«Στο βήμα του Ινστιτούτου Δημόσιας Υγείας του Αμερικανικού Κολλεγίου Αθηνών, στην πανέμορφη οδό Ηπίτου στις παρυφές της Πλάκας, έστεκε όρθιος ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, για να κάνει τον πρώτο επίσημο απολογισμό του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου του περασμένου καλοκαιριού. Με γραπτό κείμενο, όπως πάντα. Αυτά ήταν τα πρώτα κοινά στοιχεία με τις προηγούμενες συνεντεύξεις Τύπου από τότε που ανέλαβε ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, ως προς τη φόρμα τους.
Τα βίντεο, οι παραδοχές, οι επόμενες κινήσεις
Το νέο στοιχείο ήταν η προβολή των 4 βίντεο με την εξής σειρά: πρώτα με τις στιγμές από τις δράσεις του Λυκείου Επιδαύρου· δεύτερο στη σειρά το βίντεο από τις παραστάσεις που φιλοξενήθηκαν στη Μικρή και τη Μεγάλη Επίδαυρο, με εικονες από την επιτυχημένη Δημιουργική Απασχόληση των παιδιών την ώρα που οι γονείς τους βλέπουν παράσταση, αλλά και το με κλείσιμο των Επιδαυρίων με την μουσικοχορευτική παράσταση «Εδώ είν’ αλώνι για χορό»· ακολούθησε το βίντεο με στιγμές από την ενότητα «Ανοιγμα στην πόλη» και τέταρτο ήταν το βίντεο με σκηνές από τις παραστάσεις που φιλοξένησε η Πειραιώς 260. Πέραν του ότι τα βίντεο ήταν πολύ καλογυρισμένα, με στόχο, προφανώς, να δελεάσουν και άλλους αποδέκτες πλην των δημοσιογράφων, νομίζω ότι η επιλογή της σειράς προβολής είχε να κάνει με τη σημασία που δίνει σε κάθε μία από τις ενότητες αυτές ο Βαγ. Θεοδωρόπουλος. Δεν το έκρυψε άλλωστε. «Θα ξεκινήσω από αυτό που είναι όχι μόνο καινούργιο, αλλά και ανάγκη καλλιτεχνική», είπε για το Λύκειο Επιδαύρου. Και δήλωσε ικανοποιημένος από τον χαρακτήρα που πήρε φέτος η Μικρή Επίδαυρος με πειραματικές προσεγγίσεις κλασικών κειμένων από νεότερους σκηνοθέτες.
- «Το καινούριο που φέραμε» ήταν η φράση με την οποία άνοιξε και την ενότητα «Ανοιγμα στην πόλη», για να παραδεχτεί πάντως, αυτό που ήδη έχει σχολιαστεί, κριθεί και επικριθεί σε πολλά δημοσιογραφικά κείμενα: τον πληθωρισμό παραστάσεων στο φετινό πρόγραμμα, το οποίο οφείλεται κυρίως στην προσθήκη αυτής της ενότητας, που πάντως την πιστεύει πολύ και θέλει να τη συνεχίσει και να την αναπτύξει. Συνολικά ήταν 114 οι παραστάσεις, σε σύγκριση με τις 80 που υπήρχαν κατά μέσο όρο μέχρι πέρυσι. Οι 32 από αυτές ήταν στο «Ανοιγμα στην πόλη». Και υποσχέθηκε τον περιορισμό του πληθωριστικού προγράμματος το 2018, καθώς και περισσότερες μέρες παρουσίασης «για παραστάσεις που έχουν δυναμική». Παραδέχθηκε επίσης και τις επικαλύψεις σε παραστάσεις, λόγω της πληθώρας των εκδηλώσεων, που δυσκόλευε όχι μόνο τους επαγγελματίες της θέασης αλλά και το ευρύτερο κοινό, υποσχόμενος να διορθωθεί του χρόνου και αυτό το σημείο. Και ανακοίνωσε ότι το 2018 θα επαναληφθούν οι παραστάσεις «Εθνικός Κήπος» του Θοδωρή Γκόνη και «Ιφιγένεια», του Κωνσταντίνου Μίχου στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος.
- Στην ενότητα Ηρώδειο είχαμε και μια είδηση, αφού ο Β.Θ. ανακοίνωσε και μας σύστησε τον νέο υπεύθυνο για τις μουσικές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ, τον Κώστα Πηλαβάκη, έναν επιτυχημένο Έλληνα που διαπρέπει στο εξωτερικό, έχοντας διοικήσει πολλές διεθνείς δισκογραφικές εταιρείες. Ο Β.Θ. παραδέχθηκε ότι στη μουσική δεν δόθηκε η πρέπουσα προσοχή και φροντίδα στα δύο χρόνια που έχει την ευθύνη του Φεστιβάλ. «Ευελπιστώ ότι το 2018 θα προχωρήσουμε πιο συγκροτημένα, με επίκεντρο το Ηρώδειο. Μας ενδιαφέρει το Ηρώδειο, αυτό είναι το Φεστιβάλ, από εκεί ξεκίνησε», πρόσθεσε λίγο αργότερα απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου.
- Στην ενότητα «Πειραιώς 260» αναφέρθηκε κυρίως σε παραστάσεις που φιλοξενήθηκαν, στις 15 ελληνικές παραγωγές, στο άτυπο αφιέρωμα στη λογοτεχνία μέσα από ελληνικές και ξένες παραστάσεις και σ’ εκείνες που ξεχώρισαν. Υπερασπίστηκε ιδιαιτέρως την παρουσία της Φολκσμπύνε και των τριών παραστάσεων που έφερε μαζί της, οι οποίες, όμως, δεν ενθουσίασαν το κοινό, είπε ότι φέτος το Φεστιβάλ φιλοξένησε «περισσότερες διεθνείς παραγωγές, αλλά και μεγαλύτερης κλίμακας και εμβέλειας» (υποθέτω ότι στο σημείο αυτό η σύγκριση έγινε με την περσινή χρονιά), παραδέχθηκε την απουσία αναγνωρίσιμων καλλιτεχνών, ιδίως στο ελληνικό κομμάτι των παραστάσεων, και ανακοίνωσε κάτι που ήταν ήδη κοινό μυστικό: την επανάληψη της παράστασης του Δημήτρη Κουρτάκη «Αποτυχημένες απόπειρες αιώρησης στο εργαστήριό μου», μια σύνθεση κειμένων βασισμένη σε πεζά του Σάμιουελ Μπέκετ, με τον Άρη Σερβετάλη.
Τι λένε τα εισιτήρια και οι εισπράξεις
Τα στοιχεία που ανακοίνωσε ο Β.Θ., ήταν αυτά που του έδωσαν τα ταμεία του Φ.Α., για όσο διάστημα διήρκεσαν οι εκδηλώσεις.
Ετσι το καλοκαίρι του 2017 ήταν:
Σύνολο θεατών: 203. 211
Πωλήσεις εισιτηριών: 167.932
Συνολικές εισπράξεις: 3.602.534, 30 ευρώ
[Για την ενημέρωση των αναγνωστών παραθέτουμε τα στοιχεία των τριών προηγούμενων ετών, όπως δόθηκαν από τον Βαγ. Θεοδωρόπουλο στον περυσινό απολογισμό:
2014
Εισιτήρια: 144.181
Προσκλήσεις: 35.735
Σύνολο θεατών: 179.916
Εισπράξεις: 3.036.932
Πληρότητα: 65%
2015
Εισιτήρια: 157.289
Προσκλήσεις: 35.699
Σύνολο θεατών: 192.988
Εισπράξεις: 2.937.394
Πληρότητα 51,8%
2016
Εισιτήρια: 151.576
Προσκλήσεις 34.541
Σύνολο θεατών: 186.209
Εισπράξεις: 2.943.208
Πληρότητα: 69,7% ]
Περισσότερα οικονομικά στοιχεία δόθηκαν από τον αντιπρόεδρο του Δ.Σ., κ. Πέτρο Σταυριανό, που μας είπε ότι το Φεστιβάλ πήρε 1 εκατ. 50 χιλ. ευρώ από ΦΠΑ προηγούμενων χρήσεων που χρωστούσε το Δημόσιο· ότι μπήκαν στο ταμείο του Φεστιβάλ περίπου 4,4 εκατ. από χορηγίες και κάποιες βελτιώσεις όρων στις συμπαραγωγές «χρήματα που επενδύθηκαν καλλιτεχνικά, διότι το Φεστιβάλ δεν έχει σκοπό το κέρδος»· ότι «υπάρχει κίνδυνος να έχουμε κι ένα μικρό πλεόνασμα, αλλά θα τον αντιμετωπίσουμε»· ότι η τακτική επιχορήγηση είναι 2 εκατ. ευρώ και μέχρι στιγμής έχουν εισπραχθεί 3 εκατ. από το Καζίνο και ίσως 1,4 ακόμα μέχρι τέλος του χρόνου. «Έκτακτες επιχορηγήσεις δεν ζητήθηκαν, μπορέσαμε να καλύψουμε τα έξοδα με ίδια μέσα», πρόσθεσε.
Η αποτίμηση
Θετικές παρατηρήσεις: στη χθεσινή του παρουσία ο Βαγ. Θεοδωρόπουλος έδειξε περισσότερο από κάθε άλλη φορά ότι λαμβάνει υπόψη του τις επισημάνσεις που γίνονται και είχε μεγαλύτερη αυτοκριτική διάθεση από άλλες φορές στην επισήμανση των λανθασμένων κινήσεων, είτε στον προγραμματισμό των παραστάσεων, είτε στο θέμα της μουσικής, είτε στο θέμα του αριθμού των παραστάσεων, είτε στις περισσότερες μέρες που πρέπει να δίνονται σε κάποιες παραστάσεις. Επίσης να σημειώσουμε πως όταν μίλησε εκτός χειρογράφου, στις απαντήσεις δηλαδή, είχε και ανθρώπινες και εξομολογητικές στιγμές, κάτι που δεν υπάρχει στο μακροσκελές γραπτό κείμενο. Η επικείμενη πρόσληψη υπαλλήλων μέσω ΑΣΕΠ είναι στα θετικά, όπως και η οργάνωση του αρχείου και του βεστιαρίου του Φεστιβάλ, όπως ανακοινώθηκε.
Αρνητικές παρατηρήσεις: Εξακολουθεί να εκφράζεται συγκριτικά ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, είπε, π.χ., πολλές φορές τη φράση “το καινούργιο που φέραμε”, σε σχέση με το παρελθόν του Φεστιβάλ και εξακολουθεί, ακόμα και σήμερα, να θέλει να υπενθυμίζει τη δύσκολη στιγμή που ανέλαβε το Φεστιβάλ, με κάθε ευκαιρία. Γνώμη μου είναι ότι όλα αυτά κρίνονται στη διάρκεια της πορείας και η διαρκής υπενθύμιση μάλλον δεν έχει νόημα.
Κάποιες απορίες κυρίως επί των οικονομικών στοιχείων: Δόθηκαν στοιχεία εισπράξεων και θεατών συνολικά. Δεν επισημάνθηκε, π.χ, αν πήγε καλύτερα η Μικρή ή η Μεγάλη Επίδαυρος, ή το Ηρώδειο ή η Πειραιώς. Ήταν ένα γενικό άθροισμα χωρίς ιδιαίτερες επί μέρους παρατηρήσεις. Με την πρώτη ανάγνωση σκέφτεται κανείς ότι η αύξηση των θεατών προέρχεται από την προσθήκη 32 επιπλέον παραστάσεων από το άνοιγμα στην πόλη. Αλλά επειδή οι περισσότερες από αυτές έγιναν σε ανοιχτούς χώρους, με πολύ μικρή χωρητικότητα, και αρκετές από αυτές με ελεύθερη είσοδο, προφανώς η αύξηση των 50 χιλ. και πλέον θεατών από κάπου αλλού προέρχεται. Π.χ. από το ότι πήγε αρκετά καλύτερα από πέρυσι η Επίδαυρος φέτος; Γιατί η Πειραιώς, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων δεν πήγε καλά. Και επίσης γιατί δεν δόθηκε φέτος ποσοστό πληρότητας; Να υποθέσουμε, ευλόγως, ότι το νούμερο ανάμεσα στους θεατές και τα εισιτήρια είναι οι προσκλήσεις, περίπου 36 χιλ. φέτος, που πέρυσι είχε δοθεί ως στοιχείο. Όσο για την αύξηση των εισπράξεων, μάλλον εύκολα μπορούμε να υποθέσουμε ότι οφείλεται στο δίδυμο αύξηση θεατών-αύξηση τιμών εισιτηρίου.
Όλγα Σελλά
