Μια σημαντική θεατρική διάκριση, το βραβείο Ίψεν, για την καλύτερη προτεινόμενη δραματουργία, έλαβε η Ελληνίδα ηθοποιός και σκηνοθέτης Ραφίκα Σαουίς.
Πρόκειται για το βραβείο που συνοδεύεται με την διεθνή υποτροφία Ibsen Scholarship, και αφορά στην πρόταση της Ραφίκα με τίτλο “Europeana”.
Πυρήνας της πρότασης, όπως αποκαλύπτει το artplay.gr, είναι το έργο του νορβηγού δραματουργού, «Μικρός Εγιολφ», στο οποίο, όπως εξηγεί η ηθοποιός, τίθεται υπό αμφισβήτηση η ανθρώπινη ευθύνη. «Οι γονείς ενός παιδιού αρνούνται να δεχτούν την ταυτότητά του ως ανάπηρο. Αυτή η παραδοξότητα αντλείται από την ενοχή τους, καθώς ο μικρός έπαψε να είναι αρτιμελής από δική τους υπαιτιότητα και αμέλεια. Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς ορίζεται σήμερα η ταυτότητα; Είμαι αποδεκτός, όπως είμαι; Ποιος υπερασπίζεται τα δικαιώματα μου;», σημειώνει η καλλιτέχνις.
Στο “Europeana” η Ραφίκα Σαουίς μεταφέρει τον σκηνικό χώρο του «Μικρού Εγιολφ» στα ελληνικά νησιά την περίοδο της προσφυγικής κρίσης. Στο επίκεντρο βρίσκονται τα όνειρα των ασυνόδευτων παιδιών που διέσχισαν εκατοντάδες χιλιόμετρα εμπόλεμων και αφιλόξενων περιοχών και αποβιβάστηκαν μέσα από σαθρά πλεούμενα στις ακτές των νησιών του Αιγαίου. «Στην πρότασή μου τα όνειρα αυτών των μικρών ηρώων καταγεγραμμένα σε 150 ηχογραφημένες συνεντεύξεις, εφάπτονται με το αστικό δράμα του Ιψεν που αφορά μια παιδική τραγωδία. Συνθέτοντας εν τέλει ένα δοκίμιο στις έννοιες της ενοχής και του ελέους, του κοινωνικού προορισμού και του καθήκοντος».
Η δημιουργός ερευνά στη πρότασή της την ανθρώπινη ευθύνη μετά την απώλεια, αλλά και την ευθύνη από πλευράς των ανθρωπιστικών πρακτικών θέτοντας το ερώτημα «τι είναι πραγματικά ο ακτιβισμός» και «ποια είναι τελικά τα όρια μεταξύ φιλανθρωπίας και ανθρωπισμού;»
Στην παράσταση συμμετέχουν πέντε ηθοποιοί-χορευτές μέσα από μια διαρκή σωματική μεταμόρφωση που επιτυγχάνεται με τη χρήση κινηματογραφικής μάσκας και ηχογραφημένου λόγου.
Το σκεπτικό της βράβευσης
Στο σκεπτικό της βράβευσης η κριτική επιτροπή υπογραμμίζει μεταξύ άλλων πως η Ελλάδα «βρίσκεται στην πρώτη γραμμή μιας κρίσιμης μάχης στην άμυνα των αρχών της ελευθερίας, της ανοιχτής κοινωνίας και της ανθρωπότητας. Είναι αξιοσημείωτο ότι πρόκειται για τις αξίες στις οποίες βασίζεται το οικοδόμημα της Ενωμένης Ευρώπης.» Την ίδια ώρα διερευνά θέματα όπως ποιές είναι οι αρχές της ελευθερίας και της ανθρώπινης ευθύνης;
Η απονομή θα πραγματοποιηθεί στις 18 Οκτωβρίου στην γενέθλια πόλη του Ιψεν το Σκίεν της Νορβηγίας.
*Η Ραφίκα Σαουίς που ασχολείται με το πολιτικό και το θέατρο ντοκουμέντο, δημιούργησε το 2015 τη Zlap Collective, με την οποία έχουν συνεργαστεί πολλοί καλλιτέχνες από τον εικαστικό και θεατρικό χώρο. Με τα έργα «Σπουδή Ι» και ΙΙ, «Ατρείδες» και «Τετράδια κρίσης» εστίασαν στο προσφυγικό ζήτημα, εξετάζοντας την αμφισημία των ανθρωπιστικών πρακτικών της δύσης. Τη δουλειά τους φιλοξένησαν το Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη, η Μπιενάλε Αθηνών και το Mixer Festival στο Βελιγράδι.
Πρόσφατα παρουσίασε το έργο της “The Ritual” στο Εθνικό Θέατρο της Νορβηγίας, στο Φεστιβάλ Ίψεν και στην πλατφόρμα «Monsters of Reality- The Mimesis Machine».
Επιλέχθηκε επίσης ανάμεσα στους 30 νέους καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο να συμμετέχει στην Biennale Teatro της Βενετίας στο Biennale College στο πλαίσιο της Venice Biennale 2017.
Έχει επίσης κερδίσει το grant του Οργανισμού ΝΕΟΝ και ετοιμάζει μια τετραήμερη performance τον Μάιο στο Μουσείο Μπενάκη. Τη σύλληψη, την ιδέα και τη σκηνοθεσία υπογράφει η Ραφίκα Σαουίς. Τα σκηνικά και τα κουστούμια ο Αντώνης Βολανάκης. Συμμετέχουν οι ηθοποιοί-χορευτές: Ραφίκα Σαουίς, Γιάννης Καρούνης, Μάρθα Πασσακοπούλου, Νικολέτα Καρμίρη, Ιωάννα Τουμπακάρη και Κλεοπάτρα Μάρκου.
Μάνια Ζούση
