Η επέλαση του νεοφιλελευθερισμού τις τελευταίες δεκαετίες οξύνει τις αντιφάσεις και τις αντινομίες στον χώρο της τέχνης κι επανακαθορίζει τη θέση της performance: τη συγχρονία και τη διαχρονία της, τις σχέσεις της με τα κοινωνικο-πολιτικά δεδομένα κάθε εποχής, τον βαθμό παρεμβατικότητάς της και την ενδεχόμενη αποτελεσματικότητά της καθώς και τη θέση της στο μέλλον των παραστατικών τεχνών. Ζητήματα που απασχολούν τους θεωρητικούς και τους καλλιτέχνες ήδη από το τέλος του 20ου αιώνα.
Στην Ελλάδα, η Τέχνη είναι εν πολλοίς εξαρτώμενη από την πολιτεία και προσφάτως από την πολιτική συγκεκριμένων πολιτιστικών οργανισμών. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η Τέχνη χάνει την αυτονομία της και την όποια χειραφέτηση κατέκτησε από τον Διαφωτισμό και μετά. Είναι σε θέση, λοιπόν, η performance -ως η πιο αδιαμεσολάβητη φόρμα τέχνης- να σηκώσει το βάρος της επανα-χειραφέτησης της Τέχνης; Με ποιον τρόπο, ποια μέσα και ποια στόχευση; Ή μήπως αυτή καθεαυτή η έννοια της χειραφετημένης Τέχνης είναι μια έννοια ουτοπική;
Η προσπάθεια που γίνεται με τη συγκεκριμένη Μπιενάλε «No Future», έχει εκτός από ουσιαστικό και συμβολικό χαρακτήρα. Καθώς πραγματοποιείται σ’ έναν αυτοδιαχειριζόμενο χώρο, μακριά από θεσμικές και ιδιωτικές παρεμβολές. Γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει μέλλον έξω από τα στερεότυπα θεσμικά πλαίσια που προτείνονται καταχρηστικώς ως «αναγκαία» και ως «μονόδρομος». Ήδη η Μπιενάλε αυτή είναι ένα μέλλον, μια άλλη οδός.
Εύη Προύσαλη
Δρ. Θεατρικών Σπουδών – Κριτικός Θεάτρου
