Δημήτρης Σπύρου: «Ο κινηματογράφος είναι ένας αλάθητος παλμογράφος κάθε εποχής»

«Θέαση μιας ταινίας, δεν είναι κατανάλωση εικόνων. Είναι ένα κοινωνικό γεγονός. Είναι ψυχαγωγία και ταυτόχρονα εκπαίδευση. Είναι αισθητική απόλαυση αλλά και καλλιέργεια της ενσυναίσθησης και ανάπτυξης της κριτικής σκέψης», ομολογεί στο artplay.gr ο σκηνοθέτης Δημήτρης Σπύρου, καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς  Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους που μόλις έκανε πρεμιέρα. Με αφορμή την 22^η διοργάνωση του φεστιβάλ – υπόδειγμα πολιτιστικής αποκέντρωσης, που θα διαρκέσει έως και τις 7 Δεκεμβρίου, ο Δ. Σπύρου μιλά για το πώς αποτυπώνονται σε αυτό οι αλλαγές που συντελούνται στον κόσμο και περιγράφει τη φετινή θεματική που περιλαμβάνει από άγνωστους πολιτισμούς, «παιδιά που ζουν σε ένα απομονωμένο ορεινό χωριό του Κιργιστάν ή του Νεπάλ, στα βάθη μιας κινέζικης επαρχίας ή σε ερήμους, έως την κοσμοπολίτικη Νέα Υόρκη και την ανεμοδαρμένη Καμπούλ».

Δεν παραλείπει να αναφέρει μια από τις πλέον συγκινητικές στιγμές όταν «τα παιδιά με το αλάθητο ένστικτό τους είχαν αντιληφθεί ότι η ομαλή συνέχεια του Φεστιβάλ κινδύνευε και απάντησαν ποιητικά και αποφασιστικά με το δικό τους τρόπο: «Μην την πειράξετε αυτή την πεταλούδα». Εγώ προσωπικά έχω κερδίσει κάτι μοναδικό. Είμαι 65 χρόνων και νοιώθω παιδί», αποκαλύπτει μεταξύ άλλων ο Δ. Σπύρου.

-Ποιο είναι το φετινό χαρακτηριστικό του φεστιβάλ όσον αφορά στη θεματική των ταινιών αλλά και τις ταινίες των παιδιών στο Camera Zizanio. Ποια τα γεγονότα που κυριαρχούν.

«Οι ταινίες που διαγωνίζονται στο 22ο Φεστιβάλ προέρχονται από 59 χώρες, ενώ οι διαγωνιζόμενες στην Camera Zizanio από 40 χώρες. Η θεματική τους λοιπόν θάλεγα ότι καλύπτει ποικιλόμορφα κάθε πτυχή της ζωής των παιδιών και των νέων σε όλο τον πλανήτη. Τα δικαιώματα των παιδιών και των νέων, οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες,  η επικίνδυνη ανάπτυξη του ρατσισμού και του φασισμού, οι συνέπειες των στρατιωτικών επεμβάσεων ή των εμφυλίων πολέμων, οι  μαζικές μεταναστεύσεις και η προσφυγική κρίση η καταπίεση των μειονοτήτων, τα ιδιαίτερα προβλήματα των ατόμων με αναπηρία, η εκρηκτική ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών και η δημιουργία νέων επιστημονικών κλάδων, είναι ζητήματα που πραγματεύονται πολλές ταινίες μυθοπλασίας ή ντοκιμαντέρ. Αλλά και ό,τι αφορά το άτομο, την οικογένεια, το εκπαιδευτικό σύστημα προσεγγίζεται πολύτροπα από τους δημιουργούς των ταινιών. Άγνωστοι πολιτισμοί, παιδιά που ζουν σε ένα απομονωμένο ορεινό χωριό του Κιργιστάν ή του Νεπάλ, στα βάθη μιας κινέζικης επαρχίας ή σε ερήμους, στην κοσμοπολίτικη Νέα Υόρκη ή στην ανεμοδαρμένη Καμπούλ. Αλλά δεν λείπουν και ταινίες που μας παρουσιάζουν πολύπλοκα θέματα όπως το ρόλο της συνείδησης σε μια εποχή που όλο και περισσότερο κυριαρχεί η τεχνητή νοημοσύνη ή την επούλωση παιδικών τραυμάτων με τη μέθοδο του LARPing. Πολλές από τις ταινίες μας γοητεύουν με τον ευαίσθητο τρόπο που προσεγγίζουν την παιδική φιλία ή τα πρώιμα ερωτικά σκιρτήματα, με την τόλμη τους να προτείνουν συλλογικές λύσεις ή δράσεις αλληλεγγύης, με τον ποιητικό τρόπο που μας παρουσιάζουν τα όνειρα των νέων ή μια ηλιαχτίδα ελπίδας για ένα αύριο με δικαιοσύνη, ειρήνη και σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων».

-Ποιο είναι αυτό που ξεπηδά διαφορετικό κάθε χρόνο από τις ταινίες αλλά και τους συμμετέχοντες πρωταγωνιστές του φεστιβάλ που είναι τα παιδιά.

«Σ΄ ένα διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ, μέσω των ταινιών που προβάλλονται αλλά και άλλων δράσεων που αναπτύσσονται, αποτυπώνονται οι κάθε είδους αλλαγές – θετικές και αρνητικές – που συντελούνται στον κόσμο. Στην οικονομία, την κοινωνία, την εκπαίδευση. Τα αισθητικά, ιδεολογικά και πολιτικά ρεύματα που αναπτύσσονται. Όλα αυτά επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων. Τους κάνουν αισιόδοξους ή απαισιόδοξους. Χαρούμενους ή λυπημένους. Τους εντάσσουν στην κοινωνία ή τους περιθωριοποιούν. Τους δίνουν δύναμη να διαχειρίζονται το κάθε πρόβλημα ή τους δημιουργούν πανικό και παραίτηση. Ο κινηματογράφος είναι ένας αλάθητος παλμογράφος της εποχής μας και κάθε εποχής. Οι νέοι είναι ευαίσθητοι δέκτες όλων αυτών που συμβαίνουν στις κοινωνίες που ζουν. Έτσι και τα παιδιά και οι νέοι που συμμετέχουν στο Φεστιβάλ Ολυμπίας και την Camera Zizanio, με τον τρόπο που εκφράζονται και δημιουργούν μας βοηθούν να τους καταλαβαίνουμε, να γνωρίζουμε τις ιδιαίτερες ανάγκες τους, μας τροφοδοτούν με ιδέες, κι έτσι προσανατολίζουμε τις δράσεις μας στα πραγματικά τους ενδιαφέροντα και αναζητούμε απαντήσεις όχι ερήμην τους αλλά μαζί τους». 

-Τι κρατάτε από την περιπέτεια όλων αυτών των χρόνων και ποια ιστορία δεν θα ξεχάσετε ποτέ.

«Κρατάω τα πάντα από αυτήν την πολύχρονη εμπειρία. Ήταν εξ αρχής και παραμένει ως σήμερα ένα όμορφο ταξίδι, με τους πιο όμορφους συνταξιδιώτες που μπορούσα να έχω: τα Παιδιά και τους Νέους. Υπάρχουν πολλές αξέχαστες στιγμές. Οι πλέον συγκινητικές ήσαν εκείνες που τα παιδιά με το αλάθητο ένστικτό τους είχαν αντιληφθεί ότι η ομαλή συνέχεια του Φεστιβάλ κινδύνευε. Και τότε συννέφιασε το πρόσωπό τους αλλά δεν περίμεναν μοιρολατρικά τη συνέχεια. Αντέδρασαν με το δικό τους τρόπο: «Μην την πειράξετε αυτή την πεταλούδα» απάντησαν ποιητικά και αποφασιστικά».

-Τι επέφερε το φεστιβάλ στο σύμπαν της πόλης του Πύργου και των ανθρώπων, μικρών και μεγάλων.

«Το Φεστιβάλ δεν είναι απλά ένα πολιτιστικό κι εκπαιδευτικό γεγονός διεθνούς ακτινοβολίας. Για την πόλη του Πύργου συμβολίζει την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Κι αυτή η ελπίδα ξεπήδησε μέσα από την σημασία δράσεων που θέτουν στο επίκεντρο τα Παιδιά και τους Νέους, στην ενωμένη δράση των φορέων της πόλης και στην εμπιστοσύνη των πνευματικών δυνάμεων που προέρχονται από τα σπλάχνα της τοπικής κοινωνίας. Είναι ένα υπόδειγμα πολιτιστικής αποκέντρωσης».

-Πώς κατάφερε να αποτελεί πρότυπο διοργάνωσης.

«Η πεποίθηση ότι αυτός ο θεσμός έχει χρησιμότητα για τα Παιδιά και τους Νέους όχι μόνο της Ηλείας αλλά όλης της χώρας, μας έδωσε τη δύναμη να εργαστούμε σκληρά, με πείσμα και υπομονή, μεθοδικά και επιστημονικά, να διευρύνουμε τις συνεργασίες μας, να αξιοποιήσουμε πολλές τοπικές δυνάμεις, προκειμένου να πετύχουμε κάτι σημαντικό. Η διαρκής ανάπτυξη του θεσμού είναι αποτέλεσμα των καινοτόμων δράσεων. Δεν επαναπαυτήκαμε ποτέ στις επιτυχίες αλλά θέταμε διαρκώς τον πήχη όλο και ψηλότερα. Και βέβαια ότι διαρκώς εκπαιδεύαμε –και εκπαιδεύουμε – νέα στελέχη, τα οποία τροφοδοτούν με νέες ιδέες και φρεσκάδα το θεσμό. Θα υπογράμμιζα και τη σημασία του γεγονότος ότι ποτέ οι θεατές και οι συμμετέχοντες στις διάφορες εκδηλώσεις και δράσεις του Φεστιβάλ δεν διαψεύστηκαν»

-Πώς σχολιάζετε τις παιδικές κριτικές επιτροπές.

«Για μας θέαση μιας ταινίας, δεν είναι κατανάλωση εικόνων. Είναι ένα κοινωνικό γεγονός. Είναι ψυχαγωγία και ταυτόχρονα εκπαίδευση. Είναι αισθητική απόλαυση αλλά και καλλιέργεια της ενσυναίσθησης και ανάπτυξης της κριτικής σκέψης. Οι παιδικές κριτικές επιτροπές είναι για μας ένα υπερεντατικό εργαστήρι κινηματογραφικής παιδείας. Γι’ αυτό σημαντικοί παιδαγωγοί είναι υπεύθυνοι αυτών των εργαστηρίων. Χαιρόμαστε δε ιδιαίτερα για το γεγονός, ότι αυτή τη στιγμή οι παιδικές κριτικές μας επιτροπές αποτελούν αντικείμενο του διδακτορικού της κυρίας Θεοδώρας Μαλλιαρού».

-Τι έχει προσφέρει το φεστιβάλ στους συμμετέχοντες, καλλιτέχνες και θεατές, αλλά και τι έχετε κερδίσει προσωπικά από αυτό.

« Δεν θάθελα να απαντήσω εγώ για λογαριασμό των καλλιτεχνών και των θεατών. Το μόνο που θα μπορούσα να πω είναι ότι εμείς αναζητήσαμε σε όλο τον κόσμο και φέραμε στην Ελλάδα όλα αυτά τα χρόνια περισσότερες από 3.000 ταινίες επαγγελματιών και περισσότερες από 4.000 ταινίες Νεανικής Οπτικοακουστικής Δημιουργίας. Οργανώσαμε διεθνή συνέδρια, ημερίδες και εκατοντάδες εργαστήρια και άλλες εκδηλώσεις. Επεξεργαστήκαμε εκπαιδευτικό υλικό, εκδώσαμε βιβλία και εγχειρίδια, παιδαγωγικούς φακέλους και εκπαιδευτικά φυλλάδια. Οι δράσεις μας και οι εκδόσεις μας τροφοδότησαν πτυχιακές εργασίες και μεταπτυχιακά- τώρα είναι σε εξέλιξη και διδακτορικό- αξιοποιήθηκαν σε διάφορα πεδία στο σχολικό περιβάλλον, σε κινηματογραφικές λέσχες και αλλού. Πολλοί νέοι απόφοιτοι διαφόρων  πανεπιστημίων κάνουν στο Φεστιβάλ την πρακτική τους. Όλοι αυτοί μπορούν να ξέρουν καλύτερα τι τους προσέφερε το Φεστιβάλ. Εγώ προσωπικά έχω κερδίσει κάτι μοναδικό. Είμαι 65 χρόνων και νοιώθω παιδί».

Μάνια Ζούση