“Ο επαναστατικός κοινωνικός προβληματισμός που διατρέχει το έργο της, η μεγάλη λογοτεχνική της αξία και η παντελής απουσία της από τα θεατρικά πράγματα με συγκίνησαν βαθιά και με οδήγησαν ώστε να ανέβει αυτή η παράσταση”, ομολογεί μεταξύ άλλων στο artpay.gr ο Πέρης Μιχαηλίδης, με αφορμή τη σκηνοθεσία που υπογράφει στην παράσταση “Γυναίκες” της Γαλάτειας Καζαντζάκη, η οποία ανεβαίνει για δυο μόνο Τετάρτες, 24 και 31, στο Θέατρο “Φούρνος” ενταγμένη στο επετειακό αφιέρωμα για τη συμπλήρωση 25 χρόνων παρουσίας και δράσης του στη θεατρική Αθήνα.
-Ποια είναι αυτά τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη γραφή της Γαλάτειας Καζαντζάκη «επαναστατική» και ποια η δική σας σχέση με αυτήν τη γραφή αλλά και την ιστορία των «Γυναικών» της; Πως συναντηθήκατε μαζί της και τι σας κινητοποίησε να ζωντανέψετε το έργο στη σκηνή;
Η Γαλάτεια Καζαντζάκη μια μαχητική, χειραφετημένη γυναίκα, φεμινίστρια για τα μέτρα της εποχής, με ενεργό δράση και ακόμα πιο ζωντανή γραφή (ήταν υπέρμαχος του Δημοτικισμού και έγραψε μερικά από τα πρώτα αναγνωστικά στη δημοτική γλώσσα).
Η Γαλάτεια Αλεξίου, μετέπειτα πρώτη σύζυγος του Νίκου Καζαντζάκη και αδελφή της Έλλης Αλεξίου, μεγάλωσε στο Μεγάλο Κάστρο, σημερινό Ηράκλειο Κρήτης.
Πνεύμα ανήσυχο κι επαναστατικό δεν «χωρούσε» στην κλειστή, συντηρητική κοινωνία του τόπου καταγωγής της. Δεν δίστασε μάλιστα να συγκρουστεί ανοικτά με την κοινωνία αυτή γράφοντας κείμενα τα οποία αμφισβητούσαν τα δεδομένα ήθη και έκριναν συχνά αυστηρά την τοπική κοινωνία και τις αντιλήψεις της.
Τα κείμενα αυτά δημοσιεύονταν στο μηνιαίο φιλολογικό περιοδικό «Πινακοθήκη», με το ψευδώνυμο «Lalo De Castro», πιθανότατα ώστε να μην αντιμετωπίζει άμεσο πρόβλημα με τα μέλη της κοινωνίας του Ηρακλείου.
Η δριμεία κριτική που ασκούσε η Γαλάτεια ενόχλησε και το Αθηναϊκό κοινό αφού, σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, πριν δοθεί για διανομή η «Πινακοθήκη», έσχιζαν τις σελίδες με τα κείμενά της.
Αυτό το θάρρος, η εξυπνάδα, το σπουδαίο λογοτεχνικό της ταλέντο αλλά και η ιδιαίτερη ομορφιά της κέρδισαν το ενδιαφέρον του Καζαντζάκη και τον οδήγησαν μάλιστα να της κάνει δημόσια ερωτική εξομολόγηση μ’ ένα κείμενο που δημοσίευσε το καλοκαίρι του 1909 στον «Νουμά», με αφορμή την έκδοση του πρώτου βιβλίου της Γαλάτειας, «Ridi Pagliaccio ».
Η προικισμένη αυτή συγγραφέας δεν δίστασε να μιλήσει σε εκδηλώσεις και να καταγγείλει το ανδροκρατούμενο πολιτικό και κοινωνικό σύστημα της χώρας, ακόμη και ενώπιον ανδρικών ακροατηρίων.
Το 1928 σε ομιλία της στην Αθήνα, οργανωμένη από τον Εκπαιδευτικό Όμιλο του Δημήτρη Γληνού, επιτέθηκε στο κοινωνικό σύστημα, που ήθελε τις γυναίκες υποταγμένες, αλλά και στις ίδιες τις γυναίκες που δεν συνειδητοποιούσαν τη θέση τους και δέχονταν μοιρολατρικά την υποταγή τους.
Σ’ αυτήν την ομιλία προτείνει την εργασιακή ισότητα ανδρών και γυναικών ζητώντας δωρεάν περίθαλψη σε περίπτωση γέννας, τρίμηνη ανάπαυση μετ’ αποδοχών για τον τοκετό χωρίς καμιά κατακράτηση από το μισθό της εργαζόμενης και την ίδρυση παιδικών σταθμών όπου η γυναίκα θα μπορεί να αφήνει το παιδί της τις ώρες που εργάζεται.
Ο επαναστατικός κοινωνικός προβληματισμός που διατρέχει το έργο της, η μεγάλη λογοτεχνική της αξία και η παντελής απουσία της από τα θεατρικά πράγματα με συγκίνησαν βαθιά και με οδήγησαν ώστε να ανέβει αυτή η παράσταση.
-Ποια είναι τα θέματα που θίγει η Καζαντζάκη στις «Γυναίκες» και πως αυτά ξεπερνούν το φύλο και αγγίζουν τον άνθρωπο;
Η Γαλάτεια Καζαντζάκη στο έργο της «Γυναίκες» που γράφτηκε το 1933 πραγματεύεται το πώς λειτουργεί ο γυναικείος ψυχισμός σε ότι αφορά τη σχέση της γυναίκας με τον εαυτό της, τη σχέση της με τους άνδρες αλλά και με τις άλλες γυναίκες που απαρτίζουν το οικογενειακό και φιλικό της περιβάλλον, πάντα μέσα από το πρίσμα του ρόλου που της αναθέτει η κοινωνία της εποχής και του αυστηρού και καταπιεστικού πλαισίου μέσα στο οποίο της επιτρέπει να κινείται.
Πρόκειται λοιπόν για έναν προβληματισμό- με καταγγελτικά κάποιες φορές στοιχεία- για το κατά πόσο η γυναίκα της εποχής εκείνης μπορούσε να διεκδικήσει την ευτυχία, την αυτοπραγμάτωση και τις υγιείς, ικανοποιητικές σχέσεις με τους γύρω της έχοντας να παλέψει με δεκάδες στερεότυπα και κοινωνικές απαγορεύσεις που περιόριζαν ασφυκτικά την ίδια σαν ύπαρξη και κατηύθυναν τις συμπεριφορές και τις αποφάσεις της.
Κυρίαρχο ρόλο στο έργο παίζει και το πλαίσιο των πολιτικών διώξεων και της ακραίας φτώχιας που δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τη θέση της γυναίκας.
Μέσα από τα βιώματα πέντε γυναικών που προέρχονται από το ίδιο οικογενειακό περιβάλλον (είναι αδελφές) μας δίνει αριστοτεχνικά πέντε διαφορετικές προσεγγίσεις πάνω σ’ αυτόν τον προβληματισμό. Κάθε μία από αυτές αφομοιώνει ή μάχεται με τον δικό της τρόπο μια εποχή που υποβιβάζει και καταπιέζει τη γυναίκα, μια εποχή που της στερεί θεμελιώδεις ελευθερίες.
Ο αγώνας του ανθρώπου για Ελευθερία, κοινωνική και οικονομική ισότητα, θέμα που αφορά όλους τους ανθρώπους –ανεξαρτήτως φύλου- και είναι και στις μέρες μας εξίσου επίκαιρο και ουσιαστικό.
Η παράσταση, ακολουθεί πιστά το πνεύμα της Καζαντζάκη, διηγείται τις ιστορίες των γυναικών με συγκίνηση, χωρίς πρόσθετους σκηνοθετισμούς και συντάσσεται με την άποψή της για τη τέχνη..
« Η τέχνη..είναι η θετικότερη χαρά μας..και η διαρκέστερη !
Η τέχνη ! Τι μοναδική ανακάλυψη! Κρύβει τη γύμνια της ψυχής μας, υγραίνει τα αδάκρυτα μάτια μας, ζεσταίνει τη ξεπαγιασμένη μας καρδιά..
Το ασυνάρτητο και βάρβαρο θέαμα της πραγματικότητας έρχεται το υπέροχο ψέμα της και το συναρμολογεί, το αλλάζει σε τεχνούργημα αιώνιας ομορφιάς ! »
Η ταυτότητα της παράστασης
Σκηνοθεσία: Πέρης Μιχαηλίδης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ελεάννα Γρηγορίου
Ενδυματολόγος: Δέσποινα Χειμώνα
Παίζουν: Δήμητρα Μπάσιου, Βασιλική Σαραντοπούλου, Κατερίνα Σούλη, Βιβή Τάγαρη, Δώρα Χάγιου
Συμμετέχει η μουσικός Έλσα Στουρνάρα με το ακορντεόν της
Μουσική επιμέλεια: Έλσα Στουρνάρα, Βασιλική Σαραντοπούλου
Φωτογραφίες: Κατερίνα Αρβανίτη
Βίντεο: Κωνσταντίνος Ξενάκης
Ευχαριστούμε θερμά τον Γιώργο Ζιώγαλα για την πολύτιμη βοήθειά του.
Διάρκεια: 75 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)
Ημέρες και ώρες παραστάσεων Τετάρτη 24 Ιανουαρίου 2018 στις 22.30 Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2018 στις 22.30
Ελεύθερη είσοδος με προαιρετική συνεισφορά.
