Πώς είναι να συνοδοιπορείς με τον Οιδίποδα στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων; Τι βλέπει εκείνος μέσα από τα κλειστά του μάτια και που συναντιώνται οι ματιές σας; Και η συνάντηση με τον Σεφέρη τι προσφέρει στον μύθο και στην τωρινή περπατησιά σας;
Αυτό το ερώτημα απευθύναμε στην σκηνοθέτη Σύλβια Λιούλιου με αφορμή την πρεμιέρα της παράστασης “«Οιδίπους Δοκιμές [κάτω απ’ την προσωπίδα ένα κενό]» ” την Πέμπτη 10 Αυγούστου στο Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων, κι εκείνη μας απάντησε:
“Είναι μια εντελώς ξεχωριστή εμπειρία αυτή που ζούμε εδώ, στις Κρηνίδες, πλάι στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων, όπου ζούμε και κάνουμε πρόβες είκοσι μέρες τώρα. Μαζί με το Νίκο Φλέσσα, τη Μαρία Καλλιμάνη, την Χρυσάνθη Αυλωνίτη και το Μανούσο Πλουμίδη επιχειρούμε μια παράσταση-περίπατο στον αρχαιολογικό χώρο που καταλήγει στο αρχαίο θέατρο.
Ένας άνδρας μεγάλης ηλικίας (Άγγελος Σκασίλας) πορεύεται μια τελική διαδρομή. Τον ακολουθούν δυο γυναίκες (οι κόρες του;) μέσα στον απίστευτο ερειπιώνα της ρωμαϊκής αγοράς και των παλαιοχριστιανικών εκκλησιών. Την ώρα του απογεύματος, που ο ήλιος δύει κοντοστεκόμαστε στον τόπο κι ακούμε χορικά από τον Οιδίποδα Τύραννο, από τον Οιδίποδα στον Κολωνό, δυο ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη αλλά κι ένα κείμενο του Δημήτρη Πικιώνη. Ώσπου να φτάσουμε στον χώρο του θεάτρου.
Ο Σεφέρης λέει σ’ ένα ποίημά του για τα «άδεια κοχύλια των θεάτρων»: «κι εγώ τον ρώτησα: «Κάποτε θα ξαναγεμίσουν;» Και μ’ αποκρίθηκε: «Μπορεί, την ώρα του θανάτου».» Αυτήν την ώρα φτάνουμε στην ορχήστρα, μια πένθιμη πομπή για να ακούσουμε από τον Άγγελο στον Οιδίποδα επί Κολωνώ την ρήση που περιγράφει τον θάνατο του Οιδίποδα. Ένας άνθρωπος στα όρια της αλαλίας, μάρτυρας ενός θαύματος: ένας θνητός αναλήφθηκε, ή άνοιξε η γη και τον δέχτηκε το μαύρο χάσμα της. Κι εμείς θεατές/ακροατές τον παρακολουθούμε με όλη την εμπειρία του ανοίγματος της συνείδησης στον τόπο και στο φως, σε ένα βαθύτερο αίσθημα τελικώς κοινό.
Η ιστορία του Οιδίποδα και η μελέτη στα κείμενα που την αφηγούνται νιώθω πως με αλλάζει βαθιά. Αλλάζει ο τρόπος που βλέπω τα πράγματα. Η συνταρακτική ποίηση των τραγωδιών, ο βαθύτερος ρυθμός των μεταφράσεων είναι απέραντα πεδία συγκίνησης για μένα. Δεν ξέρω τι βλέπει ο Οιδίπους μέσα από τα κλειστά του μάτια, αναγνωρίζω όμως ένα βαθύ αίσθημα απαντοχής που είναι πρωταρχικά ανθρώπινο.
Όσο για την ποίηση του Σεφέρη, αυτή αποτέλεσε οδηγό για την συγκρότηση της δραματουργίας που διαμορφώνεται διαρκώς επί τόπου μέσα στο χώρο. Αυτός ο χώρος, ολάνοιχτος, μας προσφέρθηκε για να διεισδύσουμε σ’ αυτόν. Και τελικώς νιώθω πως έγινε το ανάποδο. Διείσδυσε αυτός μέσα μας, μας τάραξε, τον περιέχουμε κι ελπίζω μια μικρή αίσθηση από αυτή την ψυχική δόνηση να μπορέσουμε να μεταδώσουμε στους θεατές/συνοδοιπόρους μας”.
Μάνια Ζούση
Δημιουργική Ομάδα: Σύλβια Λιούλιου, Νίκος Φλέσσας, Μαρία Καλλιμάνη, Άγγελος Σκασίλας, Χρυσάνθη Αυλωνίτη, Μανούσος Πλουμίδης.
Φωτογραφίες Νύσος Βασιλόπουλος
