Metamanias Θέατρο Κριτικές

Κάποιος πρέπει να πει τις ιστορίες

Της Μάνιας Ζούση

Μια ευφάνταστη και περίτεχνη αφήγηση δημιουργίας του κόσμου, μέσα από την ιστορία των γαλαξιών, των αστεριών και των πλανητών που συνδυάζεται εύστοχα με την εξιστόρηση της ζωής και της απώλειάς της, επιλέγει ο Γιάννης Καλαβριανός γράφοντας ένα εντυπωσιακό, σύγχρονο ελληνικό θεατρικό έργο όπου το παρόν μιας οικογένειας, με τις σχέσεις, τα πάθη, τα μίση και τους έρωτες, ο καθηγητής ιστορίας, η γυναίκα του, η αδελφή της και τα δυο παιδιά, συναντούν τα τραγικά πρόσωπα της Ιωάννας της Τρελής και του Φίλιππου του Ωραίου στην Ισπανία του 1500.

Κοινός τόπος ο έρωτας κι ο θάνατος και κυρίως η αδυναμία αυτός να εξηγηθεί και να ξεπεραστεί. Ο Καλαβριανός αιφνιδιάζει γράφοντας ένα έργο όπου η αφήγηση του παρόντος και του παρελθόντος χρόνου και οι παράλληλες δράσεις και μεταπτώσεις ρεαλισμού και λυρισμού φτάνουν σε υψηλά σημεία συνθετικής μαεστρίας. Είναι εμφανής η συγγραφική του αρματωσιά, οι αγάπες και οι εμμονές του στην παγκόσμια λογοτεχνία, ιστορία και τέχνη, την ελληνική και την ευρωπαική ποίηση και κυρίως τη σχέση στοργής, αγάπης και τρυφερότητας με τους ανθρώπους και τα πράγματα. Οι χαρακτήρες αναδεικνύονται στέρεοι και συνεπείς και η δράση οδηγείται σε ένα φινάλε που εκπλήσσει: « Όταν χτύπησε το κεφάλι του σαν να έφυγε το μυαλό του στο μέλλον».

Ποτέ άλλοτε ο ρεαλισμός και η ποίηση δεν πήγαιναν τόσο σφιχτά χέρι χέρι και τόσο απόλυτα ταιριαστά σε μια σύγχρονη ελληνική θεατρική γραφή. Είναι πολλές οι φορές που ο λόγος των πρωταγωνιστών είναι σπαρταριστός, κι άλλες βαθιά συγκινητικός. Στιγμές και χειρονομίες «  «ένα γυαλί, ένα κουμπί που τα διαλύει όλα..»,  αναδεικνύονται με έναν τρόπο μοναδικό, κι άλλες σχολιαστικό, από την περιγραφή ενός  κυπαρισσιού, έως την αφήγηση μιας ταινίας. Αποχρώσεις, ημιτόνια και εικόνες μεγάλης έντασης και έντονης  συγκίνησης όπως ο χορός της ανάπηρης Έλλης αγκυλωμένης στο καροτσάκι της, ή η εξομολόγηση του ερωτευμένου ζευγαριού στο ταξίδι τους στη Γρανάδα «το μόνο που θυμάμαι από τη Γρανάδα είναι τα φιλιά!», αλλά και ό, τι εκφράζει ο καθηγητής της ιστορίας απευθυνόμενος στην αλλοτινή ή και παντοτινή αγαπημένη του που συζεί μαζί της έχοντας παντρευτεί την αδελφή της: «πώς αλλιώς θα μπορούσα να ήμουν μαζί σου!»!

Εξαιρετικοί στις ερμηνείες τους οι ηθοποιοί Έφη Σταμούλη, Γιώργος Γλάστρας, Φιλαρέτη Κομνηνού και οι νεότεροι Στέφη Πουλοπούλου, Διαμαντής Αδαμαντίδης και Αλεξία Μπεζίκη.

Στιγμές και ενθύμια εγκιβωτισμένα στις προθήκες,  παίζουν το δικό τους ρόλο σε σχέση με το χρόνο παρόντος και παρελθόντος αλλά και τη μνήμη και την ίδια τη ζωή.

Κυρίαρχη η  δόξα της αφήγησης που βρίσκει το στόχο της, την  παρηγοριά «Η ζωή μας οφείλεται στο θάνατο ενός άστρου» και το χάδι που  απαλύνει  την απώλεια και μαλακώνει τις ψυχές:  «Είμαστε φτιαγμένοι από αστερόσκονη», όπως αφηγείται με τον μοναδικό της τρόπο η Λυδία Φωτοπούλου ως Ιωάννα η Τρελή, κοιτώντας μας με νόημα από το περίτεχνο κάδρο της!

Φωτογραφία εξωφύλλου: Ελίνα Γιουνανλή