Ελένη Ευθυμίου: “Ο Πομερά προτείνει έναν Πινόκιο με άγρια ορμή για ζωή”

“Η μεταγραφή του Πινόκιο από τον Ζοέλ Πομερά, σε μετάφραση Λουίζας Μητσάκου, είναι επικεντρωμένη στο πώς ασκεί επιρροή η κοινωνία στο άτομο και παράλληλα στο πώς ένας άνθρωπος μπορεί να είναι δυνατός και ακέραιος, χωρίς απαραίτητα να γίνει όπως το σύστημα του επιβάλλει να είναι: υπάκουος, “καλός”, εργατικός, όμοιος με τους άλλους – αλλά διατηρώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του και την προσωπικότητά του”, λέει στο artplay.gr η σκηνοθέτις Ελένη Ευθυμίου με αφορμή την πανελλήνια πρεμιέρα του Πινόκιο που ανεβαίνει από την Παιδική Σκηνή του ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας σε διασκευή του Πομερά, στο αμφιθέατρο της Δημοτικής Πινακοθήκης Λάρισας – Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα.

“Ο Πομερά στον Πινόκιό του μας προτείνει έναν ήρωα με άγρια ορμή για ζωή, ο οποίος, από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του, είναι εμποτισμένος από τις ανάγκες ενός παιδιού που ζει στους ρυθμούς του σύγχρονου κόσμου μας, την ανάγκη για κατανάλωση, για χρήματα και για διαρκή καλοπέραση.

Μέσα από αυτή την ορμή του, ο Πινόκιο, ξεκινά ένα ταξίδι γεμάτο από κακουχίες για να περάσει από την ανωριμότητα και την αφέλεια του βρέφους στην ωριμότητα και την επίγνωση ενός νέου, δυνατού ανθρώπου με συνείδηση και ορίζοντα επιλογών”, εξηγεί η σκηνοθέτις χωρίς να παραλείπει πως “το ιδιαίτερα γοητευτικό κείμενο του Πομερά έχει παράλληλα πολλές γκρίζες περιοχές, δεν ορίζει με ακρίβεια τι είναι “καλό” και τι είναι “κακό”, όπως συνηθίζεται στις ιστορίες που απευθύνονται σε παιδιά, αλλά οι ήρωες διαρκώς ακροβατούν ανάμεσα στο “σωστό” και το “λάθος”, στο πρότυπο και το πρότυπο προς αποφυγείν, κάτι που δίνει πραγματικό χώρο στο νεαρό κοινό να αναπτύξει κριτική σκέψη και να επιλέξει τι το εκφράζει και τι όχι χωρίς καθοδήγηση και διδακτισμό”, υπογραμμίζει.

Όταν τις ζητάμε να μας μιλήσει για ορισμένες από τις σκηνές και τις φράσεις του κειμένου που την συγκινούν, η Ελένη Ευθυμίου σημειώνει:”Στο τελευταίο στάδιο της περιπέτειάς του ο Πινόκιο έχει βρεθεί, μαζί με τον πατέρα του, μέσα στην κοιλιά μίας φάλαινας. Αυτή η φάλαινα μέσα στην αφήγηση του Πομερά, έχει καταπιεί τόσα πράγματα που έχει μετατραπεί σε ένα αληθινό σούπερ μάρκετ, αντιπροσωπεύει δηλαδή την ασφάλεια μίας ανεξάντλητης πηγής αγαθών και προϊόντων αλλά και τον κίνδυνο μίας κοινωνίας στηριγμένης στον καταναλωτισμό. Στο μέρος αυτό ο φτωχός πατέρας του Πινόκιο “νιώθει πλούσιος” και δε θέλει με τίποτα να επιστρέψει στον πραγματικό κόσμο, “σε αυτή την κόλαση”, όπως λέει. Θα περιμέναμε πως και ο Πινόκιο θα είναι ευτυχισμένος αφού επιτέλους έχει τα πάντα.

Ο Πινόκιο όμως δεν είναι ευτυχισμένος εκεί, δεν του αρκεί να έχει ό,τι θέλει αφού δεν έχει πια την ελευθερία του, θέλει να συνεχίσει να δοκιμάζεται στον πραγματικό κόσμο κι όχι να είναι εγκλωβισμένος μέσα σε ένα “χρυσό” κλουβί. Χρησιμοποιεί λοιπόν ένα χαρακτηριστικό του, που η κοινωνία θα χαρακτήριζε ως ελάττωμα, την πολυλογία και την φλυαρία του, ως εργαλείο για την ελευθερία του ιδίου και του πατέρα του από την κοιλιά του τέρατος. (Το τέρας, μην αντέχοντας να τον ακούει να μιλά, τους ξεβράζει στη θάλασσα).

Ο Πινόκιο, που είχε υποσχεθεί στον πατέρα του να μείνει μέσα στη φάλαινα, του λέει “Δε θα είμαι ακριβώς όπως σου υποσχέθηκα, όχι, αλλά θα είμαι ακόμα καλύτερος θα δεις”. Αυτό που με συγκινεί ιδιαίτερα είναι η ιδέα ότι ο Πινόκιο σε αυτή τη σκηνή “κυοφορείται” από τη φάλαινα για να γεννηθεί ξανά, με νέες σκέψεις και νέες δυνάμεις, τη δύναμη να είναι ο εαυτός του. “Πόσο καιρό μπορεί κανείς να ζήσει μέσα σε μία κοιλιά” αναρωτιέται ο αφηγητής, και η απάντηση που έρχεται μέσα από τη δράση του ήρωα είναι ότι μπορεί να ζει κανείς “μέσα σε μία κοιλιά” όσο χρειάζεται και όχι παραπάνω, ότι πρέπει να φύγει από τη ασφάλεια του, να σταματήσει να επαναπαύεται και να συνεχίσει τον διαρκή αγώνα διαχείρισης των προκλήσεων που συναντά μέσα στον κοινωνικό ιστό”.

Μάνια Ζούση