Την προίκα της, απόσταγμα μιας εικοσάχρονης διαδρομής στο σχεδιασμού του θεατρικού φωτισμού, εμπειρίες, περιπέτειες, αγωνίες, συνεργασίες, σπουδές, συναντήσεις, αλλά κυρίως τα κλειδιά και τα μυστικά μιας τέχνης και μιας τεχνικής που ξέρει καλά και αγαπά πολύ, προσφέρει γενναιόδωρα η Χριστίνα Θανάσουλα, μέσα από το βιβλίο της «Σχεδιασμός Φωτισμών, ζωγραφίζοντας επί σκηνής στις τέσσερις διαστάσεις», τον πρόλογο του οποίου έχει γράψει η Δρ. Ειρήνη Μ. Μουντράκη.
«Πιο μικρή προσπαθούσα να γίνω συγγραφέας, αλλά δεν πέτυχα ποτέ», αποκαλύπτει στο artplay.gr η Χριστίνα Θανάσουλα. «Έκανα διάφορα σεμινάρια και είχα συμμετάσχει το 2001 με ένα μονόπρακτο σε έναν διαγωνισμό του ΔΗΠΕΘΕ Βόλου, όπου είχα πάρει το δεύτερο βραβείο. Το συνόδευε ένα χρηματικό έπαθλο και το ανέβασμα το έργου, που όμως δεν έγινε ποτέ. Στη συνέχεια γνώρισα το φως που με κέρδισε. Η συγγραφή είναι μοναχική, κι εγώ είμαι μάλλον πιο παρεάκιας», εκμυστηρεύεται χαριτολογώντας.
-Ποιο ήταν το γοητευτικό στην τέχνη του φωτός και στο παιχνίδι με το σκοτάδι, που σε έκανε να το ακολουθήσεις στις σκηνές των θεάτρων;
«Νομίζω ότι στο φως αυτό που ακόμα με έλκει, είναι ότι δεν μπορείς να προβλέψεις τι θα δεις. Έχει πάντα ένα φοβερό ρίσκο, ένα απρόοπτο κι ένα αναπάντεχο. Όσο και να έχεις διαβάσει και να έχεις δουλέψει, πάντα βρίσκεις στοιχεία στο στήσιμο του εξοπλισμού, στην πρόβα με τους ηθοποιούς και μέχρι την πρεμιέρα ανακαλύπτεις πάντα νέα στοιχεία. Το βλέπω σε πολλές δικές μου παραστάσεις, που ενώ ξεκινώ με μια αρχική ιδέα, προσπαθώ να κάνω κάτι συγκεκριμένο που ξέρω, όλο αυτό πάει κάπου αλλού στο μεσοδιάστημα και η αρχική σου ιδέα αποκαλύπτεται στην παράσταση. Είναι καταπληκτικό το πώς η αρχική ιδέα είναι εντελώς ενστικτώδης. Κι όσο να προσπαθείς να την αποτυπώσεις, να την σχεδιάσεις, να την οργανώσεις, είναι ένα ένστικτο που το βλέπεις τελικά στην πρεμιέρα. Εκτός κι αν έχεις έναν «θεό» φωτογράφο και βλέπεις στις φωτογραφίες του αυτό που αποτυπώνει την ψυχή της παράστασης. Το συναντώ συνέχεια. Και μου αρέσει πολύ όταν συμβαίνει».
-Με το φως σχολιάζεις, υπογραμμίζεις, δημιουργείς ατμόσφαιρες, ερωτηματικά, λες με τον τρόπο σου την ιστορία;
«Το φως λέει μια ιστορία, όμως δεν μπορεί να την πει μόνο του, γιατί μια ιστορία είναι οι λέξεις. Το φως είναι πολύ ισχυρό, γιατί περνάει υποσυνείδητα μηνύματα. Δεν έχουμε μάθει να το αποκρυπτογραφούμε. Όμως δέχεσαι την επιρροή του που είναι σε ένα δεύτερο επίπεδο. Μερικές φορές μάλιστα ούτε οι σκηνοθέτες καταλαβαίνουν ποια είναι τα μηνύματα που περνάει υποσυνείδητα το φως, γιατί είναι συγκεντρωμένοι στους ηθοποιούς και το κείμενο.
Σχολιάζω πολλές φορές στις παραστάσεις που φωτίζω, μερικές φορές και ερήμην μου. Με το φως δίνεις πληροφορίες για τους χαρακτήρες και τους πρωταγωνιστές, τους δεύτερους ρόλους, τον καλό και τον κακό, αυτόν που έχει δίκιο κι αυτόν που έχει άδικο».
-Το βιβλίο τι περιλαμβάνει και πως είναι διαρθρωμένο;
«Είναι όσα διδάχθηκα αλλά και όσα έχω κάνει, με τα χρόνια μαζεύονται εμπειρικές γνώσεις και βγάζεις κάποιους κανόνες που τους συγκέντρωσα. Δεν είναι πολύ τεχνικό, μπορεί να το διαβάσει ο καθένας, είναι πιο πολύ αφηγηματικό. Έχω επίσης συγκεντρώσει και πολλές μικρές συμβουλές που είναι πολύ χρήσιμες».
-Παρουσιάζεις εμπειρίες από παραστάσεις;
«Λέω κάποια βασικά που αφορούν την ασφάλεια που πάντα την ξεχνάμε, καθώς το θέατρο είναι ένα κινούμενο εργοτάξιο, γιατί κατασκευάζουμε συνέχεια κόσμους. Υπάρχουν κανόνες ασφαλείας γιατί είναι ένας κόσμος εν κινήσει και εν κατασκευή. Πρέπει διαρκώς να είσαι σε εγρήγορση, μονίμως, να ξέρεις τι κίνδυνοι υπάρχουν γύρω σου, καθώς συνεχώς αυτοί αλλάζουν. Τονίζω ότι οι κανόνες είναι απαραίτητοι και πρέπει να τηρούνται. Με το βιβλίο που απευθύνεται κυρίως σε νέους, θέλω να πω δεν υπάρχουν γκουρού και σαμάνοι που τα ξέρουν όλα, αλλά ένας τεράστιος κόσμος, συνεργάτες, ο καθένας από τους οποίους προσφέρει το δικό του κομμάτι.
Το φως είναι γοητευτικό, γιατί είναι άυλο, εύπλαστο, κάτι που δεν μπορείς να πιάσεις και όλοι γοητεύονται από αυτό, χωρίς να ξέρουν γιατί».
-Τι σου πρόσφερε η ενασχόλησή σου με αυτό στη ζωή σου, την καθημερινότητα τον τρόπο που σκέφτεσαι;
«Τεράστια ψυχραιμία, κι ότι όλα που είναι μια πρόκληση, λύνονται. Απλά χρειάζεται χρόνος και οργάνωση. Θέλει ευελιξία, γρήγορη σκέψη, να προσπερνάς εμπόδια, να δίνεις λύσεις και να βρίσκεις τον επόμενο στόχο. Επίσης έχω μάθει να ακούω. Και να κάνω προσωπική ανατροφοδότηση, το feedback, το να κάτσεις μετά την παράσταση και να δεις που έκανες λάθος, τι έκανες σωστό, που έφταιξες, τι θα έπρεπε να κάνεις διαφορετικά και γιατί δεν το έκανες. Ο χρόνος μετά την παράσταση είναι πολύ σημαντικός».
-Αισθάνεσαι ότι παίζεις;
«Ναι, αρκεί να είναι διατεθειμένοι και οι συνεργάτες σου για κάτι τέτοιο».
*Φωτό Μαριέττα Παυλάκη
Το βιβλίο που η Χριστίνα χαρακτηρίζει «έναν χάρτη του φωτιστικού ταξιδιού», απευθύνεται σε επαγγελματίες και ερασιτέχνες, ανθρώπους του θεάτρου, θεατρολόγους, σκηνοθέτες, χορογράφους, σκηνογράφους, ενδυματολόγους, μακιγιέρ, κριτικούς θεάτρου, ηθοποιούς, κουκλοπαίχτες, φωτογράφους, ηλεκτρολόγους, τεχνικούς φωτισμού, οδηγούς σκηνής καθώς και σε σπουδαστές του Θεάτρου και των Καλών Τεχνών οι οποίοι θέλουν να αποκτήσουν μια πρώτη επαφή με το αντικείμενο. Επειδή ακριβώς απευθύνεται σε ένα ευρύ κοινό, -το οποίο δεν διαθέτει πρότερη εμπειρία του αντικειμένου-, είναι γραμμένο σε απλή γλώσσα, αφήνοντας συχνά έξω λεπτομέρειες και μακροσκελείς εξηγήσεις.
Η συγγραφέας είναι πτυχιούχος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ και κάτοχος Master of Arts in Advanced Theatre Practice (strand of Lighting Design) του Royal Central School of Speech and Drama του Λονδίνου, στο οποίο φοίτησε με την Υποτροφία Κυβέλη-Γιάννη Χορν του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Επέστρεψε στην Αθήνα πριν 18 χρόνια και από τότε έχει σχεδιάσει φωτισμούς για περισσότερες από 250 παραστάσεις θεάτρου, όπερας, χορού και site specific projects, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
ΜΑΝΙΑ ΖΟΥΣΗ
