Metamanias Κινηματογράφος

Τα πρόσωπα και τα τοπία στο σινεμά του Ντένες Νάγκι

«Σε όλες μου τις μικρού μήκους ταινίες και τα ντοκιμαντέρ, προσπαθώ να δουλέψω με πρόσωπα και τοπία. Ή για να το πω διαφορετικά, με τοπία όπως τα αντικρίζουν τα μάτια κάποιου, τοπία σε συσχέτιση με πρόσωπα», λέει ο Ούγγρος σκηνοθέτης Ντένες Νάγκι, μιλώντας με αφορμή την πρεμιέρα της ταινίας του «Φυσικό Φως» (Natural Light), από την Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου, στους κινηματογράφους.

Η ταινία που τιμήθηκε με την Αργυρή Άρκτο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Βερολίνου, απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο  Φεστιβάλ Fajr του Ιράν,  το Βραβείο Καλύτερου Production Design από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου και προβλήθηκε Εκτός Συναγωνισμού στο πρόσφατο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, αφηγείται την ιστορία μιας ομάδας Ούγγρων στρατιωτών που κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αναζητά αντάρτες στο κατεχόμενο τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης. Η περιπλάνηση στο παγωμένο τοπίο τους οδηγεί σε ένα μικρό χωριό όπου είναι πιθανό να κρύβονται οι ύποπτοι δολιοφθορών. Ο λοχίας Σεμέτκα, φωτογράφος και σιωπηλός παρατηρητής, βρίσκεται ξαφνικά επικεφαλής της ομάδας, αντιμέτωπος με έναν «πόλεμο» που πάντα μαίνονταν γύρω του, αλλά ποτέ δεν υπήρξε δικός του.

«Ήταν μια πρόκληση να βασίσω μια ταινία αποκλειστικά σε ένα φαινομενικά ανέκφραστο πρόσωπο. Ήταν κάτι με το οποίο ήθελα να πειραματιστώ. Θα έλεγα ότι αυτή είναι η ουσία της ταινίας. Αυτό το πρόσωπο, που είναι σταθερά παρόν, μας κρατάει σε απόσταση, σχεδόν ακίνητο, εύθραυστο και άγνωστο», αποκαλύπτει ο σκηνοθέτης, κάνοντας γνωστό πως «η ταινία εμπνεύστηκε από ένα μυθιστόρημα του Pal Zavada, το οποίο μέσα σε 600 σελίδες καλύπτει 20 χρόνια της ζωής των ηρώων. Από αυτό επέλεξα τρεις ημέρες του 1943. Ο Σεμέτκα, ο βασικός ήρωας της ταινίας είναι πολύ κοντά στον Σεμέτκα του βιβλίου».

ARVE Error: Mode: lazyload not available (ARVE Pro not active?), switching to normal mode




Δεν παραλείπει να εξηγήσει πως αυτή την ταινία δεν την έκανε για να πει μια παλιά ιστορία. «Η ουσία αυτής της ιστορίας συμβαίνει παντού, κάθε μέρα. Μας μιλάει για το πρόβλημα να μην βλέπουμε καθαρά τι συμβαίνει, επειδή δεν βλέπουμε καθαρά μέσα μας. Εστιάζει στην αποτυχία της προσπάθειας να εξηγήσουμε τα πάντα και συνεχώς να δικαιολογούμε τους εαυτούς μας. Η ταινία θέλει να αμφισβητήσεις αυτή την εικόνα του εαυτού μας. Θέλει να μας δείξει πόσο εύθραυστη είναι αυτή η εικόνα», υπογραμμίζει.

Αναφερόμενος στον ήρωα, σημειώνει πως «ο Σεμέτκα νιώθει ότι αυτός ο πόλεμος δεν του κάνει καλό, ότι δεν είναι ο δικός του πόλεμος. Έχει ένα κακό προαίσθημα, αλλά δεν ξέρει ποια πρέπει να είναι η θέση του σε αυτή την κατάσταση. Ξέρει μόνο ότι θα ήθελε να γυρίσει σπίτι του όσο πιο γρήγορα γίνεται και πιστεύει ότι με κάποιο τρόπο θα ξεπεράσει αυτή την άβολη στιγμή μέσα στο χρόνο και θα συνεχίσει τη ζωή του ως αγρότης.

Προτείνω ένα ανθρώπινο πορτρέτο που μπορεί να είναι ασυνήθιστο. Δεν με ενδιαφέρει τι έκανε πριν, τι έχει περάσει, τα τραύματά του, τις αμαρτίες του. Θέλω να δείξω μια συμπεριφορά που κυριεύεται από τον δισταγμό, παρακολουθώντας αυτόν τον άνδρα εδώ και τώρα. Βλέποντας μέσα από τα μάτια του. Θέλω να δείξω κάποιον που βλέπει αλλά παραμένει πάντα ένα βήμα πιο πίσω».

Για την ταινία που κυκλοφορεί από την One from the Heart, η Κριτική Επιτροπή του Φεστιβάλ Βερολίνου είχε υποστηρίξει πως είναι «συγκλονιστική και πανέμορφα γυρισμένη, με μαγευτικές εικόνες, σπουδαία σκηνοθεσία και αριστοτεχνικό έλεγχο κάθε πλευράς της κινηματογραφικής τέχνης, με μια αφήγηση που ξεπερνά το ιστορικό της πλαίσιο. Ένα πορτρέτο του πολέμου, μέσα στο οποίο το παρατηρητικό βλέμμα του σκηνοθέτη μας θυμίζει την ανάγκη της επιλογής ανάμεσα στην παθητικότητα και στην ανάληψη της προσωπικής ευθύνης».

Μάνια Ζούση