Θέατρο Οι δημιουργοί γράφουν

Θεανώ Μεταξά: «Το φιλελεύθερο καθεστώς σε παροτρύνει να σε νοιάζει μόνο η πάρτη σου»

Την Θεανώ Μεταξά την πρωτοείδα σε μια παράσταση ενός έργου του Τσέχωφ, στην εκδοχή των «Τριών αδελφών» που είχε ανεβάσει η ομάδα «Baumstrasse» με τον τίτλο «Τρεις αδελφές à Moscou, στη Μόσχα, to Moscow, nach Moskau!» σε συλλογική σκηνοθεσία. Από τότε την παρακολουθώ να εξελίσσεται, διατηρώντας την ίδια αυθεντική, ειλικρινή εφηβική ματιά και στάση ενός ασίγαστου “θυμού” , ανθρώπου που ενσωματώνει στην καλλιτεχνική του ταυτότητα, την έννοια του ενσυνείδητου πολίτη. Με ενθουσίασε το γεγονός πως φέτος, συμμετέχει από κοινού με μια ακόμη ηθοποιό και έναν μουσικό, στην δημιουργία παράστασης από μαθητές που παίρνουν μέρος στο εφηβικό  φεστιβάλ της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών 7,8 και 9 Απριλίου.

Με αυτήν την αφορμή η Θεανώ έγραψε για το artplay.gr ορισμένες προσωπικές σκέψεις της για το θέατρο, τις παραστάσεις για τα παιδιά και τους εφήβους, τους “ευαισθητοποιημένους” θεατές και ηθοποιούς, τους καλλιτέχνες με κοινωνική και πολιτική συνείδηση, την ίδια, αλλά και το σχολείο που είναι τις περισσότερες φορές, όπως λέει “για τα μπάζα”.

“Παίζοντας σε «εφηβικές» παραστάσεις, το «εφηβικό θέατρο» το αντιλαμβάνομαι ως ένα θεσμό που βοηθάει να ενταχθεί το θέατρο στην εκπαίδευση. Να διευκολύνονται οι γραφειοκρατικές δυσκολίες που έχει ένα σχολείο ή μερικοί καθηγητές  που με δική τους πρωτοβουλία  προσπαθούν να πηγαίνουν τα παιδιά στο θέατρο.
Κατά τ’ άλλα τον βρίσκω έναν βλακώδη τίτλο όπως τους περισσότερους τίτλους. Διότι μία παράσταση αν είναι καλή για παιδιά είναι καλή και για μεγάλους. Τα σημαντικά  ζητήματα απασχολούν όλες τις ηλικίες: Από τη σχέση με τους δικούς σου, τι θέλεις να κάνεις,  πώς να βιοπορίζεσαι αλλά και η κοινωνική διάσταση, πώς θα γίνει να κάνουμε όλοι αυτό που θέλουμε, να βιοποριζόμαστε κτλ. Απ’ το εγώ στο εμείς και αντίστροφα.

 Έχω την πεποίθηση πως αυτός που κάνει θέατρο και αυτός που βλέπει θέατρο, είναι ευαισθητοποιημένοι  κοινωνικά. Και πως ενδιαφέρονται για την πολιτική τους υπόσταση. Βέβαια το «φιλελεύθερο»-καπιταλιστικό καθεστώς σε αποτρέπει από το να ασχολείσαι  με τέτοια. Σε παροτρύνει να κάνεις καριέρα και να σε νοιάζει μόνο η  πάρτη σου. Να γίνεις όσο καλύτερος μπορείς, πιο αναγνωρίσιμος, πιο «ασφαλής» σε έναν ντοπαρισμένο αγώνα ψευδαίσθησης. Ψευδαίσθηση γιατί εκ των πραγμάτων ποτέ δε θα είναι όλοι πρώτοι και καλύτεροι. Όπως δε γίνεται να γίνουν όλοι πλούσιοι. Αντίθετα, με το σύστημα όπως έχει,  πλουσιότεροι θα’ ναι μόνο λίγοι και οι περισσότεροι φτωχοί, κάνοντας -θέλουν δε θέλουν- τους λίγους πλουσιότερους.

Τα παιδιά έχουν τέτοιες ανησυχίες και συχνά μένω έκπληκτη, από άτομα που δε μιλάνε εύκολα… Εγώ μέχρι τα 18, αντιμετώπιζα την καταπίεση με το να κλείνομαι και να μη μιλάω καθόλου. Με μια απολιτίκ στάση τύπου αφού όλοι οι πολιτικοί είναι χάλια δε μπορώ να κάνω κάτι, άρα δεν ασχολούμαι, ή ο πόλεμος γίνεται μακριά από μας, δυστυχώς δε μπορούμε να αλλάξουμε κάτι, άρα δε χρειάζεται να με απασχολεί τι και πώς κτλ. Χρειάστηκε να τελειώσω με το σχολείο για ν’ αρχίσω να ψάχνω την ιστορία, ιστορίες,  αλλά και τι γίνεται αλήθεια στον κόσμο.

Αυτό επειδή το σχολείο είναι σε μεγάλο βαθμό για τα μπάζα. Όσο προτεραιότητα έχουν η σχολική ύλη και οι βαθμοί, όσο το βιβλίο που ανοίγεις έχει με bold ημερομηνίες και ονόματα, όσο σου διδάσκουν πως κάθε ερώτηση έχει μία μόνο απάντηση και πως το να αντιγράψεις λέγεται κλοπή και ποτέ συνεργασία,  τόσο πιο πιθανό είναι να  γίνεις μαθητής-μαθήτρια καριέρας. Εκτός αν έχεις ερεθίσματα από κάποιο δάσκαλο, φίλο ή γονιό για διαφορετικές αναγνώσεις. Αν όχι, κινδυνεύεις οι επιλογές που θα κάνεις να γίνονται με βάση τον ανταγωνισμό και τις διακρίσεις.

Στην παράσταση που φτιάχνουμε με το Γιώργο Διαμαντόπουλο και τη Ρεβέκκα Τσιλιγκαρίδου  παίζουν και τη συνδιαμορφώνουν 16 άνθρωποι 13-16 χρονών.

Για μένα το θέατρο αυτό είναι εξίσου σημαντικό με τις επαγγελματικές εφηβικές παραστάσεις.

Το έργο μας ασχολείται με το λόγο. Όχι μόνο με την έννοια της ομιλίας αλλά και με την έννοια του «ποιος είναι ο λόγος που κάνω κάτι». Ποιος είναι ο λόγος που δουλεύω εκεί που δουλεύω,  που δέχομαι μια κατάσταση, που αγοράζω κάτι, αλλά και που λέω αυτά που λέω.

Στην πρόβα η Ρεβέκκα έχει περισσότερο την ευθύνη των viewpoints, που είναι μια τεχνική αυτοσχεδιασμού στο εδώ και τώρα, ο Γιώργος τη μουσική σύνθεση & εκτέλεση και εγώ τη σκηνοθεσία. Όμως δουλεύουμε συνεργατικά οπότε και οι τρεις δίνουμε την απόλυτη ελευθερία στους άλλους δύο να δοκιμάζουν και να προτείνουν ό, τι θέλουν.

Τα παιδιά  στην πρόβα τα θαυμάζω και τα ” ερωτεύομαι”  για την απλότητα, την αμεσότητα, για τις αναστολές τους, για την ορμητικότητά τους. Τέλειο θα ήταν οι επαγγελματικές πρόβες να είχαν πιο συχνά αυτά τα χαρακτηριστικά.

Απ’ την άλλη σοκάρομαι που τα παιδιά ασχολούνται με το  survivor και που ένα μέρος έχει μάθει “να χρειάζεται φασιστικές μεθόδους” για να λειτουργεί ομαδικά.

Είναι και που προσωπικά συμφωνώ με πιο ελευθεριακές – μη εξουσιαστικές μεθόδους. 

Μαζί με το σοκ ανακαλύπτω από πού προέρχονται  κάποια  δεξιά κατάλοιπα ακόμα και σε πολύ ανοιχτόμυαλους συνομήλικούς μου: από συντηρητικές αντιλήψεις και πρακτικές που είχαν υιοθετήσει ξανά και ξανά ,και που τους είχαν διαμορφώσει έτσι ώστε να μη βγουν στην «απέξω».

Και όταν παρατηρώ τον εαυτό μου κάπως αντικειμενικά και  αντιλαμβάνομαι τέτοιες αντιφάσεις σε μένα, είναι το χειρότερο απ’ όλα. Καταβάλω μεγάλη προσπάθεια να τις εντοπίζω, είναι σαν προσωπική ψυχανάλυση. Ή μάλλον διαλογισμός, γιατί η ψυχανάλυση προσωπικά ποτέ δε με βοήθησε, αντίθετα με τους φίλους-ες μου που μου τη συνιστούν».

Θεανώ Μεταξά

*η παράσταση θα παιχτεί στο πλαίσιο του εφηβικού φεστιβάλ στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στις 7, 8 και 9 Απριλίου.