Θέατρο

Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος : Ένα τραγούδι για τον Αίαντα

Για τον Αίαντα, τον «ωραία μονάχο», μια παράσταση – τραγούδι όπως την χαρακτηρίζει, που κάνει πρεμιέρα στην Επίδαυρο 17 και 18 Ιουλίου, αλλά και για τους ήρωες και τους θυμωμένους έφηβους

μιλά στο artplay.gr ο σκηνοθέτης Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος.

1. Ποιά χαρακτηριστικά φέρει ο Αίαντας ως ήρωας αλλά και ως άνθρωπος και ποιά από αυτά προβάλλονται και τονίζονται;

O Aίας, γιος του βασιλιά της Σαλαμίνας Τελαμώνα, είναι ευθυτενής, ωραίος μέσα στα ανδραγαθήματά του, το αρχέτυπο του ήρωα. Ακέραιος. Θέλει να λογίζεται κύριος της ψυχής και του σώματός του, χωρίς θεϊκή βοήθεια. Όμως ήρθε η ώρα να πέσει στην παγίδα θεών και ανθρώπων: “Μια μέρα μόνο αναστυλώνει ή συντρίβει όλα τα ανθρώπινα” λέει η θεά Αθηνά στο έργο, το νιώθουμε κι εμείς με όσα ζούμε αυτό τον καιρό. Κι έτσι ο Αίας, που ήταν ο καλύτερος πολεμιστής στο στρατόπεδο των Αχαιών μετά το θάνατο του Αχιλλέα, θα χάσει την τιμή του, θα υποστεί τον έσχατο εξευτελισμό. Η ζωή του δεν έχει πια καμιά αξία για τον ίδιο. Και θα γίνει ο πρώτος αυτόχειρας στο αρχαίο δράμα.
Προσπαθήσαμε να αφηγηθούμε με καθαρότητα την ιστορία του Αίαντα όπως μας τη δίνει ο Σοφοκλής, που αντλεί από την Ιλιάδα κυρίως αλλά και την Οδύσσεια. Ο Σοφοκλής, παρότι θεολογικός, υποκλίνεται μπροστά σ’ αυτόν τον “ωραία μονάχο”, όπως τον αποκαλεί ο Παντελής Μπουκάλας στο ποίημά του “Αίας” που ακούγεται στην παράσταση. Ο Σοφοκλής επίσης δίνει πολιτική διάσταση στην τραγωδία: πίσω από την τραγική ιστορία της απώλειας ενός μεγάλου ήρωα κρύβεται μια διεκδίκηση πολιτική, μια πάλη για νομή και κατοχή της εξουσίας. Η νέα τάξη των πραγμάτων, καθώς ο Τρωικός πόλεμος βαίνει προς το τέλος του, χρειάζεται τον Οδυσσέα πλέον παρά τον ατίθασο, τον απόκρημνο Αίαντα, που θα πέσει πάνω στο σπαθί που του είχε δωρίσει ο μεγαλύτερος εχθρός του, ο Έκτορας.

2. Ποιός είναι ο Αίαντας που φιλοδοξείτε να παρουσιάσετε εσείς στην Επίδαυρο;

Η παράστασή μας κινείται ανάμεσα στην αφήγηση και την υπόκριση. Με την παρουσία ενός ραψωδού, που βγαίνει μέσα από το χορό και με τη βοήθεια της μουσικής, που παίζεται ζωντανά από τους ηθοποιούς, θελήσαμε να φτιάξουμε μια παράσταση που να είναι ένα τραγούδι για τον Αίαντα. Κι επειδή οι ήρωες χρειάζονται ηρωικές εποχές η σκέψη μου στάθηκε σ’ έναν ήρωα του ’21. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, στρατηγική μεγαλοφυΐα, παραμερίστηκε από τους πολιτικούς, κατασυκοφαντήθηκε, δολοφονήθηκε με τον πιο βίαιο τρόπο. Παράλληλες ιστορίες ηρώων, που δίνουν ίσα ίσα μια χροιά στη σκηνοθεσία, στη μουσική και στην αισθητική της παράστασης.

3. Ο Αίαντας θα μπορούσε να είναι ένας σημερινός ήρωας και σε ποιόν θα παρέπεμπε;

Είναι δύσκολο να συγκρίνουμε έναν ήρωα της μυθολογίας και της λογοτεχνίας με κάποιον άνθρωπο ανάμεσά μας, ό,τι χαρακτηριστικά κι αν έχει. Χρειάζεται το φίλτρο του χρόνου, το φίλτρο του θρύλου, για να μιλήσουμε για ήρωες. Εξάλλου τον ήρωα τον σκεφτόμαστε συνήθως μαζί με την πτώση του, κι αυτό προσθέτει άλλη μια δυσκολία στη σύγκριση.

4. Στην τελευταία φωτογράφιση του θιάσου, οι ηθοποιοί φοράνε φούτερ με κουκούλες, κάτι που παραπέμπει σε θυμωμένους έφηβους που αναμετρώνται με τις δυνάμεις καταστολής στα οδοφράγματα. Θα μπορούσε να είναι η οπτική και η σκηνοθετική σας αφήγηση πάνω στην συγκεκριμένη τραγωδία;

Δεν ισχύει, κι ούτε έχει σχέση με τα κοστούμια του έργου. Όμως φαίνεται πως οι θυμωμένοι έφηβοι έχουν μπολιάσει τις διαθέσεις όλων μας και κάπως έτσι επέλεξαν να φωτογραφηθούν οι ηθοποιοί.

5. Ο χειμώνας με τί θεατρικές προτάσεις σας βρίσκει;

Αν εννοείτε δικές μου σκηνοθεσίες –γιατί κατά τα άλλα το θέατρο θα φιλοξενήσει πολλές ενδιαφέρουσες συμπαραγωγές–
θα επαναλάβουμε στην Κεντρική Σκηνή τη Σταματία, το γένος Αργυροπούλου, που έχει μεγάλο ρεύμα θεατών, κι επίσης για δύο παραστάσεις την εβδομάδα τα Παράσιτα, που τα έχω αγαπήσει πάρα πολύ και που, πέρα από τους θεατρόφιλους, έχουν κινητοποιήσει κόσμο από τις θεραπευτικές κοινότητες που έχει αγκαλιάσει την παράσταση και συμμετέχει σε πολύ ζωντανές εβδομαδιαίες συζητήσεις. Και επειδή δε γίνεται και χωρίς καινούρια παράσταση, θα σκηνοθετήσω μια κωμωδία του Καταλανού Τζόρντι Γκαλθεράν με τίτλο Το Δάνειο και θέμα, ας πούμε, συναισθηματικά και άλλα παρεπόμενα της κρίσης, με τον Μιχάλη Οικονόμου και τον Γιάννη Σαρακατσάνη.
Εκτός Νέου Κόσμου, θα σκηνοθετήσω τον Γαλιλαίο του Μπρεχτ στο Εθνικό Θέατρο με τον Γιώργο Μιχαλακόπουλο στον επώνυμο ρόλο.

Μ. Ζ

πληροφορίες για την παράσταση :  http://nkt.gr/play/137/aias/