμπρ ως διευθυντή, όσο και το πρόγραμμα του αναδομημένου διεθνούς πλέον (; ) Φεστιβάλ Αθηνών που από κοινού εξαγγείλατε. Συμφωνήσαμε, με συντριπτική πλειοψηφία, ότι πρόκειται για μια σειρά απαράδεκτων και έκθετων, τόσο νομικά όσο και ηθικά ενεργειών, οι οποίες στρέφονται ευθέως εναντίον της σύγχρονης ελληνικής δημιουργίας και εναντίον των χειμαζόμενων εδώ και χρόνια ή και ανέργων Ελλήνων καλλιτεχνών. Όλα αυτά αποδεικνύουν πως δεν διαθέτετε ούτε συγκεκριμένη πολιτιστική πολιτική, ούτε όραμα για το παρόν και το μέλλον του σύγχρονου πολιτισμού μας.
Επειδή λοιπόν οι συγκεκριμένες αυτές υπουργικές αποφάσεις σας ελέγχονται ως παράνομες και κυρίως ως εχθρικές προς την ζωντανή δημιουργία και τον πολιτισμό του τόπου μας, επειδή με άλλα λόγια δεν μπορείτε πλέον να μας εκπροσωπείτε, ζητάμε την άμεση παραίτησή σας.
Ακολουθεί το ψήφισμά μας για τον κ. Φαμπρ.
Κύριε Φαμπρ,
στο σύντομο πέρασμά σας από τη χώρα μας προλάβατε να διαπράξετε μια σειρά από σοβαρά ατοπήματα, τα οποία συνιστούν βαθύτατες προσβολές για όλους εμάς που υπογράφουμε αυτή την επιστολή αλλά και για άλλους πολλούς. Συγκεκριμένα:
- Συμμετείχατε σε μια ‘αριστοκρατικού τύπου’ συνέντευξη με carte de visit (συνθήκη πρωτόγνωρη όχι μόνο για τα ήθη του Ελληνικού Φεστιβάλ ), από την οποία επιλέξατε να απουσιάζουν οι έλληνες καλλιτέχνες, αγνοώντας ότι το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, όπως και κάθε άλλο φεστιβάλ, είναι, κατά κύριο λόγο, δημιούργημα των καλλιτεχνών που το τροφοδοτούν γενναιόδωρα επί χρόνια, με το ταλέντο, το πάθος τους και τις πρωτοποριακές ιδέες τους.
- Παραδεχθήκατε ότι δεν έχετε την παραμικρή ιδέα για τη σύγχρονη ελληνική καλλιτεχνική δημιουργία, αλλά, παρ’ όλα αυτά, θεωρείτε εαυτόν ικανό να αναλάβει (ως curator! ) τον κορυφαίο πολιτιστικό θεσμό της χώρας, υποβιβάζοντας έτσι τους έλληνες δημιουργούς σε μια θολή, καλλιτεχνικά ανυπόληπτη μάζα, που θα ‘πρεπε να σας οφείλει και ευγνωμοσύνη.
- Μας συστήσατε, με το καλημέρα, ένα ανοικονόμητο επιτελείο Βέλγων συνεργατών (οι οποίοι, σημειωτέον, μαζί με εσάς θα μισθοδοτούνται από το χρεοκοπημένο κράτος μας ) αποδεικνύοντας έτσι, με τον πιο εύγλωττο τρόπο, ότι η άγνοιά σας περί τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό επιθυμείτε να παραμείνει άγνοια.
- Προσπαθήσατε, με αξιομνημόνευτο θράσος είναι η αλήθεια, να μας εξαπατήσετε, ισχυριζόμενος ότι θα μετατρέψετε σε Διεθνές, ένα φεστιβάλ που είναι ήδη Διεθνές από τα γεννοφάσκια του, ανακοινώνοντας ταυτόχρονα ένα πρόγραμμα καθαρά βελγοκεντρικό, με εσάς βεβαίως να αποσπάτε την μερίδα του λέοντος.
- Αποκλείσατε ουσιαστικά από το (δικό μας ) Φεστιβάλ, όχι μόνο για φέτος αλλά και για τα επόμενα χρόνια, εμάς, τους έλληνες δημιουργούς, θεωρώντας μας ανάξιους να συμμετέχουμε στην ‘εγκατάσταση’ που εσείς ο ίδιος θα επιμελείσθε, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ίσως μας ξαναδοθεί το βήμα, αφού πρώτα θα έχουμε ‘μυηθεί’ (με όρους κανονικότατης εκπαίδευσης ) στο προσωπικό αισθητικό σας σύμπαν.
Για όλους αυτούς τους λόγους, για την οίηση και τον απροκάλυπτο καλλιτεχνικό ολοκληρωτισμό που επιδείξατε, έχετε καταστήσει τον εαυτό σας, κύριε Φάμπρ, persona non grata.
Και προς αποφυγή παρανοήσεων, με την παρούσα επιστολή δεν επιχειρούμε να διαπραγματευθούμε μαζί σας, όχι, δεν είμαστε συνδικαλιστές, δεν ζητάμε να μας παραχωρήσετε χρόνο και χώρο στην ‘εγκατάστασή’ σας, ούτε θα φτάναμε ποτέ στο ταπεινωτικό σημείο να διεκδικούμε από σας όσα μας ανήκουν. Με την παρούσα επιστολή σάς κάνουμε γνωστό, αφενός, ότι δεν σας αναγνωρίζουμε ως καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών – Επιδαύρου και αφετέρου, ότι οφείλετε να επανορθώσετε τις προσβολές που διαπράξατε εις βάρος μας, κάνοντας το αυτονόητο: επιστρέφοντας την πράξη διορισμού σας (εσείς και οι συνεργάτες σας ) στον υπουργό που σας την παρέδωσε.
Το σώμα των παρευρισκομένων
Θέατρο ΣΦΕΝΔΟΝΗ
01/04/2016
Αναφερόμενο στην παραίτηση Φαμπρ, το Υπουργείο Πολιτισμού σε ανακοίνωσή του αναφέρει :
Πρέπει να επισημανθεί ότι ο Jan Fabre προσήλθε ουσιαστικά ως εθελοντής για να συνεισφέρει στην Ελλάδα της κρίσης. Με αυτό κατά νου, ανέλαβε να οργανώσει σε ελάχιστο χρονικό διάστημα το Ελληνικό Φεστιβάλ αυτοπεριορίζοντας το σύνολο των οικονομικών του αξιώσεων στο ποσό των 20.000 ευρώ για κάθε χρόνο που θα παρείχε τις υπηρεσίες του, τόσο ως καλλιτεχνικός υπεύθυνος του θεσμού, όσο και για τις παραγωγές της ομάδας του.
Η επιλογή της παραίτησης υπήρξε αποτέλεσμα της συντονισμένης επίθεσης που δέχτηκε ο Jan Fabre από πολιτικά κόμματα, Μ.Μ.Ε. και μέρους του καλλιτεχνικού κόσμου. Οι επιτιθέμενοι χαρακτήρισαν συλλήβδην ως ανθελληνικό ένα δομημένο τετραετές πρόγραμμα, το οποίο αποσκοπούσε όχι απλώς στη διεύρυνση του ούτως ή άλλως διεθνούς χαρακτήρα του Φεστιβάλ, αλλά και στη διεθνοποίηση της ίδιας της ελληνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Θεώρησαν persona non grata έναν διεθνώς καταξιωμένο δημιουργό και απαξίωσαν συνολικά και οργανωμένα το καλλιτεχνικό του έργο καταρρακώνοντας έτσι κάθε έννοια ελευθερίας στην καλλιτεχνική έκφραση. Σε απόλυτο συγχρονισμό, Μ.Μ.Ε., αποσπασματικά και στοχευμένα εστίασαν σε ένα ελάχιστο σημείο ενός έργου του, παράγοντας πλήρως παραπλανητικές εντυπώσεις και παίζοντας με το δημόσιο αίσθημα.
Οι βεβιασμένες αντιδράσεις των καλλιτεχνών, πριν καν ανακοινωθεί το πλήρες πρόγραμμα του Φεστιβάλ, μέσα μάλιστα από την παραπειστική επιχειρηματολογία περί αφελληνισμού του θεσμού, οδηγούν σε θλιβερούς συνειρμούς σε σχέση τόσο με την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, όσο και με την επιδιωκόμενη θέση της στο σύγχρονο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί ενδιαφέρουσα αντιστροφή αυτού που κατά κανόνα συμβαίνει στην ανθρώπινη ιστορία, όπου οι πνευματικές δυνάμεις διεκδικούν την ελευθερία του λόγου και υπεραμύνονται αυτής έναντι της πολιτικής εξουσίας. Στη δική μας ιστορία φαίνεται δυστυχώς να συνέβη το αντίστροφο.
Εξυπακούεται ότι ο Υπουργός σε συνεργασία με το Δ.Σ. του Φεστιβάλ θα αναλάβει άμεσα τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για την καλύτερη δυνατή λειτουργία του θεσμού.
Έχει προηγηθεί η ανακοίνωση του Τμήματος Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ σύμφωνα με την οποία «το Υπουργείο οφείλει κάποια στιγμή να εστιάσει όχι στα πρόσωπα αλλά στους θεσμούς, και να παρουσιάσει μια συγκροτημένη πρόταση πολιτιστικής πολιτικής με σαφείς στόχους, μια πρόταση που θα εμπνέεται από το αριστερό όραμα και το υπάρχον πρόγραμμα για τον πολιτισμό και δεν θα δίνει λευκή επιταγή σε εγχώριους ή εισαγόμενους σταρ. Το Τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι η περιγραφή του θεωρητικού πλαισίου, έτσι όπως εκφράστηκε από τη συνέντευξη Τύπου, υπήρξε μερική, πρόχειρη και οπωσδήποτε ανισοβαρής τόσο ως προς το πληροφοριακό μέρος, όσο και ως προς την κατηγοριοποίηση των στόχων.
Μ. Ζ
φωτογραφία εξωφύλλου: Εύη Φυλακτού
