«Η αρχική ιδέα για «Τα Λογοκριμένα» γεννήθηκε στο μυαλό μου πριν από περίπου δύο χρόνια. Για να είμαι όμως ειλικρινής δεν θυμάμαι ποιο ήταν το έναυσμα. Θυμάμαι μόνο ότι χρειάστηκε έρευνα, που κράτησε πάνω από τρεις μήνες, για να καταλήξω σε μία πρώτη, μακρά λίστα ελληνικών τραγουδιών που έχουν λογοκριθεί», ομολογεί στο artplay.gr ο Δημήτρης Χαλιώτης με αφορμή τη μουσική παράσταση που κάνει πρεμιέρα την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου στις 20:30 στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας» με τους Κώστα Μακεδόνα, Γιάννη Μπέζο, Ρίτα Αντωνοπούλου και Ελένη Καρακάση, από κοινού με το Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικής Δήμου Αθηναίων.
Για αυτήν την ωραία ιδέα του, μια αναδρομή σε τραγούδια που υπέστησαν λογοκρισία από το 1937 μέχρι τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, ο Δημήτρης αποκαλύπτει:
«Με θυμάμαι να σηκώνω τα χέρια ψηλά μπροστά σε ένα χαοτικό υλικό γεμάτο «κομμένες» λέξεις, απαγορευμένα ημιτόνια, προσωπικές μαρτυρίες συνθετών και στιχουργών, ιστορικά στοιχεία, νομοθετικά διατάγματα, ανακοινώσεις της Ασφάλειας, διώξεις, εξορίες… Ιστορίες μουσικής λογοκρισίας και αφηγήσεις, που πολλές φορές η μία ερχόταν σε αντίθεση με την άλλη και ποτέ δεν ήξερες που βρίσκεται ακριβώς η αλήθεια. Με θυμάμαι να σημειώνω συνεχώς νέα τραγούδια στη λίστα με τα λογοκριμένα. Τραγούδια, πασίγνωστα τα περισσότερα από αυτά, που δεν είχα ιδέα ότι δεν ήταν αυτή ακριβώς η αρχική τους εκδοχή.
Κάπου στους τρεις μήνες αποφάσισα να βάλω μία άνω τελεία στην έρευνά μου. Είχα συλλέξει πια πολύ υλικό. Δεν είχε νόημα να συνεχίσω, αν και θα μπορούσα να ασχολούμαι με το συγκεκριμένο θέμα μέχρι σήμερα και ακόμα να μην το έχω εξαντλήσει. Στόχος μου όμως δεν ήταν να κάνω διδακτορικό πάνω στη μουσική λογοκρισία, αλλά μια μουσική παράσταση. Μία μουσική παράσταση με αρχή, μέση και τέλος. Μία μουσική παράσταση που ήταν αδύνατον να χωρέσει όλα τα τραγούδια που έχουν λογοκριθεί ή όλες τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από αυτά.
Αυτό που μ’ ενδιάφερε – κι εδώ ήταν το δεύτερο στοίχημα μετά τη συλλογή του υλικού – ήταν πώς αυτή η παράσταση θα μπορούσε να κάνει γνωστή στον ανυποψίαστο θεατή τη μεγάλη περιπέτεια του ελληνικού τραγουδιού με τη λογοκρισία. Μία περιπέτεια που κράτησε πάνω από 50 χρόνια… Και για να είμαστε ειλικρινείς δεν είναι πολλοί αυτοί που τη γνωρίζουν. Υπάρχει σίγουρα μία μερίδα κοινού – μίας ηλικίας και πάνω – που την ξέρει από πρώτο χέρι. Οι νεότεροι όμως, στην πλειοψηφία τους τουλάχιστον, μάλλον την αγνοούν ή την εντοπίζουν αυστηρά στην περίοδο της Χούντας, κάτι το οποίο δεν ισχύει. Σε αυτό το κοινό λοιπόν ήθελα να απευθυνθούμε και να του πούμε μέσα από τραγούδια και αφηγήσεις αυτή τη συναρπαστική και σκοτεινή ιστορία για τη λογοκρισία στην ελληνική μουσική. Μια ιστορία που ξεκινάει από το 1937, χρονιά κατά την οποία ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς βγάζει τον πρώτο αναγκαστικό νόμο περί λογοκρισίας στο ελληνικό τραγούδι (και όχι μόνο), και φτάνει μέχρι τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Διότι λογοκρισία υπάρχει και μετά τη Χούντα.
Αυτό επιχειρεί να κάνει η μουσική μας παράσταση «Τα Λογοκριμένα». Ένα χρονικό της μουσικής λογοκρισίας με αφήγηση, που βασίζεται στα ιστορικά στοιχεία, και τραγούδια που απαγορεύθηκαν ή κυκλοφόρησαν κουτσουρεμένα. Από τα χασικλίδικα του ρεμπέτικου μέχρι τον Θεοδωράκη, τον Ξαρχάκο, τον Μαρκόπουλο και τόσους άλλους.
Είμαι ευγνώμων στον Κώστα Μακεδόνα, που πίστεψε, αγάπησε και στήριξε τόσο θερμά αυτή την ιδέα. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος στον οποίο απευθύνθηκα και από την πρώτη στιγμή δήλωσε «παρών». Τα Λογοκριμένα είναι, πάνω απ’ όλα, το αποτέλεσμα της συνεργασίας μας. Και είναι τιμή μου να συνεργάζομαι με έναν τόσο σπουδαίο τραγουδιστή και μουσικό, που δεν χορταίνω να βλέπω και να ακούω στη σκηνή.
Όπως τιμή μου είναι να συμμετέχουν σε αυτή την παράσταση ο Γιάννης Μπέζος, η Ρίτα Αντωνοπούλου και η Ελένη Καρακάση. Τους θαυμάζω πολύ και τους τρεις. Ο Γιάννης Μπέζος και η Ελένη Καρακάση – πέρα από την τραγουδιστική τους συμμετοχή – θα κρατήσουν και τον ρόλο του αφηγητή. Η Ρίτα Αντωνοπούλου θα προσθέσει τη δική της μοναδική ερμηνεία σε κάποια σπουδαία λογοκριμένα τραγούδια. Ανυπομονώ κι εγώ να την απολαύσω μαζί σας.
Κράτησα τελευταία τα Μουσικά Σύνολα του Δήμου Αθηναίων. Ξέρετε, οι ιδέες είναι ωραίες, αλλά για να γίνουν πραγματικότητα – χωρίς εκπτώσεις – πρέπει να βρεθούν εκείνοι που θα τις στηρίξουν και στο επίπεδο της παραγωγής. Οφείλω ένα τεράστιο ευχαριστώ στον Διευθυντή των Μουσικών Συνόλων του Δήμου Αθηναίων, τον κύριο Γιώργο Βλαστό, που ανταποκρίθηκε άμεσα και απολύτως θετικά στην πρόταση που του καταθέσαμε. Χωρίς την αμέριστη στήριξη τόσο του ίδιου όσο και του ΟΠΑΝΔΑ, «Τα Λογοκριμένα» δεν θα γινόντουσαν ποτέ πραγματικότητα. Η σύμπραξή μας με το Εργαστήρι Ελληνικής Μουσικής, υπό τη διεύθυνση του μαέστρου μας Άγγελου Ηλία, μία σπουδαία 9μελής ορχήστρα, μου προκαλεί μόνο χαρά. Τους ευχαριστώ όλους από καρδιάς.
«Τα Λογοκριμένα» έρχονται στο Ολύμπια, Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας», στις 11 Φεβρουαρίου. Μόνο για μία παράσταση. Και σας περιμένουμε για να κάνουμε μαζί αυτό το ταξίδι στη μουσική λογοκρισία. Να τραγουδήσουμε, να θυμηθούμε, να μάθουμε και πάνω απ’ όλα να συμφωνήσουμε ότι δεν υπάρχει κακή και καλή λογοκρισία. Η λογοκρισία είναι μία και απορριπτέα».
Δημήτρης Χαλιώτης
