Θέατρο Μουσική

Ο αγράμματος ήρωας της Επανάστασης επιστρέφει σπίτι

Με συγκινεί η δύναμη του λόγου του Κολοκοτρώνη και η επιμονή του στην πνευματική καλλιέργεια, όταν λέει το μεγαλειώδες ‘Να σκλαβωθείτε εις τα γράμματά σας'”. Αυτό μας αναφέρει η ηθοποιός Λένα Ουζουνίδου, που εκφωνεί με τον δικό της μοναδικό τρόπο την Παρασκευή και το Σάββατο 15 και 16 Ιουλίου στο Θέατρο της Μικρής Επιδαύρου το “Ένα ντοκουμέντο 8 Οκτωβρίου 1838. Ο λόγος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Πνύκα προς τα Ελληνόπουλα”, σε μουσική σύνθεση του Σταμάτη Κραουνάκη, η οποία “εκτονώνει το συναίσθημα”, όπως λέει η ηθοποιός.

Πρόκειται για ένα ιστορικό ντοκουμέντο που προέκυψε όταν τον Οκτώβριο του 1838 ο Κολοκοτρώνης παρακολούθησε ως καλεσμένος του γυμνασιάρχη Γενναδίου, ένα μάθημα με αποσπάσματα από κείμενο του Θουκυδίδη. “Εκεί ο αγράμματος ήρωας της Επανάστασης και μεγάλος στρατηγός, ενθουσιασμένος από αυτό που άκουσε, αλλά και από τα ίδια τα παιδιά, αποφάσισε να προτείνει στον γυμνασιάρχη τη συγκέντρωση των μαθητών την επόμενη ημέρα στην Πνύκα για να τους μιλήσει για την πατρίδα. Και ο γυμνασιάρχης, απευθυνόμενος στους μαθητές, τους είπε : “Ελάτε να δείτε ένα φαινόμενο”.

Στην παράσταση, ο γνωστός εικαστικός Γιώργος Ξένος παραχωρεί ένα μέρος από την εγκατάσταση των «Διερχομένων», ένα έργο σε εξέλιξη, που περιλαμβάνει ένα κάγκελο φυλακής, σε μια αναρώτηση ποιος μπορεί να είναι μέσα και ποιος έξω από αυτό. Ταυτόχρονα, 50 περιγράμματα ανθρώπων από σίδερο βρίσκονται διασκορπισμένα πάνω στη σκηνή. Πρόκειται για περιγράμματα ύψους δύο μέτρων και 70 εκατοστών πλάτους, ένα πλήθος ανθρώπων δεξιά και αριστερά και μέρος της σκηνής.

20160615_132153

Όταν ο Κολοκοτρώνης ανέβηκε στην Πνύκα, ήταν παρόντες πολλοί, μεταξύ των οποίων και δημοσιογράφοι της εποχής, ένας εκ των οποίων κατέγραψε την ομιλία του, που ήταν αυθόρμητη και ακατέργαστη, και η οποία δημοσιεύτηκε, με αποτέλεσμα να διασωθεί με αυτόν τον τρόπο ένα ντοκουμέντο.

Δεν πρόκειται για έναν λόγο γραμμένο, που εμπεριέχει δεύτερες και τρίτες σκέψεις, καθώς ο Κολοκοτρώνης δεν ήξερε γράμματα. Είναι λόγος καρδιάς ενός αγωνιστή, λόγος πάθους και αγωνίας για το μέλλον και τη θεμελίωση μιας όμορφης πολιτείας” σημειώνει η ηθοποιός. Ο λόγος μπορεί να ήταν ακατέργαστος, αλλά “διέθετε στρατηγική”.

Ο Κολοκοτρώνης χρησιμοποιεί τα βιώματά του, τις εμπειρίες του, τα πριν αλλά και τα μετά του αγώνα γεγονότα, για να μιλήσει και να αποδείξει πόσο κακή είναι η διχόνοια και πόσο κακό μάς κάνει και αντίθετα πόσο σοφή επιλογή είναι η ομόνοια και πόσο απαραίτητη είναι η μόρφωση, η Παιδεία και η πνευματική καλλιέργεια. «Και ζητάει συγγνώμη από τους νέους που δεν κατάφερε να μάθει γράμματα και έμεινε αγράμματος, προσπαθώντας να μιλήσει μια καθαρεύουσα όπως την είχε μάθει».

Πιστεύω ότι το συγκεκριμένο προφορικό κείμενο του Γέρου του Μοριά είναι απόλυτα χρήσιμο ν’ ακουστεί στις μέρες μας. Και μάλιστα στην καρδιά του Μοριά. Στο υπέροχο και τόσο γνώριμό μου πια αρχαίο θέατρο της Παλιάς Επιδαύρου, τη Μικρή Επίδαυρο” αναφέρει ο Σταμάτης Κραουνάκης για τον λόγο του Κολοκοτρώνη στα Ελληνόπουλα, που, όπως αποκαλύπτει, χρόνια γυροφέρνει στο μυαλό του. “Με την Ουζουνίδου μας συνδέει κοινός χρόνος εργασίας σε πολλά και διαφορετικά. Αριστοφάνης, Λούλα Αναγνωστάκη, Ντάριο Φο. Γνωρίζω καλά τον ήχο και το μέτρο της. Η μικρή πενταμελής ομάδα των σταθερών μου συνεργατών ηθοποιών – τραγουδιστών θα συνοδεύσει τη Λένα και εγώ θα συνοδεύω στο πιάνο» εξηγεί.

Τρανός στρατηγός και φοβερός πολεμιστής, ο Κολοκοτρώνης διαθέτει, σύμφωνα με την ηθοποιό, ”στρατηγική και στον λόγο του”. Ξεκινάει λέγοντας στους νέους ότι “εδώ που πατάμε εμείς ήταν οι πρόγονοί μας, άνθιζε ο πολιτισμός, άλλα κάποια στιγμή έπεσε η διχόνοια και υποτάχθηκαν στους Ρωμαίους και τους υπόλοιπους βαρβάρους. Μετά από λίγα χρόνια ήρθαν και οι μουσουλμάνοι, που υπέβαλαν σε βασανιστήρια τους χριστιανούς για να αλλαξοπιστήσουν και το κατάφεραν. Υπήρχε η τάξη των εμπόρων και των μορφωμένων που έφυγαν. Αυτοί έστελναν μεταφρασμένα βιβλία που άρχισαν να τα διαβάζουν όσοι απέμειναν εδώ και να καταλαβαίνουν έτσι την Ιστορία. Μιμούμενοι τους αρχαίους προγόνους γίναμε ευτυχέστεροι” εξηγεί ο Κολοκοτρώνης. Ο μεγάλος στρατηγός συνεχίζει μιλώντας για τον πρώτο χρόνο της Επανάστασης, όπου όλοι ήταν σύμφωνοι με την πίστη ότι θα τα κατάφερναν, αλλά στη συνέχεια ήρθαν κάποιοι που θέλησαν να γίνουν αρχηγοί, εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία των ανθρώπων.

Ο Κολοκοτρώνης επιμένει πως “Αυτό που θα μας κάνει ευτυχισμένους είναι η μόρφωση και η Παιδεία, αλλά θέλει προσοχή αυτή η μόρφωση να αποσκοπεί στο καλό της κοινότητας” καταλήγει η Λένα Ουζουνίδου.

Μάνια Ζούση

Πηγή : Αυγή