Με μια solo – performance εμπνευσμένη από τον στίχο του Μανώλη Αναγνωστάκη «Ενέδρες της ζωής», και βασισμένη στη δραματουργία των έργων της Λούλας Αναγνωστάκη, ο ηθοποιός Μάνος Καρατζογιάννης συμμετέχει απόψε Σάββατο 18 Ιουλίου στις 8 το βράδυ
στο συνέδριο Democracy Rising στην είσοδο της Νομικής Σχολής.
Μετά από πρόσκληση του artplay. gr, ο καλός ηθοποιός γράφει για το «Ενέδρες της ζωής» : «H παράσταση έχει εμπνευστεί το όνομά της από τον στίχο του Μανόλη Αναγνωστάκη «πλήθος ενέδρες της ζωής παραμονεύαν την πτώση σου» από το ποίημα του Εσύ μόνο το ξέρεις. Φέτος κλείνουν ενενήντα χρόνια από τη γέννηση του σπουδαίου ποιητή – η Θεσσαλονίκη ανακήρυξε μάλιστα το 2015 έτος Μανόλη Αναγνωστάκη – και πενήντα χρόνια από την εμφάνιση στη θεατρική σκηνή της αδελφής του Λούλας Αναγνωστάκη, στη δραματουργία της οποίας στηρίζεται η παράσταση.
Oι Ενέδρες της Ζωής ξεκίνησαν ως αναλόγιο πέρυσι το Φεβρουάριο στο Αγγέλων Βήμα, στη συνέχεια ανέβηκαν με τη μορφή παράστασης στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά μαζί με την αρωγή αγαπημένων φίλων και συναδέλφων: Μιχαλοπούλου, Παπαληγούρα, Βασαρδάνη, Μαυρόπουλου, Ντούση, Στραβοπόδη και της Σοφίας Ολυμπίου, η οποία μάλιστα πρωταγωνιστούσε και στα δύο Αθηναϊκά ανεβάσματα της Κασέτας της Αναγνωστάκη από τον Κάρολο Κούν το 1982 και τον Γιώργο Αρμένη το 2002.
Προσωπικές ιστορίες ξεχωρίζουν μέσα από το πλήθος σε ένα διαρκώς απειλούμενο δημόσιο χώρο και υπογραμμίζουν την αξία της ατομικότητας και της χειραφέτησης, όπως αυτή ορίζεται από την αξία της φαντασμαγορίας, της δυνατότητας δηλαδή να μπορεί κανείς να αφηγηθεί το δικό του βίωμα. Η τότε μορφή της παράστασης στηρίχτηκε στην ετερότητα και στο πως αυτή αντιμετωπίζεται σε ένα δημόσιο χώρο. Το καινούργιο δηλαδή δε θα προκύψει από τα συνήθη επαναστατικά τσιτάτα αλλά θα αποτελεί μίξη ετερόκλητων συμπεριφορών, των οποίων την ατομικότητα οφείλουμε να σεβαστούμε. Χειραφετημένη κοινωνία σήμερα, λέει προκλητικά ο Γάλλος φιλόσοφος Ζακ Ρανσιέρ (γαλλ. Jacques Rancière), δεν είναι αυτή όπου έχει απήχηση ένας συγκροτημένος λόγος απελευθερωτικός, αλλά η κοινωνία στην οποία ο καθένας μπορεί να γίνει αφηγητής και μεταφραστής, να πει τη δική του ιστορία αντίστασης και να αναπαραγάγει τον λόγο των άλλων προσθέτοντας το δικό του στίγμα.
Η τωρινή μορφή της παράστασης ως solo – performance στην αγγλική γλώσσα, μετά από την πρόσκληση του συνεδρίου Democracy Rising στη Νομική Σχολή (Σάββατο 18 Ιουλίου στην είσοδο της σχολής στις 20 :00) εστιάζει στη σύγχρονη πραγματικότητα, στη νέα τάξη πραγμάτων και στα ατομικά αδιέξοδα που μαστίζουν τις σύγχρονες κοινωνίες. Πόσο δηλαδή μετέωρος νιώθει ο άνθρωπος σήμερα, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης;
Ένας νέος άνδρας εμφανίζεται σε ένα δημόσιο χώρο και καλεί τους πολίτες να καταθέσουν προτάσεις, να βρουν λύσεις, γιατί πάντα κάποιος μας την έχει στημένη. Διαπιστώνει πως το χάσμα μεγαλώνει, διχάζεται για το αν θα επιλέξει τη φωτιά και την ανοιχτή ρήξη ή όχι και καλεί τους πολίτες τελικά να πάρουν επιτέλους μια απόφαση. Άλλωστε, η δραματουργία της Αναγνωστάκη εκεί στοχεύει: στην ατομική αφύπνιση.
Όλη η πλοκή της παράστασης είχε διαμορφωθεί πριν 2 χρόνια. Το κείμενο αποτελεί μια ατόφια συρραφή έργων της Αναγνωστάκη με άξονα τα τελευταία πενήντα χρόνια της δημόσιας ζωής της χώρας. Οι πρωταγωνιστές αλλάζουν, αλλά οι πολίτες καλούνται κάθε φορά να αντιμετωπίσουν την ίδια απειλή: το διχασμό, την οικογενειοκρατία, την πλάνη, το τραύμα, τη βία, την ενοχή, την ήττα, την πείνα. Στο τέλος πάντα κάνουν ή αισθάνονται ότι κάνουν τη δική τους επανάσταση. Η επανάσταση είναι προσωπική αν και αρθρώνουν λόγο δημόσια.
Μετά τη συμμετοχή μου σε έργα της Αναγνωστάκη (η Κασέτα, σκην. Αρμένη, ο Ήχος του Όπλου, σκην Παπακωνσταντίνου, η Παρέλαση, σκην. Φεζολάρι), τη δραματουργία και τη σκηνοθεσία αυτής της παράστασης, αλλά κυρίως εξαιτίας των μεταπτυχιακών μου σπουδών στο Winchester University με supervisor τη Μαριλένα Ζαρούλια με θέμα το δημόσιο και το ιδιωτικό στο έργο της Αναγνωστάκη, αντιμετωπίζω τη δραματουργία της περισσότερο ως μια ποιητική στάση απέναντι στη νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας.
Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μέσα από αυτήν τη χαρά και την απλότητα της επικοινωνίας σε ένα δημόσιο χώρο, της ομόνοιας ενός «δημοσίου αισθήματος», που συχνά οι φιλειρηνικές συγκεντρώσεις ή διαδηλώσεις κατορθώνουν να γεννήσουν οι Ενέδρες της Ζωής θέτουν ουσιαστικά τα εξής ερωτήματα : Μήπως η Δημοκρατία μας κινδυνεύει από την άρνησή μας να ακούσουμε την προσωπική ιστορία του άλλου ; Να σεβαστούμε την ετερότητα ; Μήπως η Δημοκρατία έρθει μόνο μέσα απ’ αυτόν τον απλό σεβασμό σ’ αυτήν την αξία και όχι μέσα από τα επαναστατικά τσιτάτα και τις κορώνες ; Μήπως η Ευρώπη θα μπορέσει να συνεχίσει την πορεία της ακούγοντας και αποδέχοντας τη διαφορετική ιστορία του κάθε λαού ; Γνωρίζοντας δηλαδή καλύτερα το ιστορικό παρελθόν αλλά και το ζωντανό παρόν του κάθε Ευρωπαίου πολίτη ; Μήπως εκτός από το κοινό νόμισμα οφείλουμε να βρούμε μια κοινή ιδεολογία, ένα κοινό νομοθετικό και πολιτιστικό πλαίσιο ; Γιατί όχι ακόμη και μια κοινή εκπαιδευτική μεταρρύθμιση ; Κι όλα αυτά σε μια φλεγόμενη δημόσια σφαίρα:
-Η Πόλη καίγεται! (επαναλαμβάνει τρομαγμένα σαν αυτόματο)
-Πάρτε μια απόφαση. Απόφαση. Τώρα αμέσως…
Και λίγο νωρίτερα, στην αρχή, λέει:
«Γεια σας όλοι! Πόσο πολλοί είστε! Δεν ξέρω γιατί ακριβώς πρόκειται αλλά μου είπαν πως είναι κάτι που έχει σχέση με τη ζωή μας. Όλοι πρέπει να μιλήσουμε. Να καταθέσουμε προτάσεις, να βρούμε λύσεις. (πετάει φει βολάν με συνθήματα όλων των ειδών και των αποκλίσεων).
Γιατί κάποιοι μας την έχουνε στημένη!(Σαν στον εαυτό του)
Πάντα κάποιος μας την έχει στημένη.(Γρήγορα)
Αυτό το κατάλαβα από πολύ νωρίς. (Σηκώνει ψηλά σαν πολιτική πράξη ένα βιβλίο του Μ.Αναγνωστάκη – παγώνει, ανοίγει το βιβλίο, κοιτάζει δεξιά- αριστερά συνωμοτικά)
«Πλήθος ενέδρες της ζωής παραμονεύουν την πτώση σου».
Μάνος Καρατζογιάννης
