Ένα θέμα που απασχολεί την παγκόσμια κοινότητα και πολύ πρόσφατα και την ελληνική δικαιοσύνη, φέρνουν στο προσκήνιο τα ντοκιμαντέρ δύο Ελληνίδων, που φιλοξενεί το επετειακό 20ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας – Νύχτες Πρεμιέρας.
Ο λόγος για το μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ της Βίκυς Βελλοπούλου, «Excision» που ξεκινάει τώρα την πορεία του στα διεθνή φεστιβάλ, αλλά και το πολυταξιδευμένο μικρού μήκους ντοκιμαντέρ της Χριστίνας Πιτούλη, «Bref».
Τα δύο ντοκιμαντέρ πραγματεύονται το θέμα της κλειτοριδεκτομής, του βάρβαρου εθίμου που εξακολουθεί να τηρείται σε πολλές αφρικανικές χώρες στιγματίζοντας τις ψυχές και τις ζωές ανήλικων ανήλικων κοριτσιών.
Πρόσφατα το θέμα αυτό απέκτησε αναπάντεχη δημοσιότητα και στη χώρα μας, με την απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών να κάνει δεκτή την αίτηση χορήγησης διεθνούς προστασίας μετανάστριας από την Κένυα και των παιδιών της, προκειμένου να αποφύγει την πρακτική της κλειτοριδεκτομής. Μία απόφαση που ενθαρρύνει και δίνει ελπίδα στη λύση αυτού του τεράστιου κοινωνικού προβλήματος που μαστίζει εκατομμύρια γυναίκες ανά τον κόσμο, αφού τα θύματα ξεπερνούν τα 140 εκατομμύρια παγκοσμίως. Ένα βάρβαρο έθιμο που είναι σε έξαρση κυρίως στην Αφρική, αλλά έχει αρχίσει να εμφανίζεται και σε χώρες του δυτικού πολιτισμού.
Η Βίκυ Βελλοπούλου βρέθηκε στην Κένυα το χειμώνα του 2013 και κατέγραψε με την κάμερα της το πολυδιάστατο αποτρόπαιο φαινόμενο της κλειτοριδεκτομής και των επιπτώσεων που αυτό επιφέρει στο σώμα αλλά και τη ψυχή κοριτσιών (6 έως 15 ετών) και γυναικών. Μία πρακτική βαθιά ριζωμένη στην κουλτούρα και στο κοινωνικό γίγνεσθαι λαών και φυλών και που είναι άρρητα συνδεδεμένο με την έννοια της ενηλικίωσης. Όπως χαρακτηριστικά λέει η σκηνοθέτις: «Οι πεποιθήσεις που συνδέονται με την κλειτοριδεκτομή είναι τόσο βαθιά ριζωμένες ώστε δεν υπάρχει έκκληση για βοήθεια και η δυσφορία είναι σε περιορισμένη κλίμακα. Ποιο είναι άραγε το ψυχολογικό όριο στο οποίο μία πεποίθηση καταπιέζει ή ακόμα και κατακερματίζει την ψυχή (και το σώμα) ενός ανθρώπου;»
Το «Excision», σε παραγωγή της Indiego View Productions και της Action Aid Ελλάδος, αποτελεί ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ που έχει ως στόχο να ενημερώσει, να ευαισθητοποιήσει και να καταδείξει τις συνέπειες του αναχρονιστικού εθίμου αλλά και την αλλαγή της κατάστασης αυτής.
Το ζήτημα της κλειτοριδεκτομής προσεγγίζει όμως και η Χριστίνα Πιτούλη, μέσα από την μικρού μήκους ταινίας της «Bref», που όπως αναφέρει και η ίδια «πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ που αποφεύγει την απλοϊκή οπτική άσπρου – μαύρου που πολλές φορές έχουμε όταν σκεφτόμαστε γύρω από αυτό». Γυρισμένο σε μία Ευρωπαϊκή χώρα, την Ισπανία, το «Bref» αποκαλύπτει τις διαφορετικές και συχνά ακραίες απόψεις σχετικά με τον ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων των γυναικών μέσα από συζητήσεις γυναικών και αντρών, μεταναστών από την Αφρική, αποκαλύπτοντας παράλληλα το χάσμα ανάμεσα στα ανθρώπινα δικαιώματα και τα έθιμα και την τοπική κουλτούρα. Όπως χαρακτηριστικά λέει η σκηνοθέτις «το πρόβλημα της κλειτοριδεκτομής δεν είναι πια κάτι μακρινό, κάτι που αφορά ανθρώπους που ζουν σε άλλη Ήπειρο και σε άλλες συνθήκες. Αφορά ανθρώπους που ζουν δίπλα μας, στην Βαρκελώνη, στην Αθήνα, σε όλη την Ελλάδα και αντιμετωπίζουν ρίσκα, κινδύνους και τεράστια διλήμματα καθημερινά. Γι’ αυτό χαίρομαι πάρα πολύ που θα έχω την ευκαιρία να την μοιραστώ με το κοινό της Αθήνας και να ακούσω τις σκέψεις τους πάνω στο θέμα. Είναι πολύ μεγάλη χαρά και τιμή για μένα το ότι το Bref θα προβληθεί στις Νύχτες Πρεμιέρας, σε ένα φεστιβάλ που εκτιμώ τόσο πολύ».
Το «Bref» έχει ήδη βραβευτεί ως το Καλύτερο Ντοκιμαντέρ στην κατηγορία «Δικαιώματα των Γυναικών» στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μάλαγα, έχει λάβει την Ειδική Μνεία της Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα «Articulo 31» στη Μαδρίτη και έχει προβληθεί και σε πολλά άλλα Φεστιβάλ κερδίζοντας τις εντυπώσεις.
