” Νομίζω πως όλοι εμείς, που παλεύουμε στη δουλειά μας μόνοι μας, είτε είμαστε ηθοποιοί, είτε μουσικοί, είτε αθλητές, όλοι είμαστε σαν εκείνα τα θαλάσσια χελωνάκια που ξεπροβάλλουν από την άμμο και πασχίζουν να φτάσουν στη θάλασσα. ‘Αλλα τα τρώνε οι γλάροι, άλλα τα καταπίνουν οι φώκιες κι άλλα καταφέρνουν και βγαίνουν στην ανοιχτή θάλασσα.
Κανένας μας δεν πρέπει να περιμένει τίποτα από κανέναν. Θα κάνεις πρόβες σε ένα σκοτεινό υπόγειο, θα παίξεις τη μουσική σου στο δρόμο, θα αθληθείς σε μια μισογκρεμισμένη παράγκα.
Αλλά αν είναι να βγεις, αν θέλεις να βγεις, θα βγεις!»
Το σχόλιο αυτό της Βαρβάρας Δουμανίδου, έγινε με αφορμή τον θόρυβο που προκλήθηκε στην είδηση, πως η χρυσή ολυμπιονίκης στη σκοποβολή Άννα Κορακάκη, έκανε προπονήσεις σε μια αυτοσχέδια παράγκα.
Εργάζεται από το 1995, ως εμψυχώτρια, ηθοποιός και σκηνοθέτης σε πολλές θεατρικές ομάδες, πολιτιστικούς οργανισμούς, δήμους, καλλιτεχνικά εργαστήρια, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις κ.α. Από το 2011 σκηνοθετεί και παίζει με τη θεατρική ομάδα που δημιούργησε , « Θέατρο του Άλλοτε».
Η συνάντησή μας έγινε με αφορμή τη νέα πρωτοποριακή παράσταση, που ετοιμάζει για τον Οκτώβριο. Μια μικροκαμωμένη δυναμική γυναίκα με νεύρο και πολύ συγκεκριμένη άποψη για τα πράγματα, με την αμεσότητα που τη χαρακτηρίζει , καταργεί αμέσως τον πληθυντικό ανάμεσά μας και σκηνοθετεί τον χώρο της συνομιλίας μας.
Δύο πολυθρόνες εποχής, στο κέντρο ενός εκ των δωματίων του πρώτου ορόφου, στο Μπένσουσαν Χαν. Στον μαγικό αυτό χώρο, ένα διατηρητέο οίκημα που υπήρξε χάνι , επί της οδού Εδέσσης στη Θεσσαλονίκη, έχει επιλέξει να πραγματοποιεί συνήθως τις παραστάσεις της. Ο vintage ανεμιστήρας ,που βρίσκεται ακουμπισμένος στο πάτωμα, κάνει υποφερτή την αυγουστιάτικη ζέστη κι υγρασία, που εισβάλουν από τις ανοιχτές, σημαδεμένες από τον χρόνο, ξύλινες μπαλκονόπορτες.
ARVE Error: Mode: lazyload not available (ARVE Pro not active?), switching to normal mode
« Ο «Ματωμένος Γάμος » αλλιώς λοιπόν;»
« Είναι ένα στοίχημα ίσως παρακινδυνευμένο. Ένα από τα ρίσκα που έχω συνηθίσει να παίρνω κάθε φορά που ανεβάζω ένα έργο. Κι αυτό γιατί επεμβαίνω στους ρόλους των πρωταγωνιστών του έργου του Λόρκα που παρουσιάζονται ως ανθρώπινα ζώα.
Συγκεκριμένα ο Λεονάρντο κι ο Γαμπρός ως λύκοι, η Μάνα ύαινα, η Νύφη γάτα. Ακόμη και ο διάλογος ανάμεσα στην τσιγγάνα και το φεγγάρι είναι «αλλιώς», χωρίς να θέλω να περάσω σε επιπλέον λεπτομέρειες. Τον ρόλο του φεγγαριού τον υποδύομαι εγώ, αν και το να σκηνοθετώ τον εαυτό μου το βρίσκω εξουθενωτικό και θαυμάζω αυτούς που μπορούν και το κάνουν.
Είμαι πολύ τυχερή που στην ομάδα μας ανήκει ο Δημήτρης Βασιλειάδης , ο οποίος εκτός από το υποκριτικό του ταλέντο κατασκευάζει τις μάσκες που χρησιμοποιούμε στις παραστάσεις. Αυτή τη στιγμή δουλεύει πυρετωδώς, προκειμένου να ετοιμάσει τις 12 μάσκες που χρειαζόμαστε μέχρι τον Οκτώβριο που ανεβαίνει η παράσταση. Ταυτόχρονα συζητάμε με τις θεατρικές σκηνές της πόλης για να καταλήξουμε που θα ανεβάσουμε το έργο ».
« Τι σε έκανε να ανατρέξεις σε μια τέτοια εκδοχή του έργου;»
« Εκτός βέβαια από το γεγονός πως όλα έχουν ειδωθεί, όσον αφορά στον «Ματωμένο γάμο», η σκέψη έχει την απαρχή της εκεί που ξεκινούν όλα. Στο ζωώδες ένστικτο των ηρώων του έργου. Βλέπουμε τους δυο ερωτευμένους, τη νύφη και τον Λεονάρντο, να αψηφούν τα πάντα για να ζήσουν έστω και μια στιγμή μαζί. Είναι παθιασμένοι, μανιασμένοι, γεμάτοι πρωτόγονη ορμή, κάνοντάς τους να μοιάζουν σαν αγρίμια έτοιμα για όλα. Ο Λεονάρντο σαν λύκος τριγυρίζει το σπίτι της νύφης. Η μάνα από την άλλη, ενώ σε όλο το έργο καταριέται τη μοίρα και τον θάνατο που πήρε τον άνδρα της και τον γιο της, μεταμορφώνεται σε λέαινα, προκειμένου να υπερασπιστεί την τιμή της ίδιας και του γαμπρού και γιου της. Όλα έχουν μια ζωώδη σύνδεση με τα πιο σκοτεινά μας ένστικτα. Και κυρίως γιατί αν και άνθρωποι, όλοι στον έρωτα και στον θάνατο είμαστε έρμαια σαν ζώα.»
« Παρακολουθώντας κάποιος τις παραστάσεις σου, διαπιστώνει μια εμμονή ίσως στον απόλυτο ρεαλισμό, που πολλές φορές χαρακτηρίστηκε αδικαιολόγητα σκληρός και ακραίος, αν και παράλληλα υπήρξαν και διθυραμβικές κριτικές. Έχεις υιοθετήσει την οπτική κάποιων δασκάλων σου; »
« Όχι. Ο απόλυτος ρεαλισμός είναι η προσωπική μου φιλοσοφία και άποψη για το θέατρο. Το θέατρο άλλωστε τι είναι; Η ίδια η πραγματικότητα. Ξεκίνησα θέατρο όχι γιατί ήθελα να γίνω ηθοποιός, αλλά εξαιτίας της ανάγκης μου να βελτιώσω τη στάση του σώματός μου και την ομιλία μου, γιατί μιλούσα υπερβολικά γρήγορα. Δεν με αντιπροσώπευαν οι σχολές που γνώριζα, μέχρι που το 1994 παρακολούθησα μια παράσταση της Παράθλασης στο Θέατρο Κήπου. Τότε κατάλαβα ότι αυτή η σχολή μου ταίριαζε. Εντάχθηκα στο σχήμα και φοίτησα 4 χρόνια. Στη συνέχεια άρχισα να συμμετέχω σε σεμινάρια κάθε είδους ακόμη π.χ. και Commedia dell’ arte, που δεν με ενδιέφερε πραγματικά, προκειμένου να δω άλλους δρόμους, να πάρω γνώση, τεχνικές και να εξελιχθώ. Άρχισε ένα αδιάκοπο ταξίδι διερεύνησης και ανακάλυψης άλλων οπτικών στο παγκόσμιο θεατρικό και καλλιτεχνικό γίγνεσθαι ».
« Η θεατρική σας ομάδα είναι το πεδίο εφαρμογής αυτής της γνώσης και εμπειρίας;»
« Όταν το 2011 δημιούργησα τη θεατρική ομάδα « Θέατρο του Άλλοτε» είχα κατασταλάξει πλέον στο τι ήθελα. Ο πυρήνας μας αριθμεί επτά άτομα. Λειτουργούμε σε πλήρη αρμονία μεταξύ μας και οι κοινοί μας κώδικες διευκολύνουν τη γρήγορη λήψη αποφάσεων και την άμεση υλοποίησή τους, συχνά σε χρόνο ρεκόρ, ακόμη κι αν γι αυτό απαιτείται να τελειώσουμε τις πρόβες στις 6 το πρωί. Η Μαρία Ράπτη για παράδειγμα, έγραψε τον μονόλογο για το «Το Κορίτσι μέσα στο Σπίτι» μέσα σε δύο εβδομάδες. Δεν υπάρχει το αδύνατο. Όλα είναι δυνατά στο θέατρο.
Κατά διαστήματα προστίθενται επιπλέον άτομα, ανάλογα με τις ανάγκες μας , αλλά και το αν οι νέοι συνοδοιπόροι μας μπορούν να ενστερνιστούν τη φιλοσοφία μας και να αντέξουν τους ρυθμούς μας και τις σκληρές συνθήκες της τέχνης που λέγεται θέατρο. Γιατί το θέατρο είναι σκληρή δουλειά. Κοντά μου δεν έχουν θέση «φιογκάκια» όπως λέω συνήθως. Όταν παρουσιάζονται για να συνεργαστούμε η πρώτη ερώτηση είναι: «Πράγματα κουβαλάς;» « Όταν ματώνεις κλαίς;». Οι συναισθηματικά ευάλωτοι άνθρωποι δεν μου κάνουν. Κι εγώ τους συναισθηματισμούς και τις ευαισθησίες μου τις αφήνω για την προσωπική μου ζωή. Τι θα πει θέλω δέκα λεπτά να αποφορτιστώ;
Ο καθένας μπορεί να υποδυθεί έναν ρόλο με συναισθηματική φόρτιση, με λίγη προσπάθεια και στοιχειώδη εκπαίδευση. Ο ηθοποιός είναι αυτός, που ξέρει και μπορεί να μπαίνει και να βγαίνει από τον ρόλο, χωρίς να επηρεάζεται η συμπεριφορά του και η ψυχολογία του πριν και μετά από αυτό. Ο ηθοποιός πρέπει να έχει αντίληψη. Πώς θα παίξει αν δεν έχει καταφέρει να δικαιολογήσει τον ρόλο; Πως θα περάσει το νόημα και την δύναμη της κάθε λέξης, αν δεν έχει μάθει τον σωστό τονισμό;
Παίζουμε συνήθως στο Μπενσουσαν Χαν, όπου οι θεατές είναι στο ίδιο επίπεδο με μας και σε απόσταση δέκα εκατοστών από εμάς. Παίζουμε ανάμεσα στις ανάσες τους. Τα έργα αγγίζουν θέματα όπως ο θάνατος, ο έρωτας, οι σχέσεις, οι κρυμμένες ενοχές, οι μεταφυσικές ανησυχίες, οι φόβοι, οι φοβίες, τα όνειρα και οι εφιάλτες του ανθρώπου. Σίγουρα τεστάρουμε τις αντοχές των θεατών και στοχεύουμε σε μια συναισθηματικά διαδραστική σχέση μαζί τους. Δεν θα ξεχάσω τον Ιούνιο στην τελευταία παράσταση, όπου στο τέλος μένω ξαπλωμένη στο κρεβάτι με κλειστά μάτια και οι θεατές έχουν κάνει ουρά, για να με αγγίξουν, να με χαϊδέψουν, για να με παρηγορήσουν, ξεχνώντας ότι παρακολουθούσαν θεατρική παράσταση, με αποκορύφωμα μια κοπέλα να μου ψιθυρίσει: «Μη στενοχωριέσαι θα γυρίσει!»
Είναι αδιανόητο λοιπόν για μένα, να μην αποδίδονται οι ρόλοι με απόλυτο ρεαλισμό. Ναι, θα πρέπει να δουν το αίμα, τη σήψη, την πληγή. Όταν ανεβάσαμε το « Κάτω Κόσμος » κάποιοι σχολίασαν τη δέκα λεπτών σκηνή της κηδείας, όπου μεταφέρεται, πλένεται και ντύνεται ο νεκρός και απάντησα, πως αν συμβαίνει και το ζούμε στην πραγματική ζωή, γιατί να μη συμβαίνει στο θέατρο; Αυτή η παράσταση ήταν αποτέλεσμα έρευνας και μελέτης χρόνων, όσον αφορά στη λαογραφία, τις παραδόσεις και τα δημοτικά ποιήματα της Ελλάδας και των Βαλκανικών χωρών».
« Τελικά από τη συζήτησή μας διαπιστώνω, πως τα σεμινάρια «Inner Drama » που υλοποιείς, γίνονται έχοντας αποφασίσει να βρεις την «πρώτη ύλη» και να την πλάσεις έτσι, ώστε να μπορεί να υπηρετήσει τις ανάγκες των έργων σου. Είσαι ο άνθρωπος που ό,τι δεν βρίσκει το φτιάχνει».
« Η δύναμη της υλοποίησης αυτοπροσώπως. Έχω δημιουργήσει μια εναλλακτική θεατρική φόρμα το « Inner Drama », που βασίζεται σε γνωστές τεχνικές θεάτρου και χορού όπως το ιαπωνικό budoh, θέατρο της σκληρότητας και συναισθηματικό θέατρο, με σκοπό τη σωματική και ψυχική απελευθέρωση του ηθοποιού, με τεχνικές διείσδυσης στις εσώτερες πληροφορίες και αναφορές του ατόμου, αλλά και την ταυτόχρονη αποστασιοποίησή του από συναισθηματικές φορτίσεις, για την καλύτερη απόδοσή του στη θεατρική πράξη.
Είναι καθαρά βιωματικό. Δίνω αρχικά λίγες τεχνικές οδηγίες, που αποτελούν το θεωρητικό κομμάτι στους συμμετέχοντες και στη συνέχεια για πέντε συνεχόμενες ώρες, υποβάλουν τον εαυτό τους και τους άλλους σε επίπονες διεργασίες, που τους οδηγούν στην ψυχική κάθαρση και σωματική απελευθέρωσή τους. Ξεκινούν ως μια ομάδα συνεσταλμένων, άγνωστων μεταξύ τους ανθρώπων και καταλήγουν μια μάζα σωμάτων και ψυχών, έχοντας αποκτήσει ταυτόχρονα τη γνώση πολύτιμων τεχνικών.
Όμως όπως ισχύει παντού δίνεις και παίρνεις. Κι εγώ παίρνω πολύτιμα δώρα από αυτούς. Αντιδράσεις, ιδέες, βλέμματα, που γεννούν νέα πράγματα και προσεγγίσεις».
ARVE Error: Mode: lazyload not available (ARVE Pro not active?), switching to normal mode« Όλος αυτός ο ρεαλισμός, η σκηνοθετική σου αντίληψη και πρακτική, με κάνει να πιστεύω πως θα έπρεπε να ασχοληθείς με τον κινηματογράφο. Το έχεις σκεφτεί;»
« Είναι η μεγάλη μου αγάπη και όντως σκέφτομαι κινηματογραφικά. Σκηνοθετώ όλα τα trailer των παραστάσεων και σκηνές όπως αυτή στην παράσταση « Τίποτα », που άνοιγε μια ντουλάπα η οποία κανονικά θα είχε ρούχα και μπροστά στα μάτια των θεατών ξεδιπλωνόταν ένα δάσος ή στο « Φόβος », που ήταν και η πρώτη μας παράσταση, αποτέλεσμα ενός project που δούλευα οχτώ χρόνια και μετά από 2,5 χρόνια πρόβες η Μαρία Ράπτη είχε κίνηση digital , μέσω της τεχνικής Budoh, μόνο κινηματογραφικά θα μπορούσε να τις φανταστεί κάποιος. Ο λόγος που δεν ασχολούμαι μ’ αυτή την τέχνη είναι, πως λόγω της τελειομανίας μου θα κάνω μοντάζ 3 – 4 χρόνια.»
« Οκτώβρη « Ματωμένο Γάμο», 22,23,24 και 25 Σεπτεμβρίου «Το Κορίτσι μέσα στο σπίτι» στο Μπενσουσάν Χαν. Όλα έχουν δρομολογηθεί και είμαι σίγουρη πως κάτι καινούριο ετοιμάζεις.»
« Αυτό είναι αλήθεια. Ήδη ετοιμάζω για τον Ιανουάριο το « Το Αγόρι μέσα στο σπίτι» κι αυτό γεννήθηκε από ιδέα και αίτημα των ίδιων των θεατών. Κάτι που θα ήθελα σίγουρα να κάνω στο μέλλον είναι μια παράσταση με ανθρώπους που δεν είναι ηθοποιοί, έχοντας φροντίσει να τους μάθω τις τεχνικές, οι οποίες θα τους προστατέψουν από την επίδραση της συναισθηματικής φόρτισης του ρόλου».
Η βαριά σιδερένια πόρτα του Μπενσουσάν Χαν έκλεισε πίσω μου τρίζοντας. Έχω πολλά να διηγηθώ.
ARVE Error: Mode: lazyload not available (ARVE Pro not active?), switching to normal mode
Κείμενο : Μαρία Μαυρίδου
Φωτογραφία εξωφύλλου και πορτραίτα της Βαρβάρας Δουμανίδου : Μαρία Μαυρίδου
Οι φωτογραφίες των παραστάσεων είναι του Δημήτρη Συμεωνίδη
Ταυτότητα
Ματωμένος Γάμος του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα
Θέατρο του ‘Αλλοτε
Σκηνοθεσία: Βαρβάρα Δουμανίδου
Πρωτότυπη μουσική: Σταύρος Σταυρίδης
Σκηνικά – Κοστούμια : Θέατρο του ‘Αλλοτε
Κατασκευή μάσκας: Δημήτρης Βασιλειάδης
Κίνηση: Δημήτρης Βασιλειάδης, Δημήτρης Φεσσάς
Διδασκαλία μουσικής: Μέλα Γεροφώτη, Νατάσα Κοψαχείλη
Διανομή
Μάνα: ‘Ολγα Καλαμάρα
Λεονάρντο: Δημήτρης Βασιλειάδης
Νύφη: Τζώρτζια Βογιατζόγλου
Γαμπρός: Δημήτρης Φεσσάς
Γυναίκα Λεονάρντο: Μαρία Σεμερτζίδου
Πεθερά: Θεοδώρα Κωστάκου
Πατέρας νύφης: Νικόλας Νικολαϊδης
Υπηρέτρια: Νατάσα Κοψαχείλη
Φεγγάρι: Βαρβάρα Δουμανίδου
Ζητιάνα: Δημήτρης Βασιλειάδης
Ξυλοκόπος Α’: Μέλα Γεροφώτη
Ξυλοκόπος Β’ : Νατάσα Κοψαχείλη
Κορίτσι Α’ : Μέλα Γεροφώτη
Κορίτσι Β’ : Νατάσα Κοψαχείλη
