“Η Μέλπω Αξιώτη υπήρξε μια βαθιά προσωπική και ταυτόχρονα ουσιαστικά πολιτική συγγραφέας. Ένα μοναδικό μεσοπολεμικό φαινόμενο της ελληνικής λογοτεχνίας, που διάβασε και αφουγκράστηκε την εποχή της μέσα από τα προσωπικά της βιώματα και τις δικές της καταγραφές”, γράφει μεταξύ άλλων στο artplay.gr η σκηνοθέτις Ηλέκτρα Ελληνικιώτη, με αφορμή την νουβέλα «Θέλετε να χορέψομε Μαρία;» που ανεβαίνει για πρώτη φορά τη Δευτέρα 14 Νοεμβρίου στο θέατρο της Οδού Κυκλάδων – Λευτέρης Βογιατζής από την bijoux de kant. “Το σημαντικότερο στην περίπτωση της Αξιώτη είναι η γλώσσα της και ο κόσμος που δημιουργούσε με αυτή. Αυτός ο δύσκολος να κατανοηθεί γραπτός της κόσμος μπορεί να βρει ανακούφιση στην προφορικότητα και στη συνάντηση που το θέατρο ανοίγει ως δυνατότητα. Το «Θέλετε να χορέψομε Μαρία;» είναι ένα σπουδαίο κείμενο γιατί η Ιστορία δεν το έχει διασώσει ως ένα σπουδαίο κείμενο. Κι αυτό στις μέρες μας ίσως να είναι από μόνο του σπουδαίος λόγος”, σημειώνει η σκηνοθέτις.
H Ελληνικιώτη αναρωτιέται και απαντά:
“Δεν ξέρω γιατί Μέλπω Αξιώτη σήμερα. Ίσως Μέλπω Αξιώτη σήμερα γιατί δε γνώριζα το έργο της παλαιότερα. Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που η συγκεκριμένη συγγραφέας ανεβαίνει στο θέατρο. Ίσως Μέλπω Αξιώτη και «Θέλετε να χορέψομε Μαρία;» σήμερα, γιατί προτιμάει να ρωτά αντί να απαντάει. Με μια ερώτηση ολόκληρη κι ακέραια, μια ερώτηση που προϋποθέτει δύο ανθρώπους τουλαχιστον, αυτόν που την απευθύνει κι αυτόν που τη δέχεται. Ίσως «Θέλετε να χορέψομε Μαρία;» γιατί είναι μία φράση (και ένα κείμενο) που προσκαλεί και που άρα επιθυμεί να συναντηθεί με τον άλλο και να επικοινωνήσει τη μοναξιά του. Το «Θέλετε να χορέψομε Μαρία;» είναι ένα σπουδαίο κείμενο. Είναι ένα σπουδαίο κείμενο γιατί η Ιστορία δεν το έχει διασώσει ως ένα σπουδαίο κείμενο. Κι αυτό στις μέρες μας ίσως να είναι από μόνο του σπουδαίος λόγος. Όταν διάβασα πρώτη φορά τη νουβέλα «θέλετε να χορέψομε Μαρία;» δε γνώριζα απολύτως τίποτα για τη ζωή και το έργο της Αξιώτη. Διάβασα τη νουβέλα καθαρή από οποιαδήποτε πληροφορία η οποία θα την τοποθετούσε αυτομάτως σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ανάλυσης και εξήγησής της. Απέφυγα συνειδητά να μάθω το ποια ήταν η Αξιώτη, πώς έζησε και πού. Προτίμησα να διαβάσω κι άλλα έργα της, ξεκινώντας από τις «Δύσκολες Νύχτες» και την «Κάδμω». Έβλεπα πως το σημαντικότερο στην περίπτωση της Αξιώτη είναι η γλώσσα της και ο κόσμος που δημιουργούσε με αυτή. Η γλώσσα της είναι μια γλώσσα φειδωλή και ταυτόχρονα πλούσια. Ακροβατεί ανάμεσα στην ηθογραφία και τον υπερεαλισμό. Η ανατρεπτική της σύνταξη και η έντονη χρήση μεταφορών και προσωποποιήσεων, μεταποιούν συνεχώς το χρόνο της αφήγησης. Οι ήρωές της, ταυτόχρονα πραγματικοί και φανταστικοί. Δεν ξέρεις αν όσα λέγονται έχουν ήδη συμβεί, συμβαίνουν τώρα ή πρόκειται να συμβούν. Κάπως έτσι, πρέπει να έζησε και η ίδια η Αξιώτη, όπως οι ήρωες της: «στα σύνορα της περασμένης ζωής της και στα τώρα», κάποτε εξόριστη από την Ελλάδα κι άλλοτε κάτοικος της νησιωτικής της επαρχίας, κάποτε αποκομμένη από το πολιτικό κομμά στο οποίο ανήκε κι άλλοτε ζωντανό κομμάτι του. Η Μέλπω Αξιώτη υπήρξε μια βαθιά προσωπική και ταυτόχρονα ουσιαστικά πολιτική συγγραφέας. Ένα μοναδικό μεσοπολεμικό φαινόμενο της ελληνικής λογοτεχνίας, που διάβασε και αφουγκράστηκε την εποχή της μέσα από τα προσωπικά της βιώματα και τις δικές της καταγραφές. Αν θελήσει κανείς να κοιτάξει προσεχτικά, θα βρει στο έργο της εκπληκτικές αόρατες συγγένειες με τα λογοτεχνικά ρεύματα που επρόκειτο να ανθίσουν λίγα χρόνια μετά και θα ανακαλύψει ότι μεγάλη μερίδα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας έχει επηρεαστεί από αυτό το σιωπηλό ποιητικό «περιστατικό» που ήταν η Μέλπω Αξιώτη. Ένα τέτοιο σιωπηλό ποιητικό «περιστατικό» αισθάνθηκα πως δεν μπορεί παρά να επιθυμεί να μιλήσει και να μιληθεί, ο δύσκολος να κατανοηθεί γραπτός της κόσμος μπορεί να βρει ανακούφιση στην προφορικότητα και στη συνάντηση που το θέατρο ανοίγει ως δυνατότητα. Ακριβώς όπως η τόσο απλή και ήσυχη ερώτηση του τίτλου της, μπορεί να βάλει δυο ζωές (τουλάχιστον) σε κίνηση: θέλετε να χορέψομε; Παρ’ όλ’ αυτά, πραγματικά δεν μπορώ να γνωρίζω τις αιτίες που καθιστούν τη Μέλπω Αξιώτη επίκαιρη. Αντιθέτως υποθέτω ότι οι λόγοι που την καθιστούν ανεπίκαιρη είναι περισσότεροι: η Μέλπω Αξιώτη έζησε μια ζωή εσωτερική κι η εποχή μας είναι εξωστρεφής και επιδεικνύεται• η Μέλπω Αξιώτη δεν είχε πρόθεση να προκαλέσει και να τραβήξει αναίτια την προσοχή, ούτε ως συγγραφέας ούτε ως πολιτικό και κοινωνικό ον και η εποχή μας επιζητεί την πρόκληση και το διαφορετικό τόσο από την Τέχνη όσο και από την πολιτική και την κοινωνία. Ίσως, δηλαδή, η Αξιώτη να μη νοιάστηκε ποτέ να είναι επίκαιρη, ούτε στην εποχή της ούτε στις επόμενες. Νοιάστηκε μόνο να περνάει μέσα στους χρόνους, ήσυχα και ευγενικά, κουβαλώντας μαζί της όλη την ελπίδα της γι’ αυτό που έρχεται, όλη τη στοργή της για το τρομαχτικά ανθρώπινο κι όλη την αγάπη της για τον έρωτα, αυτό το συναίσθημα που βάζει το ερωτηματικό στην πρόταση και τη μεταμορφώνει”.
Ηλέκτρα Ελληνικιώτη
Δραματουργική μεταφορά: Γιάννης Σκουρλέτης – Ηλέκτρα Ελληνικιώτη
Σκηνοθεσία: Ηλέκτρα Ελληνικιώτη
Σκηνογραφία: Γιάννης Σκουρλέτης
Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα
Κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα
Βοηθός σκηνοθέτη: Ευγενία Δελιαλή
Βίντεο: Βασίλης Κεκάτος
Φωτογραφίες: Γιώργος Βαλσαμής
Artwork: Κωνσταντίνος Σκουρλέτης
Παίζουν: Αγγελική Παπαθεμελή, Ανδρέας Κωνσταντίνου, Νάνσυ Μπούκλη
Θέατρο της Οδού Κυκλάδων – Λευτέρης Βογιατζής
Κυκλάδων 11 και Κεφαλληνίας, Κυψέλη | τηλ. 210 8217877
Πρεμιέρα: Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2016
Ημέρες: Δευτέρα και Τρίτη – Ώρα: 21.00
Δευτέρα 14 Νοεμβρίου 2016 – Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2017
Εισιτήρια: 14 ευρώ κανονικό / 10 ευρώ μειωμένο
