“Εκεί, πάνω στο τσαρδί, έμαθα να αναγνωρίζω τους πρώτους αστερισμούς, τον Αποσπερίτη και Αυγερινό, την Πούλια, την Αλετροπόδα”, γράφει με τον γοητευτικό τρόπο που ξέρει, επιλέγοντας τα χρώματα της προσωπικής του νωπογραφίας και αφήγησης των παιδικών καλοκαιριών στα αμπέλια της πατρίδας του, της Συκιάς Λακωνίας, ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, στο μικρό ανάγνωσμα που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις “Πόλις”. “Ο ύπνος στο τσαρδί, κάτω από τα αστέρια, χιλιάδες αστέρια, ήταν για μένα η μισή χαρά της ζωής στ΄αμπέλια” ομολογεί για τα πρόχειρα, αυτοσχέδια καλοκαιρινά καταλύματα, εξηγώντας ταυτόχρονα και τον τρόπο κατασκευής τους πάνω στα δέντρα . “Στ΄αμπέλια” ο Σταύρος Ζουμπουλάκης αφηγείται σκηνές τόπων κι ανθρώπων που αγάπησε πολύ: “Εμένα αυτός ο κόσμος με συγκινεί βαθιά, όχι γιατί είναι ο κόσμος της παιδικής μου ηλικίας-δεν ήταν άλλωστε αποκλειστικά- , αλλά γιατί είναι ο κόσμος των αγαπημένων μου ανθρώπων, των ανθρώπων που με αγάπησαν και τους αγάπησα πολύ”. Έτσι μαθαίνουμε για τον μπάρμπα Γιώργη, “με σαγήνευε εκείνος ο νυχτερινός ψίθυρος της προσευχής του”, με το καρβουνάκι και το λιβάνι μέσα στις τσέπες του σακακιού του, τους μύθους και τις δοξασίες όπως αυτές που είχαν δημιουργήσει οι γονείς για τα άτακτα τέκνα τους “του μεσημεριάτη που περνάει και παίρνει τα παιδιά που δεν κοιμούνται τα μεσημέρια”, αλλά και αγροτικές δουλειές που ο μικρός Σταύρος μετέτρεπε , ως παιδί, σε παιχνίδι, από το κυνήγι των πουλιών με δόκανα, έως το κοπάνισμα του λιναριού στο μαγκάνι, “ένα ακόμη παιχνίδι”, όπως λέει.
Στο βιβλίο αποτυπώνεται ο κόσμος του χωριού, η οικονομία της αυτάρκειας, η μεγάλη φτώχεια και ο μόχθος, “ο φτωχός και φιλόπονος κόσμος που είχε αντοχή στα βάσανα και καρτερία”, “οι μανάδες κι οι γιαγιάδες που ξέρανε τη μεγάλη τέχνη να σκεπάζουν τη φτώχεια να μη γίνεται αισθητή” , η μετανάστευση: “έχει χαραχτεί πολύ βαθιά μέσα μου ο σπαραγμός του αποχωρισμού. Που βρίσκονταν τόσα δάκρυα;”
Ο Ζουμπουλάκης δεν παραλείπει να υπογραμμίσει και μια σπουδαία αλήθεια: “οι άνθρωποι της ηλικίας μου, όσοι ειδικότερα γεννηθήκαμε σε κάποιο ελληνικό χωριό, έχουμε ένα τεράστιο πολιτιστικό πλεονέκτημα : γνωρίσαμε την ιστορία της ανθρωπότητας από το ησιόδειο άροτρο μέχρι το ταξίδι στο φεγγάρι”, εξηγώντας : “δεν είχα καμιά διάθεση να διηγηθώ εδώ τα δικά μου παιδικά χρόνια, παρά τόσο μόνο όσο χρειαζόταν για να αποτυπωθεί το χνάρι αυτού του αιωνόβιου, χτεσινού, μα και οριστικά καταποντισμένου κόσμου”.
Με ξεκάθαρο και ευθύ τρόπο ο συγγραφέας, στοχαστής και δάσκαλος *Σταύρος Ζουμπουλάκης παραδέχεται με εξομολογητική διάθεση : “δεν με διαμόρφωσαν τα γράμματα και οι τέχνες , ό, τι είμαι το χρωστάω σε όσα έζησα, κυρίως σε όσα έζησα με την αδερφή μου. Τα εννιά καλοκαίρια στ΄αμπέλια έπαιξαν και αυτά σημαντικό ρόλο στη ζωή μου.. εκείνο που τους χρωστάω κυρίως είναι ότι εκεί έχει τη ρίζα της μια ηθική επιλογή, που κάποτε πήρε και πολιτικά χαρακτηριστικά, ότι θα είμαι πάντα με τη μεριά των φτωχών και τον αδικημένων”
Μάνια Ζούση
Ο *Σταύρος Ζουμπουλάκης είναι πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης, επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, υπήρξε διευθυντής του περιοδικού “Νέα Εστία” (1998-2012) και πρόεδρος του εκδοτικού ιδρύματος “Άρτος Ζωής”.
