Θέατρο Οι δημιουργοί γράφουν

Δανάη Σπηλιώτη: «Για να βγω απ’ το κλουβί πρέπει να γίνω ένας από αυτούς»!

Για την παράσταση «Αναφορά- ένας πίθηκος που έγινε άνθρωπος», βασισμένη στο διήγημα του Φραντς Κάφκα «Αναφορά σε μια Ακαδημία», που παρουσιάζεται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, γράφει στο artplay.gr η σκηνοθέτης Δανάη Σπηλιώτη.

“Μια στρεβλή συνθήκη, ένας πίθηκος που έγινε άνθρωπος στέκεται μπροστά μας εκθέτοντας το κατόρθωμά του. Τώρα πια ζει σαν εμάς. Σε δωμάτια σαν τα δικά μας. Έχει την συμπεριφορά μας, είναι ένας από εμάς. Εργάζεται σαν ηθοποιός. Κάθε βράδυ παίζει την παράσταση που του έδωσε μια θέση στον δικό μας κόσμο. Την παράσταση της ίδιας του της ζωής. Τα βράδια έχει στο σπίτι μια ημιεκπαιδευμένη χιμπατζίνα. Εκεί, στα σκοτάδια εκτονώνει ότι του έχει απομείνει από το ζώο που κάποτε ήταν, που τώρα έχει μέσα του δαμάσει, αιχμαλωτίσει, τιμωρήσει.

Με τραχύ χιούμορ και ειρωνεία που κοντράρει βίαια με το σκηνικό και αισθητηριακό χώρο της παράστασης, ο πίθηκός μας χορεύει μέσα σ’ ένα διαχρονικό κλουβί. Μας κοροϊδεύει μέσα απ’ όλα τα κλουβιά.

Μια ειρωνική αλληγορία για την εξέλιξη του ανθρώπου. Η μανία μας να εξομοιώνουμε και να εξομοιωνόμαστε. Η αποβολή του διαφορετικού. Η αντιμετώπιση του διαφορετικού ως μιαρό, βρώμικο. Έτσι συμπεριφέρονται οι κοινωνίες μας στο διαφορετικό. Έτσι συμπεριφερόμαστε εμείς στο διαφορετικό που οι ίδιοι φέρουμε. Εκπαιδευόμαστε να εξομοιωνόμαστε. Η αναγκαστική εξομοίωση, η ένταξη.

«Συχνά είναι πιο ασφαλές να είσαι αλυσοδεμένος από το να είσαι ελεύθερος» (F. Kafka).

4100sec

Πως έφτασε ο πίθηκος ως εκεί; Αιχμαλωτίστηκε από μια εταιρεία εμπορίου ζώων, την εταιρεία Hagenbeck*. Αιχμάλωτος στο κλουβί του πρέπει να βρει τρόπο να επιβιώσει. Απορρίπτει την ελευθερία. Δεν την θεωρεί ρεαλιστική επιλογή. Αποφασίζει να συμβιβαστεί και να γίνει άνθρωπος. Ένας από εμάς.

Δραματικό πρόσωπο και ο ηθοποιός επί σκηνής ενώνονται διεκδικώντας το δικαίωμα στο διαφορετικό. Μιλώντας δυνατά για την βία της εξομοίωσης. Ο χαρακτήρας απευθύνεται άμεσα στους θεατές, τους βλέπει, τους αγγίζει, τους μιλά και έπειτα συνεχίζει την ιστορία του. Μια αλληλουχία από πλησιάσματα και αποστάσεις.

Στον δυτικό μας πολιτισμό τι έχουμε τελικά κερδίσει; Στο όνομα της ασφάλειας πόση από την ελευθερία μας έχουμε εκχωρήσει; Και ποιος είναι ο διαφορετικός, ο άλλος;”

 

*Ο Carl Hagenbeck ήταν ένας Γερμανός έμπορος ζώων, εκθέτης εξωτικών ανθρώπινων φυλών και διευθυντής τσίρκου. Έφερε μεγάλη αλλαγή στην αρχιτεκτονική τσίρκων με την ανακάλυψη της νατουραλιστικής περίφραξης των ζώων. Ο Hagenbeck ταξίδεψε στον κόσμο συλλέγοντας ζώα. Στην συλλογή του συγκαταλέγονταν και άνθρωποι, οι οποίοι εκτίθονταν σε σόου εξωτικών φυλών. Έκανε σόου με Λάπωνες, Εσκιμώους, Σομαλούς, Αιθίοπες, Βεδουίνους. Τα σόου ξένων λαών υπόσχονταν να παρουσιάσουν την ζωή των λαών αυθεντικά. Οι εκτιθέμενοι έπρεπε κατά τη διάρκεια της επίσκεψης των θεατών να χορέψουν και να εκτελέσουν έθιμα της περιοχής τους. Τα σόου αυτά επηρέασαν την ευρωπαϊκή αντίληψη για το ξένο. (http://de.wikipedia.org/wiki/Carl_Hagenbeck#mediaviewer/File:Bundesarchiv_Bild_183-R52035,_Hamburg,_Kaiser_Wilhelm_II._im_Tierpark_Hagenbeck.jpg)

Δανάη Σπηλιώτη