Θέατρο Οι δημιουργοί γράφουν

Θ. Γλυνάτσης: “Ρομαντισμός. Ένα έργο για την βία της ιστορίας”

Μετά την ταραχώδη ακροβασία της περσινής του σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ Αθηνών, σε κείμενο της Ανχέλικα Λίντελ που κραύγασε με στιλ πως η Ευρώπη πέθανε και δεν το ξέρει, ο Θέμελης Γλυνάτσης, καταδεικνύοντας πώς να μεταμορφώνει σε θαύμα ένα

μυστήριο, επιστρέφει στις 18 Μαρτίου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, σκηνοθετώντας τον Ρομαντισμό. Μια παράσταση βασισμένη στους «Υπνοβάτες» του Hermann Broch, ενός συγκλονιστικού χρονικού που χαρτογραφεί την τριακονταετία (1888-1918) κατά την οποία η Ευρώπη οδηγήθηκε από την παρακμή του ρομαντισμού στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στον εναγκαλισμό του φασισμού. Για αυτόν τον δικό του «Ρομαντισμό» ο Θέμελης Γλυνάτσης γράφει στο artplay.gr.

Χρειαζόμουν ένα έργο το οποίο μιλούσε με τρόπο βαθύ και συγκεκριμένο για την βία της ιστορίας, για τον συντηρητισμό που απομυζά την βούληση από τον άνθρωπο και τον καταδικάζει να υπάρχει στο μεταίχμιο μεταξύ συνείδησης και νάρκωσης, όπως ο υπνοβάτης. Αυτό βλέπω γύρω μου. Η ιστορική συνθήκη του έργου επί της ουσίας δεν δεσμεύει – αντίθετα, η τοιχογραφία του Βερολίνου στα τέλη του 19ου αιώνα, σε μια περίοδο που η Ευρώπη προετοίμαζε τις εντάσεις που θα μορφοποιούνταν στην απόλυτη βία μετά από μια δεκαετία, είναι απλά μια ιστορική σύμβαση που αντανακλά τόσο το παρελθόν όσο και το μέλλον της Ευρώπης. Το 1888 είναι μια αφορμή.Πίσω από τα αριστοκρατικά σαλόνια, τις αντίκες και τις βόλτες στο πάρκο κρύβεται η ελλοχεύουσα βία της πλήξης, της δειλίας και του συντηρητισμού που καθιστά έναν ολόκληρο λαό συνυπεύθυνο για την ηθική κατάρρευση της Ευρώπης. Δεν υπάρχει τίποτα που να καθιστά σαφές την μετέπειτα καταστροφή.

Στον Ρομαντισμό, ο Μπροχ ενδιαφέρεται για τις ρωγμές, για τους υπόκωφους τριγμούς, για τον φόβο. Και έτσι επέλεξα να επεξεργαστώ την παράσταση σαν τρία τοπία, ή μάλλον, σαν την καταγραφή της σταδιακής παραμόρφωσης ενός τοπίου που είναι ταυτόχρονα φυσικό και αφύσικο, μπανάλ και εκρηκτικό, πεζό και φιλοσοφικό. Η παρατήρηση της σήψης ενός τοπίου απαιτεί χρόνο. Γι’ αυτό με απασχολεί η ένταση της βραδύτητας, η παραμόρφωση του χώρου και του χρόνου, η συστολή και η διαστολή της αφήγησης, οι «μαύρες τρύπες» της ιστορίας που καταπίνουν συναισθήματα και ανθρώπους και κρατούν παγωμένα, σχεδόν ακίνητα, τα σώματα και τις σκέψεις τους.

Μια παράσταση που ισορροπεί ανάμεσα στην κατατονία και σε τρομακτικές εντάσεις, σε ένα λόγο σύνθετο και απαιτητικό αλλά πεντακάθαρο και ανοιχτό. Εν τέλει μια παράσταση που προσπαθεί να μεταδώσει μια φιλοσοφική θεώρηση για τα πράγματα σε συνδυασμό με έντονη, πολύ έντονη συγκίνηση. Και έχω την τύχη να έχω συνεργάτες που κατάλαβαν πολύ καλά τι πάμε να κάνουμε.

Θέμελης Γλυνάτσης

Φωτογραφία εξωφύλλου: Νέστωρ Κοψιδάς