H ταινία του Στέλιου Τατασόπουλου «Kοινωνική σαπίλα», γυρισμένη το 1932, που θεωρείτο χαμένη μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, προβάλλεται σε παγκόσμια πρεμιέρα την Πέμπτη 7 και το Παρασκευή 8 Σεπτεμβρίου στο Κάσελ στο πλαίσιο της Documenta 14.
Πιο επίκαιρη από ποτέ, η ταινία, αποτελεί το πρώτο φιλμ κοινωνικού προβληματισμού στην Ελλάδα. Είναι η πρώτη ταινία μυθοπλασίας που ασχολήθηκε με τη δεινή κατάσταση των άνεργων και φτωχών εργατικών πληθυσμών των αστικών κέντρων, και ταυτόχρονα απεικόνισε τους αγώνες για την οργάνωση της βιομηχανικής εργασίας σε συνδικάτα.
Δεδομένου πως ο συνδικαλισμός και οποιαδήποτε δραστηριότητα που μπορούσε να θεωρηθεί ως αριστερή, διώκονταν ως «ιδιώνυμο αδίκημα» με Βενιζελικό νόμο του 1929, το γύρισμα της ταινίας ήταν ένα αρκετά ριψοκίνδυνο εγχείρημα. Η ταινία επίσης προσέβαλε τα ήθη της εποχής απεικονίζοντας με όλες τις λεπτομέρειες την εξάρτηση από τα ναρκωτικά.
Την άφιξη της ταινίας στις αίθουσες ακολούθησαν αστυνομικές επεμβάσεις και ματαιώσεις προβολών.
Η υπόθεση
Ένας φτωχός φοιτητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Ντίνος Βρισθένης (Στέλιος Τατασόπουλος), έχει εγκαταλείψει τις σπουδές του λόγω οικονομικών δυσκολιών και βρίσκεται σε αναζήτηση εργασίας. Καταφέρνει να προσληφθεί ως ηθοποιός σε ένα θίασο, όπου γνωρίζει και ερωτεύεται την πρωταγωνίστρια Νίκη (Δανάη Γρίζου). Όταν αυτή ενδίδει σε ένα βιομήχανο που της υπόσχεται λαμπρό μέλλον, ο Ντίνος, απογοητευμένος, εγκαταλείπει το θέατρο. Η φτώχια θα τον οδηγήσει στις γραμμές του προλεταριάτου και θα γίνει καπνεργάτης προκειμένου να κερδίσει τα απαραίτητα προς το ζην. Εκεί, έρχεται αντιμέτωπος με την εκμετάλλευση των εργατών, συμβάλλει στην ίδρυση του συνδικάτου και ηγείται του αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη, αδιαφορώντας για τις ανηλεείς διώξεις της αστυνομίας. Φυλακίζεται και όταν βγαίνει απαρνείται το παρελθόν του και αποφασίζει να πολεμήσει την κοινωνική σαπίλα.
Η εύρεση και η αποκατάσταση της ταινίας
Η ταινία όταν μετά τον εντοπισμό υλικού της από την Αγλαΐα Μητροπούλου και τον σκηνοθέτη, αποκαταστάθηκε στα εργαστήρια της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και η πρώτη αυτή αποκατεστημένη βερσιόν του ιστορικού φιλμ κυκλοφόρησε το 1989.
Στο πλαίσιο της διοργάνωσης Documenta 14: Μαθαίνοντας από την Αθήνα, η Ταινιοθήκη σε συνεργασία με την Documenta και την Ταινιοθήκη του Βελγίου προχώρησαν σε μια βελτιωμένη επανέκδοση και η ταινία ψηφιοποιήθηκε για πρώτη φορά σε DCP σε ανάλυση 2Κ στη Cinematek στις Βρυξέλλες, με αποτέλεσμα να βελτιωθεί σημαντικά η ποιότητα της εικόνας. Συμπαραγωγός στην αποκατάσταση ήταν η COSMOTE TV και υποστηρικτής το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (ΕΚΚ).
Οι ελληνικοί μεσότιτλοι που σχεδιάστηκαν από τον σκηνοθέτη το 1989 έχουν διατηρηθεί σχεδόν αυτούσιοι με εξαίρεση ελάχιστες διορθώσεις.
Ο Κ.Βήτα, ο οποίος το 2015 συνέθεσε την μουσική που συνοδεύει την ταινία, δούλεψε εκ νέου το σάουντρακ.
Τις προβολές στο Κάσελ θα προλογίσει η Μαρία Κομνηνού, Γενική Γραμματέας ΔΣ της Ταινιοθήκης της Ελλάδος.
Η νέα κόπια θα προβληθεί στην Ταινοθήκη της Ελλάδος μέσα στη χρονιά.
Μ.Ζ
