performance Θέατρο

Ο Ρίτσος, η Παρρέν, η Ευσταθία και η Ανδρομάχη

«Όταν στα δεκαεφτά μου χρόνια μπήκα στη «Σωτηρία», κάθε πρωί στον περίπατό μου, περνούσα από το Νεκροθάλαμο, έμπαινα μέσα, παραμέριζα τις τσουβαλένιες κουρτίνες και κοίταζα τους πεθαμένους. Να η κυρία Μερόπη, να η Βασιλικούλα, η Μανταλένα, η Βαγγελίτσα, να ο κύριος Φέντης, ο Αριστείδης, ο Μανώλης, ο Κίτσος, που έπαιζε τόσο όμορφα κιθάρα, τα βράδια στη βεράντα κι ήτανε πάντοτε ερωτευμένος και μπιρμπίλιζαν τα μαύρα του μάτια, να κι ο Αδάμ – απίστευτο – πριν δυό μήνες είχε μπει, όμορφο παλικάρι, με καινούριο μπλε κοστούμι, άσπρο ανοιχτό πουκάμισο, γαμπρός». Αυτά γράφει μεταξύ άλλων στον «Γέροντα με τους Χαρταετούς» ο Γιάννης Ρίτσος, ο οποίος είχε νοσηλευτεί στη «Σωτηρία». Κι αυτό που μ΄ αρέσει, είναι όλ΄ αυτά τα ονόματα. Δεν τσιγκουνεύτηκε να τα γράψει. Κάθε όνομα πίσω του έχει έναν άνθρωπο με σάρκα, με πνεύμα, με όνειρα, με οικείους που αγαπούσε και τον αγαπούσαν… με ελπίδες. Κι αυτό είναι το γοητευτικό, σ΄αυτό το χώρο. Καθώς απ΄άκρη σ΄άκρη του, «διαβάζεις» κομμάτια της «μικρής ιστορίας» του τόπου μας. Και συνειδητοποιείς, (αν και φυσικά το ξέρεις…) ότι η ιστορία, δεν είναι μόνο ημερομηνίες, μάχες και κατακτήσεις τεράστιων ονομάτων πολιτικών και στρατιωτικών, αλλά όλοι μας… »

Αυτά σημειώνει στο artplay.gr η ηθοποιός Ανδρομάχη Μαρκοπούλου με αφορμή την παράσταση «Εφημερίς των Κυριών» που εμπνεύστηκε και έγραψε η Ευσταθία και σκηνοθετεί η ίδια και η οποία  την Κυριακή 19 Μαϊου, στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας Μουσείων, παρουσιάζεται στο Μουσείο του Νοσοκομείου Σωτηρία στις 7.30μμ

Η «Σωτηρία» ξεκίνησε να χτίζεται το 1903, μετά από πρωτοβουλία της Σοφίας Σλήμαν κι ενός ομίλου κυριών των οποίων ηγείτο. Φτιάχτηκαν σιγά σιγά αυτά τα κτήρια που πια είναι έτοιμα να πέσουν, για να φιλοξενήσουν τους φθισικούς του πολέμου, τους άπορους, αλλά και τους εύπορους. Δημιουργήθηκε μια ολόκληρη κοινωνία, κλειστή… δεν επιτρέπονταν επισκέψεις εύκολα. Δύσκολη η αποθεραπεία… Φυτεύτηκαν δέντρα… κάποτε, μου είπαν, έβλεπες ως τη θάλασσα… Τα κτήρια, είχαν βεράντες σκεπαστές για να βγαίνουν οι ασθενείς και ν΄αναπνέουν τον καθαρό αέρα… Σε μια απ΄ αυτές τραβήχτηκε και η γνωστή φωτογραφία της Πολυδούρη καθισμένη σε μια πολυθρόνα. Ήταν κι ένα ποτάμι, που χώριζε τους άνδρες από τις γυναίκες… Υπήρξαν όμως περιπτώσεις, που ο έρωτας δεν αναχαιτίστηκε ούτε από την αρρώστια , ούτε από τον θάνατο…

Επίσημο νεκροταφείο, δεν υπήρχε… Θα ήταν ίσως απάνθρωπο, μέσα σ΄ένα νοσοκομείο…

Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, το «Σωτηρία» έγινε ένα είδος γκέτο, όπου κατέφυγαν πολλοί πρόσφυγες, αλλά μαζί τους και πολλοί άνθρωποι παραβατικοί… Φτώχια, βρωμιά, ασθένειες, δολοφονίες, συνωστισμός… Αναδιοργανώθηκε και ολοκληρώθηκε από το Μ. Μεταλλινό.

Στο Μουσείο του, δημιούργημα του Συλλόγου Εργαζομένων, μπορούμε να δούμε σήμερα αντικείμενα, ενθυμήματα, βιβλία, πολλά εργαλεία και μηχανήματα , πράγματα που έχουν τη δική τους προσωπική ιστορία… μυθιστορηματικός ακόμα και ο τρόπος που ανακαλύφθηκαν …

Έμεινα με το στόμα ανοιχτό μπροστά στον «σιδηρούν πνεύμων»…  Ένα μηχάνημα, σαν υποβρύχιο όχημα… που φιλοξενούσε τον ασθενή (αφήνοντας μόνο το κεφάλι του έξω), έως και για έξι μήνες, κρατώντας τον στη ζωή…

Μπορούμε να ανακαλύψουμε και μικρές ιστορίες αντίστασης… Όταν το Φθινόπωρο του 1940, το Ίδρυμα ήταν ανακαινισμένο και με  μια καινούρια πτέρυγα, « του κουτιού», με επίπλωση και εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας, ξεκινά ο πόλεμος. Φυσικά το «Σωτηρία» επιτάχθηκε και …λεηλατήθηκε από τους Γερμανούς… Η καινούρια πτέρυγα… σώθηκε με το «κόλπο» ενός γιατρού (Καλαμπόκης) που προνόησε και μετέφεραν τους πιο βαριά ασθενείς εκεί, ώστε από φόβο οι Γερμανοί να μην πλησιάσουν…

Κινδύνευσε και στα Δεκεμβριανά…

Το 1952, στον Ανατολικό περίβολο της «Σωτηρίας», εκτελείται ο Ν. Μπελογιάννης.

Παρασύρομαι λίγο… Δεν είμαι ειδικός, ούτε ιστορικός. Γοητευμένη είμαι… Από το πάθος των ανθρώπων του Νοσοκομείου που κάνουν μια αξιόλογη και δύσκολη προσπάθεια να ολοκληρώσουν το Μουσείο.  Κι εδώ πρέπει να ευχαριστήσω τον κύριο Φώτη Βλαστό (πνευμονολόγο), που μου είπε αυτές και άλλες ιστορίες, στη βεράντα του «Στρατιωτικού περίπτερου» ένα απόγευμα λίγο μετά το Πάσχα, ο οποίος είναι ο προεξέχων της προσπάθειας των εργαζομένων.

Γοητευμένη και από τη ζωντανή ιστορία… Γιατί αυτός ο χώρος, δεν είναι απλά ένα παλιό κτήριο, που έγινε Μουσείο… Είναι κομμάτι ενός συνόλου, που συνεχίζει να υπάρχει και έχει να αφηγηθεί πολλά και στους επόμενους.

Σ΄αυτό το χώρο, θα παρουσιάσουμε, την παράσταση «Εφημερίς των Κυριών», της Ευσταθίας, την Κυριακή 19 Μαϊου, στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας Μουσείων. Πρόκειται για ένα ανθολόγιο άρθρων από διάφορα τεύχη του ομώνυμου εντύπου της Καλλιρρόης Παρρέν, μετά από έρευνα και επιλογή της Ευσταθίας, πλαισιωμένο με τραγούδια και μουσικές, κάποιες πρωτότυπες. Σκέφτηκα πως κάτι τόσο τρυφερό, δεν θα πρέπει να χαρακτηρίζεται μόνο από το φιλολογικό του χαρακτήρα και προσπάθησα να του δώσω ένα πιο θεατρικό χαρακτήρα, μια πιο θεατρική μορφή.

Ξεκινήσαμε πριν δύο χρόνια από την Οικία Κατακουζηνού και την παρουσιάζουμε σε κτήρια με ιστορία. Για να τιμήσουμε το χώρο, πάντα βρίσκουμε κάποιο άρθρο που σχετίζεται μ΄αυτό και το προσθέτουμε στο κείμενο. Η παράσταση, γίνεται ένα με το χώρο και ανεβαίνει με ό,τι αυτός μας προσφέρει…

Το έντυπο της Καλλιρρόης, είναι τεράστια πηγή πληροφοριών για την εποχή… Το συγκλονιστικό, είναι πως αυτή «η εποχή», δεν είναι τόσο ξένη και μακρινή όσο νομίζουμε… Πολλά άρθρα της γραμμένα στη σημερινή γλώσσα, θα μπορούσαν να δημοσιευθούν και τώρα… Ο αγώνας της για τη θέση της γυναίκας, η επιμονή της στη μόρφωση, οι διεκδικήσεις της για τις εργασιακές συνθήκες των γυναικών, οι συμβουλές της, η επανάστασή της, ακόμα και οι συνταγές της…

Η ιστορία της Χαρίκλειας Καμβουκίδου, που δολοφονήθηκε το 1913, θυμίζει σημερινά περιστατικά…

Αυτό είναι που μας αφορά σ΄ αυτήν την παράσταση… Πώς το «παλιά» είναι δίπλα μας κι εμείς είμαστε μια συνέχειά του. Κι ό,τι έχουμε εμείς, το χρωστάμε σε κάποιους άλλους…»

Ανδρομάχη Μαρκοπούλου

Έρευνα, Σύνθεση κειμένων, πρωτότυπα κείμενα και μουσική : Ευσταθία

Σκηνοθεσία : Ανδρομάχη Μαρκοπούλου

Πιάνο : Χάρης Μπότσης

Μουσική επιμέλεια: Ευσταθία, Χάρης Μπότσης

Παίζουν: Ευσταθία, Ανδρομάχη Mαρκοπούλου, Χάρης Μπότσης, Νίκη Μαυροειδή.

Παραγωγή: Black Duck, Σύλλογος Εργαζομένων Νοσοκομείου Σωτηρία

Είσοδος Ελεύθερη