Συνεχίζοντας τις καταγραφές στο προσωπικό, άχρονο και διαρκές Βιβλίο Συμβάντων της ζωής και της τέχνης του, ο Μάριος Σπηλιόπουλος, παρουσιάζει στη γκαλερί «Άλμα» των Τρικάλων, την ατομική έκθεση «Συμβάντα».
Ο ίδιος σημειώνει – θυμίζοντας παλαιότερες εκθέσεις του – πως πρόκειται «για συμβάντα που επηρεάζουν έμμεσα ή άμεσα τον βίο μας, με την ικανότητα να καταργούν τον γραμμικό χρόνο, ούτως ώστε τα “σχέδια πολέμου” του 2003 να μιλούν και για τους τωρινούς πολέμους, οι “Εφιάλτες” να επανέρχονται και οι τίτλοι των “Dazibao”, Handmade Newspapers, να επαναλαμβάνουν μια αέναη πραγματικότητα».
Αναφερόμενος στα έργα του, ο Μάριος Σπηλιόπουλος, υπογραμμίζει πως «οι πόλεμοι είναι τα μεγάλα συμβάντα της ιστορίας. Είναι τα συμβάντα που καθορίζουν τις ιστορικές στιγμές. Στα “σχέδια πολέμου” που άρχισαν το 2003 με τον 2ο πόλεμο του Κόλπου, που κατέληξε στη σύλληψη και στον απαγχονισμό του Σαντάμ Χουσείν, η αφήγησή μου εκτρέπεται προς τον εφιάλτη της ωμής βίας. Σχεδιασμένα με κόκκινο μελάνι, τα σχέδια αυτά είναι βασανιστικά, γυμνά, άγρια, χωρίς καλαισθησία, κόκαλα και σάρκινα ράκη. Σαν κόμικ της γυμνής ζωής, ένα ιδιότυπο memento mori, όπου ο καθένας νιώθει “σοκ και δέος” μπροστά στην ανεξέλεγκτη βία της τρομοκρατίας και στο θάνατο που σκορπά ο πόλεμος. Και η φρίκη του πολέμου συνεχίζεται, επιμένει. Το 2014 με τον πόλεμο της Κριμαίας, που οδήγησε πέρσι στις 24 Φεβρουαρίου του 2022, στην εισβολή στην Ουκρανία, ένας πόλεμος που συνεχίζεται αφήνοντας πίσω του σωρούς ερειπίων, νεκρών αμάχων υπό το φως των τηλεοπτικών συνεργείων. Σήμερα, τα φώτα της δημοσιότητας στράφηκαν πάνω στη σφαγή των νέων στην έρημο του Ισραήλ από τη Χαμάς και στην επίθεση στα κιμπούτς στις 7 Νοεμβρίου του 2023, που προκάλεσαν ως αντίποινα τους ανελέητους βομβαρδισμούς στη Γάζα. Τα 4 φωτεινά κουτιά με τα αιμάτινα σχέδια είναι οι παγωμένες εικόνες της τηλεοπτικής φρίκης που συνεχίζεται και μπαίνει στα σπίτια μας, όπου εμείς οι θεατές καθρεφτιζόμαστε πάνω στην στιλπνή επιφάνειά τους, όπως μπροστά στην οθόνη της σβηστής τηλεόρασης. Αυτά τα μεγάλα συμβάντα αναστατώνουν την καθημερινότητά μας, μας βυθίζουν στην αβεβαιότητα και φέρνουν εφιάλτες στον ύπνο μας.
Τα 5 γαλάζια φωτεινά κουτιά, είναι τα σχέδια από τα όνειρα που έβλεπα μετά τον θάνατο του πατέρα μου, όνειρα που με αναστάτωναν και τα ονόμασα “Εφιάλτες”. Τα “σχέδια πολέμου” και τους “Εφιάλτες” τα ενώνει υποδόρια ο θάνατος. Ταυτόχρονα, τα καθημερινά και εφήμερα συμβάντα καταγράφονται στα “Dazibao”, μια δουλειά που παρουσιάστηκε τον Ιανουάριο του 2020 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η λέξη “Dazibao” προέρχεται από την κινεζική λέξη που σημαίνει εφημερίδα τοίχου. Ξεκινώντας λοιπόν από την διαδικασία της επιλογής των σελίδων των εφημερίδων συνειδητοποίησα πως πολλά από τα καθημερινά συμβάντα δεν υστερούν σε βιαιότητα από αυτά του πολέμου, ενώ την ίδια στιγμή, με τα πολλά αταίριαστα και αντιφατικά θέματα να συνυπάρχουν στην ίδια σελίδα, αναδύονταν μαζί με την τραγικότητα, η γελοιότητα, η ματαιότητα, η ειρωνεία, ακριβώς όλα αυτά μαζί που θέλησα να φέρω στην επιφάνεια επεμβαίνοντας στις χειροποίητες εφημερίδες μου. Σαν τον δεκατετράχρονο νεαρό διανομέα τηλεγραφημάτων στην “Ανθρώπινη Κωμωδία”, το βαθιά ουμανιστικό και αντιπολεμικό βιβλίο του Ουίλιαμ Σαρογιάν, έτσι και ο δικός μου έφηβος ποδηλάτης, στο φωτεινό κουτί, “Η εποχή της αθωότητας”, περνάει μέσα από τις συμφορές του πολέμου, στις παραδοξότητες και τα πάθη του καθημερινού βίου, αλώβητος, προστατευμένος από την αύρα της αθωότητας της ηλικίας του, προσδίδοντας νόημα στην καθημερινότητα, φωτίζοντας το φευγαλέο και το μη ορατό.
Τα “σχέδια πολέμου”, οι “Εφιάλτες”, οι χειροποίητες εφημερίδες “Dazibao”, ακόμα και “Η εποχή της αθωότητας”, έχουν έναν κοινό παρονομαστή. Πρόκειται για συμβάντα που επηρεάζουν έμμεσα ή άμεσα τον βίο μας, με την ικανότητα να καταργούν τον γραμμικό χρόνο, ούτως ώστε τα “σχέδια πολέμου” του 2003 να μιλούν και για τους τωρινούς πολέμους, οι “Εφιάλτες” να επανέρχονται και οι τίτλοι των “Dazibao”, Handmade Newspapers, να επαναλαμβάνουν μια αέναη πραγματικότητα».
«Μια νέα πολιτική της αισθητικής»
Για την έκθεση που θα διαρκέσει έως τις 29 Φεβρουαρίου, ο καθηγητής αισθητικής και φιλοσοφίας στην ΑΣΚΤ, Θωμάς Συμεωνίδης, αναφερόμενος στα έργα, κάνει λόγο μεταξύ άλλων για «μετάβαση» του δημιουργού «σε μια νέα πολιτική της αισθητικής η οποία δομείται στη βάση σχημάτων σύνθεσης των ετερογενών. Το σοκ και η πρόθεση αποκάλυψης των μηχανισμών κυριαρχίας αντικαθίστανται ή και ενσωματώνονται σε μια νέα θεώρηση του κοινού και της κοινότητας. Η παιδαγωγική της εικόνας μετατοπίζεται προς μια νέα αισθητική συνθήκη όπου οι εικόνες βίας, το εφιαλτικό περιεχόμενο, ο χώρος της εφημερίδας και οι μετωνυμίες της παιδικής ηλικίας προσφέρονται ελεύθερα σε παιγνιώδεις συνδέσεις, σε μια διαφορετική χρήση, πέρα από την αρχική πρόθεση ή την ιστορική συγκυρία και το πλαίσιο εντός του οποίου είχαν αποκτήσει την πρώτη τους υπόσταση. Η αισθητική θεώρηση της τέχνης, αλλά και η εκδήλωσή της ως πολιτική δυνατότητα, ως δυνατότητα αναδιαμόρφωσης του κοινού είναι ακριβώς αυτή η χειραφετική λειτουργία που αποδεσμεύει τα πράγματα από τους προκαθορισμούς τους, που τα επιτρέπει να λειτουργούν ως μεταμορφωτικές επιφάνειες, ως νέες επεξεργασίες ιστών του κοινού”.
Μάνια Ζούση
