Τις τελευταίες μέρες, εν μέσω ενός παγκοσμίου φαινομένου που τόσο παράδοξα επιβάλλει την απομόνωση, τριγυρίζει στο κεφάλι μου η σκέψη της ταυτότητας ως κουκίδα στο χάρτη, ως συντεταγμένες. Θολώνω το βλέμμα για να ακούσω πρώτα την καρδιά και ύστερα να προσδιορίσω τι είναι αυτό που διακρίνω, ποιο είναι το μέρος όπου θα προσγειωθώ. Εδώ και μέρες, το ένστικτο εξακολουθεί να με οδηγεί στην Piazza Del Campo στη Σιένα.
Η Σιένα είναι μια από τις ομορφότερες πόλεις της Ιταλίας, με μεγάλο αριθμό επισκεπτών, περίφημη για τα μνημεία της, τα μουσεία της, την μεσαιωνική της ατμόσφαιρα, την κουζίνα της. Το ιστορικό κέντρο της πόλης έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.
Οι Σιενέζοι είναι ήρεμοι άνθρωποι, ζουν μια ήσυχη ζωή όλο το χρόνο. Η πόλη βρίσκεται στην καρδιά της Τοσκάνης και, τόσο η ίδια όσο και η τριγύρω περιοχή, έχει τέτοια ομορφιά που καλλιτέχνες απ’ όλον τον κόσμο σπεύδουν να την επισκεφτούν ή και να εγκατασταθούν εκεί για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Αυτό το ειδυλλιακό τοπίο και την ησυχία, την ευγένεια και την επιμονή για δημιουργία έρχεται να ταράξει δύο φορές το χρόνο το Πάλιο.
Το Πάλιο είναι μια παραδοσιακή μεσαιωνική ιπποδρομία που γίνεται γύρω από την Piazza del Campo, την κεντρική πλατεία της Σιένα, δύο φορές το χρόνο, στις 2 Ιουλίου και στις 16 Αυγούστου. Η εκδήλωση αυτή παρακολουθείται από πλήθος κόσμου και είναι ευρέως γνωστή. Δεκαεπτά Contrade (οι οποίες είναι συνοικίες της πόλης που αρχικά δημιουργήθηκαν ως τάγματα για την άμυνά της και έχει κάθε μια το όνομα ενός ζώου ή κάποιου αντικειμένου) διαγωνίζονται για ένα τρόπαιο: ένα ζωγραφισμένο πανό ή Πάλιο, που φέρει μια εικόνα της Παναγίας. Για κάθε αγώνα ένα νέο Πάλιο ανατίθεται σε γνωστούς καλλιτέχνες και τα Πάλιο που έχουν κερδηθεί τοποθετούνται και μπορεί κάποιος να τα θαυμάσει συχνά στο τοπικό μουσείο της Contrada.
Δέκα από τις δεκαεπτά Contrade τρέχουν σε κάθε Πάλιο: επτά τρέχουν από δεξιά (που δεν έχουν τρέξει στο Πάλιο, αντίστοιχα, του προηγουμένου χρόνου έτους) μαζί με άλλες τρεις που επιλέγονται με κλήρωση από τα υπόλοιπα δέκα. Ένα άλογο έχει ανατεθεί σε κάθε ομάδα διά κλήρου και στη συνέχεια φυλάσσεται με φροντίδα στο στάβλο της Contrada.
Το πρωί του αγώνα ο αναβάτης της κάθε Contrada (που είναι έμμισθος, επαγγελματίας αναβάτης και όχι απαραίτητα ντόπιος) παρελαύνει με σημαιοφόρους και ακολουθία στους δρόμους της πόλης και οδηγεί το άλογο μέσα στο ναό της συνοικίας όπου το ευλογεί ο ιερέας. Στη συνέχεια, τα πλήθη συρρέουν προς την κεντρική πλατεία της πόλης, την “πινέζα” της ιστορίας μας, το Campo.
Το Πάλιο είναι υγεία για τους Σιενέζους. Αυτοί οι τόσο φιλήσυχοι άνθρωποι ξεσπούν δύο φορές το χρόνο όσο δεν παίρνει. Συνωστίζονται από το μεσημέρι, μαζί με χιλιάδες επισκέπτες, κάτω απ’ τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο για να μπορέσουν να δουν το θέαμα. Κάποιοι έχουν το μέσο ή τα χρήματα να εξασφαλίσουν μια πανάκριβη θέση στα μπαλκόνια που βλέπουν στην πλατεία. Άλλοι περνούν όλη τη μέρα όρθιοι, στοιβαγμένοι σαν σαρδέλες, στο κέντρο της. Κάποιοι λιποθυμούν – στις πύλες της πλατείας υπάρχουν πάντα ασθενοφόρα. Άλλοι πάλι στέκονται στην περίμετρο και προσπαθούν να πάρουν μάτι μέσα απ’ τις πύλες. Τα άλογα θα κάνουν το γύρω του Campo τρεις φορές, οπότε θα τα δουν να περνούν αστραπιαία από μπροστά τους, τρεις φορές. Είναι κι αυτό μια γεύση της πραγματικότητας που είναι τόσο κοντά!
Στις γέφυρες που ενώνουν τα κτίρια γύρω απ’ την πλατεία βλέπεις μεγάλους άντρες να προσεύχονται, στο παγωτατζίδικο πιο δίπλα κορίτσια με φουλάρια της συνοικίας τους να τραγουδούν και να συζητούν ζωηρά. Ζευγάρια τουριστών φορούν φουλάρια από διαφορετικές Contrade ενώ οι ντόπιοι, αυτοκόλλητοι σε παρέες και ασορτί στα χρώματα, κοιτούν μπροστά με μια κοινή ευχή.
Η ώρα είναι 7 το απόγευμα και 50.000 άτομα πέφτουν σε απόλυτη σιωπή. Τα άλογα είναι ξεσέλωτα, όπως παλιά, είναι αγχωμένα, ιδρώνουν, είναι δύσκολο για τον αναβάτη να ισορροπήσει ή να κουμαντάρει το άλογό του. Ακούγεται ο κρότος της εκκίνησης, ένα άλογο ξεκίνησε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου νωρίτερα και η εκκίνηση είναι άκυρη. Η σιωπή και η αγωνία γίνονται αφόρητες. Δεύτερη άκυρη εκκίνηση – ακούγονται κάποιες σκόρπιες βλαστήμιες. Νέος κρότος, ξεκίνησαν, τώρα τρέχουν, σκόνη σηκώνεται, μια βοή από φωνές σχηματίζεται καθώς τελειώνει ο αγώνας, σε λιγότερο από δύο λεπτά. Κραυγές και ουρλιαχτά από τους νικητές, οι πόρτες της περιμέτρου ανοίγουν, κόσμος ξεχύνεται μέσα και έξω απ’ την πλατεία, κάποιοι ντόπιοι σφιχταγκαλιάζονται, άλλοι κλαίνε. Η σωματική κόπωση απ’ την ορθοστασία και το συνωστισμό είναι απερίγραπτη – το ίδιο απερίγραπτη και η αδρεναλίνη που διαπερνά τόσο αυτούς που το συμβάν τους αφορούσε βαθιά όσο και τους υπόλοιπους.
Το βράδυ, στην ησυχία της αυλής μας και κάτω απ’ τον καλοκαιρινό ουρανό, αναπολώ την ατέλειωτη αυτή μέρα και τα δύο λεπτά του αγώνα που έζησα περισσότερο με τα αυτιά παρά με τα μάτια, απορώ με τις αντοχές μου και ορκίζομαι ότι μια φορά ήταν αρκετή για μια τέτοια εμπειρία.
Δύο χρόνια αργότερα βρίσκομαι ξανά στη Σιένα στις μέρες του Πάλιο. Το γεγονός με τραβάει σα μαγνήτης. Και, πράγματι, το ζω μια δεύτερη φορά.
Τώνια Ράλλη
_______________________________________
Il Campo
campo [αρσενικό, ουσιαστικό]: αγρός, πεδίο, χωράφι, ύπαιθρος, κατασκήνωση, καταυλισμός, γήπεδο, τομέας, φάσμα, κλάδος, έκταση, εξοχή, σώμα, ακτίνα, κάμπινγκ, απόσταση, στρατοπέδευση, λιβάδι, πεδιάδα, σφαίρα
Πηγές: Coralia Pignatelli della Leonessa, https://el.wikipedia.org/wiki/Σιένα
