Ένα ξυπόλυτο ασκέρι, με τα μπατζάκια των παντελονιών ανασηκωμένα, σαν όλους τους ξωμάχους και τους ψαράδες αυτού του φτωχού αλλά γενναίου τόπου, μπαίνει στην σκηνή σαν σε λειτουργία, με την ευλάβεια, την σεμνότητα και την συστολή των πιστών που προσέρχονται να πάρουν την ευχή και το αντίδωρο από το χέρι του παπά πριν την μεγάλη μάχη. Και με την συνοδεία της μουσικής, από το πιάνο του Σταμάτη Κραουνάκη και το μπουζούκι του Βάιου Πράπα , μουσική που «εκτονώνει το συναίσθημα», αρχίζουν να εξιστορούν σύντομα και περιεκτικά, με σωστά επιλεγμένους τίτλους, τα γεγονότα της γέννησης και της ζωής ενός μεγάλου ήρωα και στρατηγού, που παρόλο αγράμματος και τραχύς, εκφωνεί στις 8 Οκτωβρίου 1838 στην Πνύκα, έναν λόγο – σύμβολο προς τα Ελληνόπουλα.
Είναι η στιγμή που την σκυτάλη από τον δωρικό και γεωμετρημένο ανδρικό χορό των εξαιρετικών τραγουδιστών και περφόρμερς Χρήστου Γεροντίδη, Σάκη Καραθανάση, Κώστα Μπουγιώτη, Γιώργου Στιβανάκη και Χάρη Φλέουρα, παίρνει η Λένα Ουζουνίδου. Ντυμένη στα λευκά και παραπέμποντας στο πρόσωπο που συνδέει το αρχαίο ελληνικό κλέος με το τραγικό παρόν, γίνεται ο Γέρος του Μωριά που με λόγια αυθόρμητα και ακατέργαστα αλλά καρδιακά, απευθύνεται στα Ελληνόπουλα εξιστορώντας τα βάσανα και τις πληγές που έσπειραν η διχόνοια, η έπαρση της εξουσίας και η μικρότητα της φυλής.
Ο λόγος του αγωνιστή, λόγος πάθους και αγωνίας για το μέλλον και τη θεμελίωση μιας όμορφης πολιτείας, περιέχει την σοφία και την πίστη ενός λαϊκού ανθρώπου, δεινού πολεμιστή και ιδιοφυούς στρατηγού, που εκφωνεί το μεγαλειώδες : ‘Να σκλαβωθείτε εις τα γράμματά σας'”.
Στην παράσταση, ο εικαστικός Γιώργος Ξένος παραχωρεί ένα μέρος από την εγκατάσταση των «Διερχομένων», που περιλαμβάνει ένα κάγκελο φυλακής και έναν σιωπηλό ακίνητο χορό, από σιδερένια περιγράμματα ανθρώπων που βρίσκονται σε παράταξη στο πίσω μέρος της σκηνής, βουβοί μάρτυρες της ιστορίας.
Με ήχο και μέτρο φωνής όπως μόνο ένας στρατηγός και βετεράνος πολεμιστης μπορούσε να διαθέτει, η Ουζουνίδου κατορθώνει να συνεπάρει και να συγκινήσει μέσα από την αφήγηση των βιωμάτων και των εμπειριών του ήρωα για τα κακά της διχόνοιας που έφτασε να μετατρέψει την χώρα σε αραμπά! Και ο χορός των ξυπόλητων να επιτείνει την συγκίνηση τραγουδώντας και επαναλαμβάνοντας τον Θούριο του Ρήγα: Ως πότε παλικάρια θα ζούμε στα στενά, μονάχοι σαν λιοντάρια στες ράχες στα βουνά; Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή!
Αν θεατρώνηδες, παραγωγοί, θεσμοί όπως το Φεστιβάλ Αθηνών, όπου και πρωτοπαρουσιάστηκε, αλλά και ο Δήμος Αθηναίων και ο ίδιος ο Δήμαρχος, μπορούν να νιώσουν και να καταλάβουν την μεγαλοσύνη αυτού του κειμένου και την αξία της παράστασης, ας της δώσουν την ευκαιρία να επαναληφθεί σε νέους τόπους, όπως ίσως η Τεχνόπολη και αλλού. Η εποχή το προστάζει! Και το κοινό το χρειάζεται!
Μάνια Ζούση
