Ο νέος αεικίνητος άντρας με τα σπινθηροβόλα μάτια και το εγκάρδιο χαμόγελο, που είχα μπροστά μου εμπνέει και εμπνέεται . Η πίστη του στην κοινωνική και εκπαιδευτική διάσταση της μουσικής αντικατοπτρίζεται στη στενή και μακρόχρονη συνεργασία του με την έδρα “Unesco” του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και όπως λέει χαρακτηριστικά στους μαθητές του, θέλοντας να τους μεταδώσει το πάθος του για τη μουσική : «Είμαστε πνευστοί. Έχουμε αναπνοή. Άρα πρέπει να οδηγούμαστε σε έμπνευση.»
Ο Θεόφιλος Σωτηριάδης διακεκριμένος μουσικός σε Ελλάδα και εξωτερικό, διδάσκει στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και το Δημοτικό Ωδείο Θέρμης. Είναι δε ο εμπνευστής της ιδέας της πρώτης ορχήστρας σαξοφώνων, υπό την αιγίδα του Δημοτικού Ωδείου Θέρμης/ΔΕΠΠΑΘ.
Οι KU KLUX SAX εδώ και 9 χρόνια γράφουν τη δική τους ιστορία στη Θεσσαλονίκη, ενώ λόγω της φήμη τους, οι συμμετοχές τους σε εκδηλώσεις και φεστιβάλ σε διάφορες πόλης στην Ελλάδας είναι συνεχείς . Επιδιώκουν με επιτυχία, να μοιραστούν το αγαθό της τέχνης τους με ολόκληρο τον κόσμο και ιδιαίτερα με όσους –για διάφορους λόγους- δεν έχουν πρόσβαση στους συμβατικούς χώρους συναυλιών. Ενδεικτικά αναφέρω, συνεργασίες όπως αυτή με το Λουκιανό Κηλαϊδόνη, τoυς Club de Belugas αλλά και το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης .
Ένα πρωτοπόρο εγχείρημα για τα ελληνικά δεδομένα την εποχή που ξεκίνησε και άρχισε να έχει σιγά σιγά μιμητές ενισχύοντας έτσι τη δυναμική και την απήχηση του σαξόφωνου, χτίζοντας μια νέα κουλτούρα γύρω από αυτό. Πως όμως ξεκίνησαν όλα;
« Όταν ξεκίνησα να διδάσκω στο Δημοτικό Ωδείο Θέρμης ένιωσα την ανάγκη να δημιουργήσω μια ορχήστρα που θα απαρτιζόταν αποκλειστικά από σαξόφωνα. Το πρότεινα στον Δήμο Θέρμης, που αμέσως αγκάλιασε αυτή την πρωτοβουλία και στο κάλεσμά μας ανταποκρίθηκαν άνθρωποι από όλη την πόλη. Η χαρά της δημιουργίας με γνώμονα κάτι που αγαπάς, χαρίζει πληρότητα αλλά και δίνει έδαφος για συνεχή εξέλιξη. Είναι συγκλονιστικό να παράγεις με ανθρώπους για έναν κοινό στόχο και να το πετυχαίνουν.»
« Και τι είναι επιτυχία;»
« Επιτυχία είναι να βρίσκουμε πέρα από το εγώ το εμείς. Να είμαστε όλοι χαρούμενοι για το ίδιο. »
« Και το χειροκρότημα;»
« Είναι η στιγμή που έχοντας αναμετρηθεί με το αβέβαιο , έχοντας εκθέσει την ψυχή σου στο χώρο και τον χρόνο και σε άλλες ψυχές, βλέπεις τον κόσμο χαρούμενο και πίστεψέ με είναι διακριτή η διαφορά του τυπικού από το ενθουσιώδες χειροκρότημα. Εκείνη τη στιγμή ίπταται κι η δική σου ψυχή, έχοντας τον απόηχο αυτής της μέγιστης ανταμοιβής να σε συνοδεύει για καιρό ή και για πάντα. Κι η δίψα γι αυτό δε σβήνει ποτέ».
« Δύσκολη η σκηνή. Είναι κάτι που συχνά σκέφτομαι και θαυμάζω όταν παρακολουθώ θεατρικές ή μουσικές παραστάσεις. Ο καλλιτέχνης εκτίθεται δημόσια «γυμνός » χωρίς περιθώρια λάθους και διόρθωσης. Κρίνεται άμεσα εκείνη τη δεδομένη στιγμή.»
« Πράγματι . Κάθε φορά είναι μοναδική και απαιτεί το 100% της προσπάθειας και το 100% της απόδοσης. Είναι προσωπικό και ομαδικό στοίχημα και όσο σίγουρος και να είσαι για τον εαυτό σου, λίγο πριν βγεις στη σκηνή αυτή η ανασφάλεια κάνει την εμφάνισή της , για να τη διαδεχτεί η κατάσταση ροής στην οποία εισέρχεσαι κατά τη διάρκεια της παράστασης.»
« Απόφοιτος τμήματος ψυχολογίας, με σπουδές στο σαξόφωνο στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια με υποτροφία Εθνική Μουσική Σχολή του “Creteil” στο Παρίσι αλλά και τις ΗΠΑ ( μεταπτυχιακός τίτλος “Bowling Green State University” ). Βραβεύσεις, διακρίσεις, συνεργασίες με μεγάλα ονόματα του χώρου, φεστιβάλ, ηχογραφήσεις, αλλά και διαλέξεις και σεμινάρια σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Κύπρου. Κατά πόσο η επιστροφή σου εδώ ήταν συνειδητή επιλογή; »
« Απόλυτα συνειδητή. Προέκυψε από το ερώτημα που έθεσα στον εαυτό μου, όταν έπρεπε να αποφασίσω για τα μελλοντικά μου βήματα: «Τι θέλει ο άνθρωπος για να είναι ευτυχισμένος;» Κατέληξα λοιπόν πως για να είμαι ευτυχισμένος χρειάζεται να είμαι στον τόπο που αγαπώ, με αγαπημένα πρόσωπα και οικειότητα, κερδίζοντας με αξιοπρέπεια τα προς το ζην κάνοντας αυτό που λατρεύω. Η Ελλάδα λοιπόν ήταν μονόδρομος και είμαι τυχερός που μέχρι αυτή τη στιγμή πληρούνται όλες αυτές οι προϋποθέσεις. Δεν κρύβω πάντως πως ήταν στιγμές που αμφιταλαντεύτηκα. »
« Ποια είναι λοιπόν η γνώμη σου για τα νέα παιδιά στη χώρα μας μέσα από την επαφή μαζί τους;»
« Τα ελληνόπουλα είναι ιδιαίτερα ευφυή και ταλαντούχα. Διαπιστώνω καθημερινά όμως και πίστεψε αυτό ίσχυε και προ κρίσης , παντελή έλλειψη μεθοδολογίας και στοχοθεσίας από την πλειοψηφία αυτών . Είναι κάτι που αντιλαμβάνομαι πως ξεκινάει από την οικογένεια και το σχολείο αν και τον κύριο ρόλο παίζει η οικογένεια. Παιδιά χωρίς υψηλές προσδοκίες και έλλειψη σεβασμού ειδικά απέναντι στην ομάδα. Δεν μπαίνουν εύκολα στη διαδικασία να θέσουν σαφείς στόχους και να αναπτύξουν την στρατηγική επίτευξης αυτού με πειθαρχία, επιμονή και σκληρή δουλειά σαν ακούραστα μυρμήγκια. Είναι κρίμα να χαραμίζονται ταλέντα και μυαλά λόγω εφησυχασμού ή έλλειψης προσωπικού οράματος.»
« Τα μέλη της ορχήστρας των KU KLUX SAX αν και κατά μέσο όρο είναι 20 με 25 χρόνων, ξέρω πως καλύπτουν ένα ευρύ ηλικιακό φάσμα. Πως λειτουργεί αυτό; »
«Είμαστε ένα ζωντανό κύτταρο που συνεχώς αναπαράγεται με σημείο ταύτισης την αγάπη για το σαξόφωνο. Όντως συνυπάρχουν από συνταξιούχοι ως παιδιά του δημοτικού, αν και στην πλειοψηφία είναι μαθητές Γυμνασίου, Λυκείου και φοιτητές. Όταν κάποιοι αποχωρούν σαν από θαύμα αντικαθίστανται με ισάριθμους ή και περισσότερους μουσικούς, κρατώντας ένα μέσο όρο περίπου 18 ατόμων. Αυτό που γίνεται από πλευράς μου πέρα των εκπαιδευτικών διεργασιών, είναι διαχείριση ψυχών. Ο καθένας αντιμετωπίζεται ως την ξεχωριστή οντότητα που είναι και ταυτόχρονα καλούμαι να εξελίξω τις διαφορετικές τεχνικές δεξιότητες καθενός και έτσι να ενταχτούν πλήρως εναρμονισμένοι σ τις απαιτήσεις της ορχήστρας. Έργο επίπονο αλλά και μεγάλη πρόκληση για έναν τελειομανή σαν και μένα. Έχω απαιτήσεις που πρώτα έχω ο ίδιος από τον εαυτό μου. Στόχος να μην πάψει η μουσική κι αυτό το όργανο να έλκει όσους συμμετέχουν, προσπαθώντας να γίνουν η καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους.»
« Το ρεπερτόριό σας καλύπτει όλα τα μουσικά ακούσματα χωρίς κάποια συγκεκριμένη εξειδίκευση. Πως καταλήξατε σ αυτό;»
« Το ότι είμαι ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ορχήστρας δε σημαίνει πως επιβάλω τις προσωπικές μου επιλογές, χωρίς να αφουγκράζομαι το ρεύμα της εποχής, τις ανάγκες έκφρασης των μελών της ομάδας μου καθώς και τις απαιτήσεις του κοινού στο οποίο κάθε φορά απευθυνόμαστε. Είμαι ανοιχτός σε κάθε πρόταση ανανέωσης και συνεργασίας κι όπως λέω και στα παιδιά: « Η μουσική είναι ένας ωκεανός επιλογών. Ας τον εκμεταλλευτούμε για να δώσουμε χαρά στον κόσμο αλλά και σε μας. »Η μουσική είναι έκφραση, δημιουργία, επικοινωνία και χαρά. Ένα συνεχές πάρε-δώσε ανάμεσα σε μουσικούς και κοινό, που λειτουργεί ευεργετικά και για τις δύο πλευρές.»
« Να τολμήσω να ρωτήσω αν υπάρχει ένα όνειρο που θες να πραγματοποιήσεις;»
« Χτυπάς ευαίσθητο σημείο. Θέλω να συνθέσω τη δική μου μουσική. Ένα κράμα ηλεκτρονικής μουσικής , που μου αρέσει πολύ και ήταν μέρος των σπουδών στην Αμερική, σε συνδυασμό με τρία ίσως σαξόφωνα και στοιχεία αυτοσχεδιασμού, δομώντας το έργο παρουσία κοινού το οποίο θα παρακολουθεί την εξέλιξή της σύνθεσης, ενώ όλο αυτό το μουσικό εγχείρημα θα συνδέεται παράλληλα με λόγο. Έχω γράψει στο παρελθόν μουσική και για ποιητική πρόζα ».
«Τι περιέχει η ατζέντα σου αυτό το καλοκαίρι;»
« Με τους KU KLUX SAX έχουμε 2 συναυλίες. Μία στις 22 Ιουνίου στις 9μμ στο αμφιθέατρο του Κήπου των Εποχών, στη Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης και στο πλαίσιο των μουσικών εκδηλώσεων “paralia…blue notes” των Φίλων Νέας Παραλίας και μία στις 8 Ιουλίου στο αμφιθέατρο του Πολιτιστικού Κέντρου Δήμου Θέρμης στο πλαίσιο του 6ου Διεθνούς Φεστιβαλ Μουσικής Synthermia plus 2016. Κλείνω δε το καλοκαίρι με τη συμμετοχή ως ένας από τους εισηγητές στο πλαίσιο της διοργάνωσης του 4ου Unlimited Music & Arst όπου θα συμμετέχει και ο αμερικανός μουσικός Larry Hammet μια κορυφαία μορφή της τζαζ και θα πραγματοποιηθεί από 23- ως 30 Ιουλίου στη Βιζίτσα Πηλίου.»
«Ποια λέξη θα έβαζες δίπλα στο σαξόφωνο;»
«Πάθος!»
Γράφω τις τελευταίες λέξεις για έναν ακόμη “ωραίο” άνθρωπο και το όραμά του. Πριν λίγο γύρισα από τη φωτογράφιση που κάναμε στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Θέρμης κατά τη διάρκεια πρόβας των KU KLUX SAX για τη συναυλία της 22 Ιουνίου. Σήμερα δε φορούσαν τα παιδιά τις χαρακτηριστικές τους φορεσιές. Τα μαύρα παντελόνια και πουκάμισα με τις κόκκινες τιράντες και το καπέλο. Ήταν απλά όλα κι ανθρώπινα όπως ήθελε ο Θεόφιλος Σωτηριάδης που τους είπε θυμίζοντας μου τα λόγια του Miles Davis: ” Η μουσική είναι 20% νότες και 80% ενέργεια. Αυτό θέλω από σας. Να δώσετε τον εαυτό σας υποστηρίζοντας τη μουσική που παίζετε με κάθε κύτταρο της ύπαρξής σας!” Κοντεύουν μεσάνυχτα κι ακούω το πρώτο κομμάτι από το “On lacrimae” το CD όπου μαζί με τον Κώστα Μακρυγιαννάκη ανασυνέθεσαν τη μουσική του Ray Sealey σε τραγούδια του James Geer. Δάκρυα λοιπόν από χαρά κι συγκίνηση για ακόμη έναν άνθρωπο που δε σταματά να δημιουργεί και να ονειρεύεται με χαμόγελο.
Συνέντευξη-Φωτογραφίες: Μαρία Μαυρίδου
*O Θεόφιλος Σωτηριάδης είναι απόφοιτος του τμήματος Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπούδασε σαξόφωνο με διακρίσεις στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης (τάξη Β. Βραδέλη), στη Γαλλία ως υπότροφος του Ι.Κ.Υ (δίπλωμα από την Εθνική Σχολή Μουσικής του “Créteil“ στο Παρίσι, τάξη G. Porte) και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, ως υπότροφος και βοηθός καθηγητή του Dr. John Sampen (μεταπτυχιακός τίτλος, “Bowling Green State University”).
Βραβεύτηκε στους ευρωπαϊκούς μουσικούς διαγωνισμούς σαξοφώνου “Picardie” και “Leopold Bellan”.
Έχει συμπράξει ως σολίστ με το διάσημο γαλλικό σύνολο “Quintette de Saxophones de Paris”, τη “Louisiana Sinfonietta” (Η.Π.Α.), την “Neuchâtel Chamber Orchestra” (Ελβετία), το “Lutoslawski String Quartet” (Πολωνία) και την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης και Κύπρου.
Η ανάπτυξη και διάδοση του ελληνικού σαξοφώνου αποτελεί κεντρικό άξονα της καλλιτεχνικής και παιδαγωγικής του δράσης μέσω εκτενών ηχογραφήσεων, επίσημων συμμετοχών σε πολυάριθμα διεθνή φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής (Ευρώπη, Ουκρανία, Η.Π.Α) και επιστημονικής έρευνας (υποψήφιος διδάκτορας του τμήματος Μουσικής Τέχνης και Επιστήμης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας).
Διακεκριμένοι Έλληνες συνθέτες έχουν αφιερώσει έργα τους προς τιμήν του, τα οποία ο ίδιος παρουσίασε σε πρώτες εκτελέσεις (πάνω από τριάντα). Καρποί του ενδιαφέροντός του για τη σύγχρονη ελληνική μουσική είναι η κυκλοφορία πέντε ψηφιακών δίσκων.
Έχει επίσης ηχογραφήσει έργα ανερχόμενων Αμερικανών συνθετών στις εταιρείες “Νewtertian Recordings” και “Magni Publications”, ενώ πρόσφατη είναι η κυκλοφορία του νέου ψηφιακού δίσκου “on lacrimae” με συνεργάτη στην ηλεκτρική κιθάρα τον Κώστα Μακρυγιαννάκη.
Είναι δημιουργός του Μακεδονικού Κουαρτέτου Σαξοφώνων, της ορχήστρας σαξοφώνων “KuKluxSax” (υπό την αιγίδα του Δημοτικού Ωδείου Θέρμης) και ιδρυτικό μέλος του συνόλου σύγχρονης μουσικής “Idée Fixe”.
Σεμινάρια και διαλέξεις έδωσε στα αμερικανικά πανεπιστήμια “Georgia State”, “Rutgers”, “Κutztown” “ Louisiana State” και “Bowling Green State”, στο “Yasar University” της Σμύρνης και στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η πίστη του στην κοινωνική και εκπαιδευτική διάσταση της μουσικής αντικατοπτρίζεται στη στενή και μακρόχρονη συνεργασία του με την έδρα “Unesco” του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Έχει λάβει τη διάκριση “Rico Artist” και διδάσκει στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης και στο Δημοτικό Ωδείο Θέρμης.
