Θέατρο

Ο “Γιούγκερμαν” γυρίζει σπίτι

Πολλές θα μπορούσαν να είναι οι εισαγωγικές φράσεις για την μεσημεριανή παρουσίαση του ρεπερτορίου του θεάτρου «Πορεία» για το 2017-1018: «Ουκ εν τω πολλώ το ευ»· υψηλός επαγγελματισμός μαζί με ζεστή ατμόσφαιρα· μια συνέντευξη Τύπου που φιλοξενούσε και φιλοσοφική διάλεξη (του Δημήτρη Δημητριάδη, σε συνομιλία με τον Δημήτρη Τάρλοου)… Ολα αυτά, ένα ένα, θα μπορούσαν να είναι η αρχή αυτού του κειμένου. Προτιμώ όμως να ξεκινήσω με τη ερώτηση της Μαρίνας Καραγάτση, off, πριν τη συνέντευξη δηλαδή, προς τον γιο της, σκηνοθέτη και υπεύθυνο του θεάτρου «Πορεία», Δημήτρη Τάρλοου: «Πότε θα γνωρίσω επιτέλους τον… Καραγάτση»;

Φυσικά δεν εννοούσε πότε θα γνωρίσει τον… πατέρα της, αλλά τον ηθοποιό που θα υποδυθεί τον πατέρα της, στην τελευταία για φέτος παραγωγή του θεάτρου «Πορεία» που βασίζεται στο βιβλίο της Μαρίνας Καραγάτσης «Το ευχαριστημένο» (εκδ. Αγρα) και θα ξεκινήσει τη διαδρομή του από τις 22 Φεβρουαρίου 2018. Και η αλήθεια είναι ότι όταν ανέβηκε στη σκηνή ο ηθοποιός Χρήστος Μαλάκης, χωρίς το αυστηρό κοστούμι του Καραγάτση, χωρίς καν το λεπτό μουστάκι του, μ’ ένα απλό μακό μπλουζάκι, αρκετοί νομίζαμε ότι βλέπαμε μπροστά μας τον συγγραφέα της «Μεγάλης Χίμαιρας», του «Γιούγκερμαν» του αγαπημένου «Δέκα» και τόσων άλλων βιβλίων. Συγκλονιστική η ομοιότητα. Η Μαρίνα Καραγάτση μας αποκάλυψε ότι στην παράσταση θα φορέσει και γαλάζιους φακούς επαφής, γιατί ο πατέρας της ήταν γαλανομάτης. Και ο Δημήτρης Τάρλοου, που θα σκηνοθετήσει την παράσταση μίλησε από καρδιάς για ένα… οικογενειακό ζήτημα: «Το πιο δύσκολο για τον καλλιτέχνη είναι η ενδοσκόπηση της οικογενειακής ιστορίας. Είχα ενδοιασμούς κατ’ αρχάς γι’ αυτή την παράσταση. Το ζήτημα είναι κατά πόσον εγώ μπορώ να πάρω απόσταση από πρόσωπα που κινούνται μέσα μου. Θα φανεί πόσο έτοιμος είμαι να το κάνω αυτό».

Το φετινό πρόγραμμα του «Πορεία», εκεί στη Πλατεία Βικτωρίας (Τρικόρφων και 3ης Σεπτεμβρίου) -απ’ όπου ομολογώ είχα καιρό να περάσω μέρα, και σφίζει από ζωή και κίνηση- ξεκινά την Τρίτη 19 Σεπτεμβρίου τη 19η θεατρική του περίοδο, με την επιτυχία των τεσσάρων τελευταίων χρόνων: τη «Μεγάλη Χιμαιρα» του Μ. Καραγάτση, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Τάρλοου, με την Αλεξάνδρα Αϊδίνη στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Μια παράσταση που έχει ήδη παρουσιαστεί πάνω από 300 φορές στο κοινό και που κλείνει στις 8 Οκτωβρίου τον αθηναϊκό της κύκλο, έπειτα από τέσσερα χρόνια. Αλλά δεν θα μείνει ανάμνηση. Την άνοιξη του 2018, θα συνεχίσει μια νέα διαδρομή, με νέα σκηνικό, με νέα σκηνοθετική προσαρμογή φυσικά, σε πόλεις της Ελλάδας, της Κύπρου και του εξωτερικού. Και τότε αντιλήφθηκα ότι είναι η τελευταία φορά που βλέπω στη σκηνή του θεάτρου «Πορεία» εκείνη τη γέφυρα πλοίου που στήθηκε, και που όλα τα σκηνικά τα τελευταία χρόνια προσαρμόστηκαν, με μαγικό τρόπο, σ’ αυτό το αμετακίνητο στοιχείο.

Σε κάθε συνέντευξη Τύπου θεατρικού οργανισμού, δημόσιου ή ιδιωτικού, είθισται να ανεβαίνουν στη σκηνή και κάποιοι από τους συντελεστές των παραστάσεων. Το κάθε θέατρο έχει τον δικό του τρόπο να το κάνει. Το ιδιαίτερο στη συνάντηση του “Πορεία” ήταν η ομόθυμη, και διόλου καθώς πρέπει και εξ υποχρεώσεως, αντίδραση των καλλιτεχνών για τη σχέση μ’ έναν ιδιωτικό οργανισμό, που σέβεται τους εργαζόμενους, τις σχέσεις εργασίας, και που την ίδια στιγμή δεν λειτουργεί μόνον επιχειρηματικά, αλλά και καλλιτεχνικά. Κρατώ στ’ αυτιά μου και στις σημειώσεις μου τα λόγια της Σμαράγδας Σμυρναίου, μιας ηθοποιού με μεγάλη διαδρομή και πολύ χαμηλών τόνων που αντιλήφθηκα ότι μόνο από καρδιάς ξέρει να μιλάει! «Είναι από τις ευτυχέστερες περιόδους της ζωής μου. Εδώ βρήκα ιδανικές συνθήκες συνεργασίας. Δεν κολακεύω κανέναν. Δεν ξέρω να λέω ψέματα» είπε -και δεν χόραγαν αμφιβολίες στα λεγόμενά της με τον τρόπο που τα είπε. Κάπως έτσι έγινε η παρουσίαση των φετινών παραστάσεων του θεάτρου «Πορεία» και μέσα από τα λόγια των δημιουργών σας τις παρουσιάζουμε:

Η «Μήδεια» του Δημήτρη Καρατζά, που παρουσιάστηκε το καλοκαίρι στη Μικρή Επίδαυρο και βρήκε στέγη στην οδό Τρικόρφων, όχι μόνο για τις 12 προαναγγελθείσες παραστάσεις, αλλά και διαρκείς παρατάσεις, εκτός των δύο που έχουν ήδη ανακοινωθεί. Ετσι, εκτός από τη σημερινή, 18/9, η παράσταση θα παιχτεί και στις 2, 14, 15, 16, 23, 24, 30 και 31/10. Σπεύσατε.

• Η Ολια Λαζαρίδου μας περιέγραψε ένα παλιό σπίτι του Αγγελου Παπαδημητρίου, με τον οποίο μετράει φιλία 40 χρόνων, όπου για να πας από το ένα δωμάτιο στο άλλο έπρεπε να μπεις σε μια ντουλάπα. «Κι εγώ πάντα ονειρευόμουν να μπω σ’ αυτόν τον κόσμο του Αγγελου», είπε. Για να συμπληρώσει ο Αγγελος Παπαδημητρίου με τη γλυκιά «γκρίνια» του ότι δεν έκανε κανένα μπάνιο φέτος το καλοκαίρι, παρά μόνο έφτιαχνε, χειροποίητα, το έργο τέχνης που θα δούμε ως σκηνικό στην παράσταση «Ο κήπος του Ραπατσίνι», που θα παρουσιαστεί στο «Πορεία» από τις 18 Οκτωβρίου. «”Ο κήπος του Ραπατσίνι” είναι ο κήπος του Αγγελου Παπαδημητρίου», είπε. Οσο για το θέατρο «Πορεία», τον περιέγραψε, με τον γλαφυρό της τρόπο, ως έναν χώρο που έχει «τη νοικοκυροσύνη και τη ζεστασιά του σπιτικού. Σαν να παραμερίζει ο οικοδεσπότης στον καναπέ του, για να καθήσει ο επισκέπτης».

Η μεγάλη φετινή παραγωγή του «Πορεία» είναι, ασφαλώς, «Η αγριόπαπια» του Ερρίκου Ιψεν, έργο με το οποίο από πέρυσι το καλοκαίρι καταπιάνεται σιωπηλά ο Δημήτρης Τάρλοου, που σκηνοθετεί την παράσταση, η οποία κάνει πρεμιέρα στις 22 Νοεμβρίου. Είναι μια παράσταση που «έχει ν’ ανέβει πολλά χρόνια με ολοκληρωμένη εκδοχή. Το κοιτάμε από την πλευρά του ζωτικού ψεύδους, από τα σημαντικά ζητήματα του σήμερα αυτής της χώρας», λέει ο σκηνοθέτης παράστασης Δημήτρης Τάρλοου. Και αναρωτήθηκε, με αφορμή το έργο -τα έργα πάντα είναι αφορμές- πόσο έτοιμοι είμαστε όλοι να διώξουμε τις ψευδαισθήσεις μας, τις αυταπάτες μας, πόσα θέλουμε να ανατραπούν απ’ όσα υπάρχουν γύρω μας και μας φαίνονται φυσικά και «φυσιολογικά»). Μια παράσταση που μας εκμυστηρεύστηκε ο Δημήτρης Τάρλοοου ότι θα έχει στοιχεία και από τον κινηματογράφο, αλλά δεν μας είπε περισσότερα.

Ακολουθεί, στις 5 Δεκεμβρίου 2017 η επανάληψη μιας παλαιότερης επιτυχίας του θεάτρου «Πορεία»: της «Λήθης» του Δημήτρη Δημητρίάδη, που ξαναδούλεψε ο Δημήτρης Τάρλοου με τη Μαριάννα Δημητρίου αυτή τη φορά να εξιστορεί τον μονόλογο. Ενα έργο που έχει ηλικία γραφής 20 χρόνων, και άλλα τόσα χρόνια πριν είχε υπάρξει το «Πεθαίνω σαν χώρα». Και ήταν η στιγμή που ο Δημήτρης Δημητριάδης άρχισε να στοχάζεται και να συνδέει, μέσω αυτών των έργων, το προσωπικό και το δημόσιο. Να εντοπίζει ότι η «Λήθη», συνομιλεί μ’ έναν τρόπο με όσα αναζητεί η «Αγριόπαπια» του Ιψεν (με τον τρόπο του ανθρώπου που αντλεί από την ιστορία του θεάτρου και εμπνέεται από αυτήν) και να καταλήγει στο ότι «δεν κατραρρίπτεται το ψεύδος, το ζωτικό ψεύδος, χωρίς κόστος».

• Ο Γιάννος Περλέγκας δεν θα παρουσιάσει μόνο μια δική του παράσταση που ήδη έχει κερδίσει κοινό και κριτική, παρά τις περιορισμένες παρουσιάσεις της: «Ο Αδαής και ο παράφρων», του Τομας Μπέρνχαρντ θα παρουσιαστεί ξανά από τις 16 Ιανουαρίου στο «Πορεία», ενώ ο Γιάννος Περλέγκας θα παίζει και στην «Αγριόπαπια». Και ο Γιάννος Περλέγκας, με τον δικό του τρόπο, που εμπεριέχει και το προσωπικό και το δημόσιο, μίλησε για το ρόλο του θεάτρου «Πορεία», και αναφέρθηκε συγκεκριμένα: «Η επένδυση εδώ είναι χρονική, κι έτσι επιτρέπει την ανάπτυξη» – της κάθε παράστασης. Ετσι φέτος, θα παρουσιάσει, για περίπου 40 βραδιές την παράσταση που αγαπήθηκε σ’ έναν χώρο που έχει πολλούς φίλους ήδη.

Και σ’ αυτό το σημείο, στην προσέλκυση νέου κοινού, στην προσφορά παροχών στους διαρκείς θεατές με σκοπό τη συμμετοχή και την παιδεία τους στοχεύει η νέα πρωτοβουλία του θεάτρου «Πορεία» με τη διαδικτυακή πλατφόρμα «Γίνε φίλος του θεάτρου», που περιλαμβάνει συνδρομητές, μέλη, υποστηρικτές, χορηγούς. Με προνόμια, με προσφορές, με έναν άλλον τρόπο να διευκολυνθεί το κοινό που διψάει να δει θέατρο, αλλά χρειάζεται και διευκολύνσεις. Σ’ αυτή την περίπτωση, δίνεται έμφαση και στη συμμετοχή, όχι μόνο στις διευκολύνσεις.

• Λίγο πριν ανέβουμε στο ζεστό και φιλόξενο φουαγιέ του θεάτρου, με πλούσιο μπουφέ και ακόμα πλουσιότερες επαφές, θα ήταν παράλειψη να μην πούμε την ανακοίνωση για το ρεπερτόριο του 2018-1091. Οταν ο Δημήτρης Τάρλοου είπε ότι θα γίνει παράσταση ο «Γιούγκερμαν» του Μ. Καραγάτση από τη πλατεία ακούστηκε ένα αυθόρμητο και ισχυρό «Αααααα», δηλωτικό πιστεύω, της σχέσης που εξακολουθεί να έχει ο Μ. Καραγάτσης και τα κείμενά του με το σύγχρονο κοινό. Και η μεταφορά τους στις σύγχρονες μορφές τέχνης είναι πάντα μια μεγάλη πρόκληση για τους καλλιτέχνες και μια μεγάλη προσμονή για το κοινο.

Όλγα Σελλά