Metamanias Χορός

Δ. Παπαϊωάννου: ο άνθρωπος και η πέτρα

Με αφορμή την ολοκλήρωση του “Still life” στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Τρίτη και Τετάρτη 24 και 25 Νοεμβρίου, ξαναθυμόμαστε τις εικόνες και  τις σκέψεις που μας δημιούργησε η παράσταση του Δημήτρη Παπαιωάννου, όταν πρωτοσυναντηθήκαμε μαζί της τον Ιούνιο του 2014 στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.

Ένας ύμνος και μια βαθιά υπόκλιση στον άνθρωπο που τραβάει το κάρο του μόχθου και της επιβίωσης, καταδικασμένος σαν τον Σίσυφο, να σηκώνει πάντα την πέτρα που πέφτει και ξαναπέφτει, είναι το νέο έργο του Δημήτρη Παπαιωάννου «Still life».

Μια δοξολογία του μόχθου που κραυγάζει ότι «είμαστε ακόμα ζωντανοί στη σκηνή». Ένας απέραντος θόλος, σαν ουρανός που κρέμεται από την οροφή του θεάτρου φτάνοντας έως κάτω, αγγίζοντας σχεδόν την σκηνή και την γη… Μια μαύρη, φθαρμένη-πολυχρησιμοποιημένη καρέκλα γραφείου, από αυτές που συναντούσες για χρόνια στις δημόσιες υπηρεσίες… Απάνω της καθισμένος ένας άνδρας κρατώντας στο χέρι μια πέτρα… Ένας τεχνικός σκηνής πλησιάζει και τραβά την καρέκλα, ο άνδρας μένει για λίγο ακινητοποιημένος, πάντα στην ίδια θέση, αφήνει την πέτρα να πέσει από τα χέρια με πάταγο… σηκώνεται… κουμπώνει το ένα κουμπί από το σακάκι του και προχωρά στο βάθος της άδειας και σκοτεινής σκηνής.

Από το βάθος της ίδιας σκηνής θα εμφανιστεί ένας άνδρας να προχωρά γυρτός από το βάρος ενός τοίχου που κρατά στην πλάτη του… θυμίζοντας τον Άτλαντα που κρατούσε τον κόσμο στους ώμους του… ή τον Αινεία και τον γέροντα πατέρα του αλλά και τον Σίσυφο που ανέβαινε την ανηφόρα σπρώχνοντας τον βράχο και που φτάνοντάς τον στην κορυφή εκείνος πάντα κατρακυλούσε στα ριζά και άρχιζε τον ίδιο αγώνα πάλι από την αρχή…

Ο τοίχος μοιάζει να διαλύεται καθώς κομμάτια σοβά πέφτουν στο έδαφος. Ποτέ ωστόσο δεν καταστρέφεται ολοσχερώς…

Αυτό είναι το ευφυές εύρημα του Παπαϊωάννου που λειτουργεί ως το λαγούμι της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων, από όπου μπαίνουν και βγαίνουν ανθρώπινα κορμιά και μέλη, δημιουργώντας παιχνίδια σύνθεσης και εικόνων. Αφορμή για σκέψεις. Όπως η μήτρα της σύλληψης, της γέννησης και της ζωής, αλλά και τα έγκατα της γης, εικόνες ασφυξίας από εγκλωβισμένους κάτω από ερείπια σεισμών και θαμμένους ζωντανούς κάτω από τόνους μπετόν και πέτρας, που δεν σταματούν και δεν παραιτούνται, αγωνιζόμενοι με όλο τη δύναμη του σώματός τους να βγουν στο φως… σαν τους νεκρούς που δεν θέλουν να πεθάνουν και γλιστρούν βγαίνοντας από τους λάκκους τους …

Ακολουθούν ερωτικά συμπλέγματα γυναικείων και ανδρικών σωμάτων, παιχνίδια και εικόνες …

Και ένα κορίτσι πίσω από έναν παραμορφωτικό καθρέφτη, όπως η τέχνη που αντλεί έμπνευση από τη ζωή και τη μετουσιώνει σε φαντασία …

Και μετά πάλι ο άνθρωπος που μόνος στο κέντρο της άδειας σκηνής συνεχίζει να σκάβει και να χτίζει, να σπέρνει και να αλωνίζει, να μην σταματά να αγωνίζεται, να συνθέτει, να δημιουργεί… να ανεβαίνει στη σκάλα και να πέφτει από αυτήν, να ισορροπεί ακουμπισμένος στο χέρι και τον ώμο του διπλανού του…

Και να χτίζει πέτρα πέτρα το σκαλί για να ανέβει λίγο ψηλότερα, και αυτό να γκρεμίζεται και εκείνος να μην σταματά και πάλι να χτίζει την μία πέτρα πάνω στην άλλη…

ο άνθρωπος ως εργάτης και δουλευτής αναμετριέται με τη βαρύτητα των βασικών υλικών στην προσπάθειά του να ενωθεί με την ελαφρότητα του σύμπαντος που τον περιέχει.

Και ο άνθρωπος ως καλλιτέχνης αναζητά την αλήθεια.

Και μετά το ξήλωμα – το ξεθεμέλιωμα – όλα ένα απέραντο εργοτάξιο και πάλι από την αρχή… με ένα φτυάρι στο χέρι που γίνεται εργαλείο αλλά και παιχνίδι που μπορεί να σε κάνει να τρυπάς τον ουρανό για να δεις τι είναι μέσα στο μπαλόνι όταν ξαπλώνεις στη γη ανάσκελα τα καλοκαιρινά βράδια

Μόνο για μια στιγμή ο μόχθος και η προσπάθεια των εργατών και των ξωμάχων δίνουν τη θέση τους στην ανάσα και την γλυκύτητα της ξεκούρασης με τη συντροφιά των ανθρώπων γύρω από ένα τραπέζι, που καταφτάνει στη σκηνή στηριγμένο στα κεφάλια των πρωταγωνιστών, όπως ο επιτάφιος μεταφέρεται στους ώμους των πιστών την Μεγάλη Παρασκευή των Παθών. Μετά πάλι η πέτρα στα ίδια χέρια … σε κάνει να χειροκροτήσεις δυνατά αυτό το έργο πυκνής έντασης και συγκίνησης του Δημήτρη Παπαιωάννου.

Μάνια Ζούση

 

01.STILL LIFE-2015-photo-by-Nikos Dragonas

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Με τους: Προκόπη Αγαθοκλέους, Χρήστο Στρινόπουλο, Δρόσο Σκώτη, Καλλιόπη Σίμου, Κώστα Χρυσαφίδη, Μιχάλη Θεοφάνους , Παυλίνα Ανδριοπούλου και Δημήτρη Παπαιωάννου.

Εικαστική Σύλληψη – Σκηνοθεσία – Κοστούμια – Φωτισμοί Δημήτρης Παπαϊωάννου
Ηχητική Σύνθεση Γιώργος Πούλιος
Το σκηνικό σχεδιάστηκε σε συνεργασία με τους Δημήτρη Θεοδωρόπουλο – Σοφία Ντώνα
Ο επανασχεδιασμός του σκηνικού για την περιοδεία έγινε από τον Θανάση Δεμίρη
Γλυπτική – Ζωγραφική Νεκτάριος Διονυσάτος
Τα κοστούμια σχεδιάστηκαν σε συνεργασία με τη Βασιλεία Ροζάνα
Βοηθός Σκηνοθέτη – Διεύθυνση & Εκτέλεση Παραγωγής Τίνα Παπανικολάου
Οργάνωση περιοδείας Julian Mommert

Παραγωγή
Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών 2014
Παραγωγή της περιοδείας
2WORKS με την υποστήριξη της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών.