Κινηματογράφος Οι δημιουργοί γράφουν Παιδί

Δημήτρης Σπύρου : «Το μονοπλάνο αποτελεί τον πιο εκλεπτυσμένο τρόπο για να αφηγηθείς μια μικρή ιστορία»

Μια από τις πολλές  εξ αποστάσεως δράσεις  που αναπτύσσει το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου  Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους σε συνεργασία με την Δημιουργική Ομάδα για τη Νεανική Οπτικοακουστική  Έκφραση και Δημιουργία «Νεανικό Πλάνο», όλο αυτό το διάστημα των περιοριστικών μέτρων και των κλειστών σχολείων, είναι και η πρόσκληση για «Δημιουργία ταινίας πολύ μικρής διάρκειας με ένα μόνο πλάνο».

Θεωρήσαμε ότι αυτή η πρόσκληση είναι και μια … πρόκληση.

Με πολύ απλά μέσα που έχουν τα παιδιά στο σπίτι τους, ένα κινητό, ένα ipod, μια μικρή βιντεοκάμερα ή ίσως την κάμερα των γονιών, να δημιουργήσουν μια ταινία μέχρι 3 λεπτά, που δε θα χρειάζεται υπολογιστή και τεχνική επεξεργασία, αλλά θα είναι αυτούσια και έτοιμη μόλις τελειώσει το γύρισμα!

Η ταινία μονοπλάνο (ταινία που αποτελείται από ένα μόνο πλάνο) είναι η

μεγαλύτερη πρόκληση για ένα σκηνοθέτη καθώς προϋποθέτει σκέψη, σχεδιασμό, οργάνωση και πρόβα. Αλλά το αποτέλεσμα είναι πάντα εντυπωσιακό, καθώς η συνεχόμενη λήψη βίντεο, χωρίς την παρεμβολή του μοντάζ, παρασύρει το θεατή με την αληθοφάνεια της να παρακολουθήσει την ιστορία στο χρόνο ακριβώς που αυτή εξελίχθηκε.

Επίσης είναι τεχνικό επίτευγμα καθώς προϋποθέτει συγχρονισμό πολλών παραγόντων (ηθοποιοί, κάμερα, φώτα, ήχος, σκηνικά) χωρίς τη δυνατότητα διόρθωσης ενός τεχνικού προβλήματος στον υπολογιστή αργότερα.

Σκεφτήκαμε πως τα παιδιά που θα θελήσουν να κάνουν το «μονοπλάνο» τους, θα χρειαστεί να συνεργαστούν με τα αδέρφια τους –αν έχουν- με τους γονείς τους, τις γιαγιάδες και τους παππούδες. Θα τους ζητήσουν να αφηγηθούν κάποια ιστορία της οικογένειας, κάποιο παλιό τραγούδι, να γνωρίσουν τα πρόσωπα σε μια φωτογραφία, να παρακολουθήσουν τη συμπεριφορά κάποιου οικόσιτου ζώου, να αναπτύξουν τη φαντασία τους δίνοντας «ψυχή» σε κάποιο αντικείμενο, να παρατηρήσουν την κίνηση ή την ακινησία των δρόμων που βλέπουν απ’ το μπαλκόνι ή το παράθυρό τους. Να αναθέσουν ρόλους στους ανθρώπους του σπιτιού είτε σαν ηθοποιούς, είτε να κάνουν ένα θόρυβο ή να φωτίσουν προς μια κατεύθυνση με κάποιο φακό ή φωτιστικό. Να συντονίσουν πολλά πράγματα. Δεν είναι εύκολο να κάνεις μια τρίλεπτη ταινία πλήρη νοήματος!

Φυσικά δίνουμε αναλυτικές οδηγίες.

https://drive.google.com/file/d/1irihKhmOhfeZHhnG_-2PSRnTBXNmyObq/view

Τόσο γραπτές όσο και με ένα πολύ ελκυστικό βίντεο που επιμελήθηκε  η σκηνοθέτιδα Άρτεμις Αναστασιάδου.

ARVE Error: Mode: lazyload not available (ARVE Pro not active?), switching to normal mode




Τους δίνουμε επίσης λινκς με ενδιαφέροντα μονοπλάνα μεγάλων δημιουργών του κινηματογράφου, τόσο για να κατανοήσουν τι σημαίνει μονοπλάνο όσο και για εξάψουμε τη φαντασία τους.

ARVE Error: Mode: lazyload not available (ARVE Pro not active?), switching to normal mode




Τί είναι το μονοπλάνο ή πλάνο σεκάνς;

Ένα μονοπλάνο είναι μια αφηγηματική ενότητα που λαμβάνει χώρα ολοκληρωμένη μέσα στη διάρκεια ενός μόνο πλάνου. Χρειάζεται να έχει και αυτό αρχή, μέση και τέλος και να εμπεριέχει όλες τις οπτικές και ακουστικές πληροφορίες που θα μας κάνουν να καταλάβουμε την ιστορία. Σκεφτείτε το σαν μια ολοκληρωμένη μεγάλη πρόταση, με κόμματα, δευτερεύουσες προτάσεις, άνω τελείες ίσως και μεταφορές ή παρομοιώσεις.

ARVE Error: Mode: lazyload not available (ARVE Pro not active?), switching to normal mode




Ο χώρος δράσης της σκηνής μπορεί να είναι ένας αν η κάμερα είναι σταθερή, αλλά μπορεί και να αλλάζει, αν η κάμερα κινείται και ακολουθεί τις δράσεις των ηρώων.

Το μονοπλάνο αποτελεί το πιο εκλεπτυσμένο τρόπο για να αφηγηθείς μια μικρή ιστορία (ενότητα δράσης) , καθώς προϋποθέτει ο σκηνοθέτης να έχει σκεφτεί με ποιό τρόπο, σε αληθινό χρόνο θα καταφέρει να μας παρουσιάσει το βασικό ήρωα, τί θέλει αυτός ο ήρωας, τί κάνει για να το πετύχει, και το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας, θετικό ή αρνητικό.

ARVE Error: Mode: lazyload not available (ARVE Pro not active?), switching to normal mode




Τί όμως κάνει μια ιστορία να είναι άξια να ειπωθεί;

Μια ιστορία για να μας παρασύρει και να μας κάνει να έχουμε αγωνία και ενδιαφέρον για την πορεία του ήρωα, χρειάζεται να έχει μερικά πολύ απλά στοιχεία: Έναν πρωταγωνιστή που θέλει κάτι πάρα πολύ (από κάτι πολύ απλό πχ να θέλει να βρει παγωτό, αλλά μέσα στην έρημο, ως κάτι πολύ σύνθετο, να εξιχνιάσει ένα πολιτικό έγκλημα σε ένα αυταρχικό καθεστώς), αλλά στην προσπάθεια του να το κατακτήσει, συναντάει πάρα πολλές δυσκολίες, που συνήθως γίνονται όλο και μεγαλύτερες κατά τη διάρκεια της ταινίας. Αυτές οι δυσκολίες φέρνουν τον ήρωα αντιμέτωπο με τον εαυτό του, τα όρια του και ξεδιπλώνουν στοιχεία της προσωπικότητας του. Στη δυσκολότερη φάση της ιστορίας του, ο πρωταγωνιστής συνήθως θα πρέπει να κάνει μια επιλογή που μπορεί να τον φέρει κοντά στο στόχο ή και να τον απομακρύνει. Ό,τι κι αν γίνει στο τέλος, ο ήρωας θα έχει αλλάξει, θα έχει ωριμάσει και ταυτόχρονα και το κοινό μαζί του.

Δημήτρης Σπύρου

Σκηνοθέτης/Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου  Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους

Επιμέλεια: Μάνια Ζούση