Για το πώς η μυθολογία του Νίκου Τσιφόρου γίνεται θέατρο, για το αν ο θεατής θα ταραχτεί γελώντας, αλλά και πώς μοιάζει να ξετυλίγεις ένα νήμα μέσα στον λαβύρινθο ενός ξενοδοχείου με πολλά δωμάτια και ονόματα θεών
ο σκηνοθέτης Βασίλης Ανδρέου γράφει στο artplay.gr . Αφορμή η παράσταση «Οδός Ολύμπου 12» που ανεβαίνει 14 Μαρτίου στο Θέατρο του Νέου Κόσμου από την θεατρική Ομάδα Αίολος, βασισμένη στην «Ελληνική Μυθολογία» του Τσιφόρου.
«Η μυθολογία του Νίκου Τσιφόρου φωνάζει από μόνη της και θέλει να γίνει θέατρο, δηλαδή γενναιόδωρη μετάδοση ευφορίας και ψυχαγωγία. Είναι παράξενο αλλά αυτονόητο. Λέξεις του οι ανθρωποθεοί του, οι ευφυείς διάλογοι, οι κατά μέτωπον αφηγήσεις του, οι συσχετισμοί του με πραγματική μελέτη και φανταστικά σενάρια ζωής, είναι μοναδικά συστατικά σκηνικής μέθης. Η μυθολογία – αυτό το ψέμα ή αυτή η αλήθεια – είναι το προζύμι της θεατρικής πράξης, πόσω μάλλον στον Τσιφόρο, που χρησιμοποιεί τους θεούς και τις ιστορίες τους για να παρατηρήσουμε τον άνθρωπο σε όλο του το μεγαλείο.
Όταν αρχίσαμε πριν ένα χρόνο να διαβάζουμε το βιβλίο, πραγματικά ποτέ δεν αποτέλεσε πρόβλημα για μας ο όγκος του η ή έλλειψη πλοκής και ενιαίας ιστορίας, νεράκι ήταν και δροσιά. Παρόλα αυτά έπρεπε να επιλέξουμε, αλλά όχι ευθύγραμμα, κι έτσι ήρθαν τα πάνω κάτω. Πολλές εκδοχές, πολλές πληκτρολογήσεις και μετακινήσεις. Αφηγήσεις έγιναν διάλογοι και το αντίθετο. Μετακινήσεις από ένα κεφάλαιο σε άλλο, ώστε να αναδείξουμε αυτό που ανακαλύψαμε στη διαδρομή, την χαρμολύπη. Το σαρκαστικό καυστικό χιούμορ του Νίκου Τσιφόρου που τρυπάει ίσια στην καρδιά με θέματα την εξουσία, τον θάνατο, την οικογένεια, την πολιτική, τη μοίρα, τον έρωτα. Με τον καιρό βρέθηκε η ραχοκοκαλιά της παράστασης, η δραματουργία της, η ιστορία μέσα στην ιστορία, το ξενοδοχείο Όλυμπος στην οδό Ολύμπου 12, κάπου στην Ελλάδα. Αυτή η γέφυρα μας έλυσε τα χέρια και μας δυσκόλεψε αλλά βρήκαμε πηγή και ενδιάμεσο ανάμεσα σε μας και το υλικό. Ένα νήμα και το ξετυλίξαμε μέσα στον λαβύρινθο αυτού του ξενοδοχείου με τα πολλά δωμάτια με ονόματα θεών. Ανοίγεις πόρτα και τσουπ θεάκια παντού που φέρονται ανθρώπινα δηλ μοιραία κωμικοτραγικά. Με πολλές ασκήσεις και παιχνίδια με δοκιμές και πάλι δοκιμές, οι ηθοποιοί άρχισαν να μεταμορφώνονται σε αφηγητανθρωποθεούς…τα ‘φερε έτσι η τύχη εμπιστεύτηκα τις επιλογές μου και τις διανομές και μπορώ να πω δεν έπεσα έξω. Έδωσαν καρπούς αμέσως.
Ο Τσιφόρος μελέτησε πολύ και έκανε διασταυρώσεις πολλών πηγών και έδωσε ένα πλήρες έργο τέχνης με γερή βάση. Φυσικά η παράσταση απέφυγε τις εγκυκλοπαιδικές γνώσεις και τη γνώση για τη γνώση δηλ τις αναφορές του συγγραφέα στην Ινδία, στην Αίγυπτο, στην Ανατολή. Έμεινε Ελλάδα. Κρατήσαμε τον στόχο του, να μιλήσει για τη ζωή μέσα από τους πλήρεις θεούς, που και αυτοί ακόμα βαριούνται να ναι τέλειοι, μας κλείνει το μάτι και δείχνει ένα δρόμο τιμιότητας, καλοσύνης και χαράς, φανερώνοντας τον κύκλο της ζωής, Θεογονία – ψυχοπομπός Ερμής εργολάβος κηδειών. Αυτός είναι και ο κύκλος της παράστασης . Η ραχοκοκαλιά της παράστασης είναι ο ίδιος ο κύκλος της ζωής. Ο Ησίοδος έξυσε το μούσι του και γεννηθήκαν οι θεοί και ο Ερμής είναι εκεί για να μας περάσει απέναντι.
Εύχομαι και θέλω ο φίλος θεατής να ταραχτεί και γελώντας και κλαίγοντας. Ίσως γιατί κι εγώ ανόητος ων, κλαίω με τα αστεία και γελώ με τα σοβαρά και ναι κλαίω πολλές φόρες στην παράσταση και σκέφτομαι και μελαγχολώ και χαίρομαι. Από μόνος του ο Τσιφόρος μας οδήγησε στα πάνω και τα κάτω της ψυχής γιατί είναι ιδιοφυής. Να πω πως οι πρόβες ήταν δύσκολες αλλά μοναδικές. Δεν μπορείς να κάνεις κωμωδία και να κάνεις μήνες πρόβες με μόνο θεατή εμένα και τη βοηθό μου τη Σοφία . Γι’ αυτό από νωρίς υπήρχε κοινό στις πρόβες και κάθε Κυριακή το παρουσιάζαμε σε κόσμο..αγαπώ αυτούς τους ηθοποιούς που είχαν υπομονή και κουράγιο, αγάπη και σεβασμό, δουλευταράδες και παιδιά σπαθιά που με άντεξαν και ανέχτηκαν την ιδιαίτερη μου αυστηρότητα . Λέω ιδιαίτερη γιατί είναι πιεστικά απελευθερωτική .
Αγαπημένη μου σκηνή, καλύτερα να πω αγαπημένο μου δωμάτιο στο ξενοδοχείο δεν είναι κανένα περά από ένα σύννεφο στο σκηνικό του Στέλιου Κοτίδη που ξεμένει έτσι μισό κι έρημο χωρίς βροχή, χωρίς νόημα, παρά μόνο να δείχνει πως κάποτε είχαμε ουρανό. Αγαπημένος χαρακτήρας ο ψυχοπομπός Ερμής ο ανεπάγγελτος καλλιτέχνης, γλεντζές, μεταπρατικός θεός, που κάνει τη δύσκολη δουλειά για τον οβολό του και μια ρακοσυλλέκτρια, ίσως η θεά Δήμητρα, που φτύνει τη μάνα γη που μας παίρνει μέσα της. Αγαπημένος Σπύρος Παρασκευάκος σε μεγάλα μουσικά κέφια – Νίκος Καρδώνης στα κουστούμια, λες και είχε δέκα υφάντρες να τα φτιάχνουν – Στέλιος Κοτίδης στα σκηνικά και σκίτσα, λες και πέταξε η στέγη του θεάτρου και είδαμε ουρανό και πάνω απ’ όλα η φίλη μου και βοηθός μου Σοφία Καστρισίου, πάντα κοντά στους Αιολείς, ο πρώτος μας καρδιακός θεατής. Σας περιμένουμε στην οδό Ολύμπου 12 και σας ευχόμαστε καλή διαμονή».
Βασίλης Ανδρέου
