Ένας φόνος στην Νέα Υόρκη του 1841 γίνεται φαινόμενο των media και περνάει στην ιστορία της λογοτεχνίας μέσα από το διήγημα του Edgar Allan Poe “The mystery of Marie Roget”.
Η εξαφάνιση της Mary
Η Mary Rogers ήταν μόλις 21 χρόνων, αλλά ή καλλονή της ήταν ήδη γνωστή στους δημοσιογραφικούς και λογοτεχνικούς κύκλους της Νέας Υόρκης. Το καπνοπωλείο στο οποίο εργαζόταν ήδη 4 χρόνια ήταν πάντα γεμάτο από θαυμαστές της, που επιζητούσαν ένα της χαμόγελο.
Στις 25 Ιουλίου του 1841 η Mary ενημερώνει τον αρραβωνιαστικό της, Daniel Payne, ότι θα επισκεφτεί κάποιους συγγενείς, και πως θα επιστρέψει αργότερα, την ίδια μέρα. Όταν η Mary δεν επέστρεψε το ίδιο απόγευμα, ο Payne υπέθεσε ότι αποφάσισε να διανυκτερεύσει στο σπίτι της θείας της λόγω του καιρού . Τις επόμενες μέρες, όταν έγινε γνωστό πως η Mary δεν επισκέφτηκε ποτέ το σπίτι στο οποίο είχε πει πως θα πήγαινε, η μητέρα της ανησύχησε τόσο ώστε να βάλει αγγελία σε κάποια εφημερίδα για την εξαφάνιση της, από φόβο μήπως η κόρη της έχει πάθει κάποιο ατύχημα.
Τρεις μέρες μετά την εξαφάνιση της Mary, στις 28 Ιουλίου του 1841, το άψυχο σώμα μίας νεαρής γυναίκας βρέθηκε να επιπλέει στον ποταμό Hudson, από κάποιους περαστικούς. Το σώμα ανασύρθηκε αμέσως από το ποτάμι και η αστυνομία ειδοποιήθηκε γρήγορα. Αν και η ταυτότητα της νεκρής κοπέλας δεν ήταν εύκολο να αναγνωριστεί καθώς το σώμα έφερε σημάδια ξυλοδαρμού, ολόκληρη η Νέα Υόρκη γνώριζε πως το σώμα ανήκε στην Mary Rogers. Το γεγονός αυτό αργότερα επιβεβαιώθηκε και από τον πρώην αρραβωνιαστικό και φίλο της Mary τον Alfred Crommelin, και λίγο αργότερα, πάλι, από τον Daniel Payne, τον άνδρα με τον οποίο ήταν αρραβωνιασμένη την περίοδο που δολοφονήθηκε.

Mary Rogers in the river, 1841. American Antiquarian Society.(http://www.smithsonianmag.com/history/edgar-allan-poe…)
Η κάλυψη των media και οι εικασίες
Ο θάνατος της Mary συγκλόνισε την κοινωνία της Νέας Υόρκης, από τον απλό κόσμο, μέχρι τους κύκλους της υψηλής διανόησης, στους οποίους φυσικά ήταν ήδη γνωστή και αγαπητή. Η Mary, και κάθε λεπτομέρεια της ζωής της μπήκε κάτω από το μικροσκόπιο κάθε φυλλάδας της πόλης. Κάθε εφημερίδα πρέσβευε την δική της, λιγότερο ή περισσότερο αβάσιμη, θεωρία, κατηγορώντας κάθε πιθανό ένοχο, άλλες δημιουργώντας στο κοινό τους φοβίες για συμμορίες που άρπαζαν κορασίδες, άλλες επιμένοντας στην ενοχή του Daniel Payne, του οποίου όμως το άλλοθι για την ημέρα της εξαφάνισης της Mary ήταν πολύ ισχυρό για να μπορεί να ευσταθεί οποιαδήποτε κατηγορία. Φυσικά οι εικασίες των εφημερίδων δεν τελείωναν εκεί. Ανάμεσα στις πιο δημοφιλείς θεωρίες της εποχής ήταν και το ότι η Mary δεν ήταν καν νεκρή, ότι το σώμα ανήκε σε κάποια άλλη κοπέλα, αλλά η οικογένεια και οι οικείοι της άδραξαν την ευκαιρία να καλύψουν την (πιθανώς ατιμωτική για μια κοπέλα της εποχής) εξαφάνιση της.
Η Frederica Loss και τα νέα στοιχεία για τον φόνο
Μέχρι τα τέλη Αυγούστου η υπόθεση της Mary είχε πάψει να απασχολεί τις φυλλάδες και το αναγνωστικό κοινό τους, τόσο πολύ. Ο θάνατός της είχε αρχίσει να ξεχνιέται, μέχρι που η Frederica Loss, ιδιοκτήτρια ταβέρνας και πανσιόν, στις όχθες του Hudson έφερε στο προσκήνιο τα γυναικεία ρούχα που ένας από τους γιους της βρήκε πεταμένα σε ένα απόμερο σημείο, δασικής έκτασης, που τους ανήκε. Η ανακάλυψη των ρούχων φάνηκε να ξυπνά την μνήμη της Loss, η οποία τότε μόνο θυμήθηκε πως την ημέρα της εξαφάνισης της, η Mary είχε περάσει από την ταβέρνα της με έναν ψηλό, μελαψό νεαρό.
Τον Οκτώβρη του ίδιου χρόνου ο Daniel Payne αυτοκτονεί με λάβδανο (ένα δηλητήριο που του φέρνει αργό και επώδυνο θάνατο) αφού περιφέρεται στα μέρη που υποτίθεται ότι βρήκε το τέλος της η αγαπημένη του και αφήνοντας ένα ασαφές, αλλά εμφανώς μετανοημένο (για τι ακριβώς, άγνωστο) σημείωμα αυτοκτονίας.
Ένα χρόνο αργότερα, η Frederica Loss, ετοιμοθάνατη εξαιτίας ενός τραγικού ατυχήματος, θυμάται περισσότερες λεπτομέρειες που ανατρέπουν τις

The cigar girl. New York Public Library. (http://www.smithsonianmag.com/history/edgar-allan-poe-tried …)
αρχικές υποθέσεις για τον φόνο της Mary, αποδίδουν τον θάνατο σε αποτυχημένη έκτρωση, την οποία η Loss ισχυρίζεται πως έγινε σε κάποιο δωμάτιο της πανσιόν της. Η εικασία αυτή, παρότι καλύπτει κάποια από τα στοιχεία της υπόθεσης και είναι αρκετά λογικοφανής, αφήνει ανεξήγητα διάφορα σημεία: το κακοποιημένο σώμα με σημάδια πάλης, την “αγνότητα” της κοπέλας, όπως την διέγνωσε ο ιατροδικαστής, και άλλα πολλά. Παρ όλες τις ασυνέπειες της, η εξήγηση αυτή φάνηκε να ικανοποιεί το κοινό που είχε κουραστεί με την υπόθεση της Mary Rogers, και στην συνείδηση του κόσμου τουλάχιστον, η υπόθεση είχε κλείσει.
“Το μυστήριο της Marie Roget”
O Poe, ως μέλος των λογοτεχνικών κύκλων της Νέας Υόρκης σύχναζε στο καπνοπωλείο και είχε γνωρίσει την Mary (και πιθανώς είχε εντυπωσιαστεί και ο ίδιος από την ομορφιά της), ενώ ως τυπικός νεοϋορκέζος είχε παρακολουθήσει στενά την κάλυψη του φόνου από τις εφημερίδες.
Ο Αυγουστος Ντυπέν
Το 1841, λίγους μήνες πριν τον φόνο της Mary, ο Poe είχε δημοσιεύσει το διήγημα «Εγκλήματα της οδού Μοργκ» με πρωταγωνιστή τον Αρθούρο Ντυπέν, έναν ξεπεσμένο αριστοκράτη που ζούσε με κάποιον φίλο του στο Παρίσι, και χρησιμοποιούσε την ξεχωριστή του διάνοια για να λύνει, με αναλυτική σκέψη και απλούς συλλογισμούς, μυστήρια. Το διήγημα δεν είχε λάβει την υποδοχή που περίμενε ο Poe και σίγουρα όχι την υποδοχή που, εκ των υστέρων, ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι άξιζε να λάβει, δεδομένου ότι πρόκειται για το πρώτο δείγμα αστυνομικής λογοτεχνίας (Detective Fiction) και ο Αρθούρος Ντυπέν είναι ο πρώτος ντετέκτιβ της λογοτεχνίας.
Η επιστροφή του Ντυπέν
Το 1842 ο Αυγουστος Ντυπέν “επιστρέφει” για να βοηθήσει στην εξιχνίαση του φόνου της Mary Rogers στο διήγημα “Το μυστήριο της Marie Roget”, μία σχεδόν ακριβή αναπαραγωγή των αληθινών περιστατικών και γεγονότων της υπόθεσης Rogers, όπως καλύφθηκαν από τον τύπο της εποχής, μεταφερμένη στο Παρίσι, με αλλαγμένα ονόματα και τοπωνύμια. Το διήγημα δημοσιεύεται, σε τρείς συνέχειες στο γυναικείο περιοδικό Snowden’s Ladies’ Companion
Ο Poe επιδεικνύει την αναλυτική του σκέψη και τις επιστημονικές του γνώσεις καταρρίπτοντας μία προς μία τις θεωρίες που κατά καιρούς στήριζαν οι διάφορες φυλλάδες, αλλά δυστυχώς, αν και φαίνεται πως η σκέψη του ήταν καθαρή και οι παρατηρήσεις του ιδιαίτερα οξυδερκείς, ο συγγραφέας δεν είχε κανένα στοιχείο για τον φόνο πέρα από τα παραληρήματα των εφημερίδων.

Sybil’s Cave, New Jersey. Wikimedia Commons. (http://www.smithsonianmag.com/history/edgar-allan-poe-tried…)
Με τα άρθρα των εφημερίδων ως μοναδική πηγή πληροφοριών δημιουργεί μια ενδιαφέρουσα και -σίγουρα- πιο ψύχραιμη εικόνα για το έγκλημα. Αφιερώνεται ιδιαίτερα στο να καταρρίψει κάθε επιχείρημα που υποστήριζε πως η Mary δεν ήταν το πτώμα που είχε ανασυρθεί από τον Hudson. Ο Ντυπέν καταρρίπτει με λογική και τις επιστημονικές του γνώσεις τα επιχειρήματα που θέλανε το πτώμα να ανήκει σε μια άλλη γυναίκα που είχε πνιγεί μέρες πριν ή ότι ο Crommelin, ο οποίος κλήθηκε να αναγνωρίσει το πτώμα της, βιάστηκε πολύ, πράγμα που- για τον κίτρινο τύπο της εποχής- σήμαινε πως έλεγε ψέματα.
Ένα άλλο σημείο που οι εφημερίδες έδειξαν να εμμένουν ιδιαίτερα, και ο Poe μέσω του Ντυπέν αφιέρωσε πολύ χρόνο να αποδομήσει, ήταν η πιθανή ενοχή είτε του Payne είτε μιας -σχεδόν- φανταστικής συμμορίας κακοποιών. Ο Poe δίνει έμφαση σε αυτό το σημείο γιατί ήταν και το πλέον καταστροφικό, όπως άλλωστε φάνηκε και από το τραγικό τέλος του Payne.
Παράλληλα, ο Ντυπέν υποστηρίζει ένα ενδεχόμενο που οι εφημερίδες της εποχής, αλλά και η αστυνομία, φαίνεται να έχουν αγνοήσει, ότι δηλαδή ο φόνος της Mary συνδέεται άμεσα με την προηγούμενη της εξαφάνιση, και αυτά τα δύο επίσης συνδέονται με τον νεαρό, μελαψό άντρα που τη συνόδευε στην ταβέρνα της Loss. Το ενδεχόμενο αυτό το στηρίζει με στοιχεία που αν και δημοσιεύτηκαν από τον τύπο πέρασαν απαρατήρητα, μερικά από αυτά μάλιστα είναι φαινομενικά άσχετα με την υπόθεση.
Το μυστήριο παραμένει άλυτο…
Παρά τις υποψίες του και την ανάλυση στην οποία είχε προχωρήσει ο Poe, δεν κατάφερε να φτάσει σε κάποιο συμπέρασμα, αντίθετα φαίνεται ότι επηρεάστηκε και ο ίδιος από την εξήγηση της αποτυχημένης έκτρωσης και προσπάθησε εκ των υστέρων, σε επόμενες εκδόσεις της ιστορίας να την συμπεριλάβει σαν ενδεχόμενο, υπονοώντας την, ουσιαστικά, σε υποσημειώσεις της ιστορίας.
Παρ’ όλη την αφοσίωση των εφημερίδων, του Poe και άλλων λόγιων της εποχής, ο φόνος της Mary Rogers παραμένει μέχρι και σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα άλυτα μυστήρια, ενώ η λίστα των “υπόπτων” περιλαμβάνουν εκτός από τον Daniel Payne, τον Alfred Crommelin, τον John Anderson (ιδιοκτήτη του μαγαζιού που δούλευε το θύμα) αλλά σύμφωνα με το βιβλίο του Irving Wallace, The Fabulous Originals που δημοσιεύτηκε το 1955 τον ίδιο τον Edgar Allan Poe.
Ερατώ Κονδύλη