Με μια βαθιά ανθρώπινη και τρυφερή ταινία ενηλικίωσης ο Richard Linklater (τριλογία του «Before Sunrise») δίκαια απέσπασε την Αργυρή Άρκτο στην 64η Berlinale. Το story είναι η επιτομή της απλότητας.
Παρακολουθούμε το μικρό Mason Jr. (Ellar Coltrane) να μεγαλώνει και γινόμαστε μάρτυρες και συναισθηματικά συμμέτοχοι στην πορεία της ζωής του ίδιου, αλλά και των ανθρώπων που σχετίζονται με αυτόν, μέσα από ρεαλιστικές σκηνές καθημερινότητας. Ο ρεαλισμός μάλιστα, της ταινίας δεν οφείλεται μόνο στο σενάριο ή στον τρόπο κινηματογράφησης, αλλά και στη φιλόδοξη σύλληψη του σκηνοθέτη να χρησιμοποιήσει ως ηθοποιούς, σταθερά τους ίδιους ανθρώπους σε γυρίσματα διάρκειας…12 ετών (2002-2013), που έδωσαν μεγάλης ποικιλίας υλικό με άξονα τη συγκυρία που βρισκόταν κάθε χρόνο ο πρωταγωνιστής.
Οι γονείς του Mason Jr. είναι χωρισμένοι και επί της ουσίας η μητέρα του Olivia (Patricia Arquette) έχει αναλάβει να μεγαλώσει τον ίδιο και την αδερφή του. Στην προσπάθειά της η Olivia να εξασφαλίσει ένα σταθερό περιβάλλον στα παιδιά, καταλήγει να κάνει τη μια λάθος επιλογή μετά την άλλη, να μπλέκει με τους πλέον ακατάλληλους άντρες και να δημιουργεί αιτίες για συνεχείς μετακομίσεις σε όλη την επικράτεια του Texas. Ωστόσο, η αφοσίωση που επιδεικνύει είναι συγκινητική και οι κατακτήσεις που επιτυγχάνει για την ίδια και για τα παιδιά της είναι αξιοθαύμαστες δεδομένου του πόσο δύσκολο είναι για μια μητέρα να μεγαλώνει μόνη τα παιδιά της.
Ο πατέρας Mason Sr. (Ethan Hawke) από την άλλη, είναι ένας μποέμ μουσικός ο οποίος διαπνέεται από ελεύθερο πνεύμα και δύσκολα μπαίνει σε συμβατικά καλούπια, αλλά είναι ένας τύπος μάλλον αναξιόπιστος με συμπεριφορά και τρόπο ζωής 20χρονου ακόμη και αφού έχει περάσει τα 30. Σε αυτό το πλαίσιο, βλέπουμε το μικρό Mason να πηγαίνει σχολείο, να παίζει, να κάνει τραμπολίνο, να πηγαίνει για κατασκήνωση στο δάσος ή σε αγώνα baseball με τον πατέρα του, να ψηλώνει, να στηρίζει εν είδει παιχνιδιού την προεκλογική εκστρατεία του Obama, να πηγαίνει σε party, να πίνει, να ανακαλύπτει το sex, να περνά από όλα τα στάδια της παιδικής και εφηβικής περιόδου, να αφοσιώνεται με πάθος στην καλλιτεχνική φωτογραφία (κόντρα στις φωνές της λογικής που ανησυχούν για το βιοπορισμό του), τον βλέπουμε μέρα με τη μέρα να μεγαλώνει, να αλλάζει. Μαζί του φαίνεται να αλλάζουν και να ωριμάζουν, εκ των πραγμάτων και οι γονείς του, οι οποίοι μαθαίνουν σταδιακά να είναι πιο υπεύθυνοι, καθώς οι πράξεις τους έχουν συνέπειες και στις ζωές των παιδιών τους. Από την όσμωση των χαρακτηριστικών των γονιών του ο Mason Jr. αφομοιώνει τη σύνθεση των καλύτερων από αυτά και παρά τα ποικίλα εμπόδια χτίζει έναν εαυτό που τολμά και που αψηφά.
Μέσα από τις καταστάσεις που ξεδιπλώνονται ανακύπτουν πολλών ειδών ερωτήματα που δεν αφορούν μοναχά τα συγκεκριμένα άτομα, αλλά έχουν πανανθρώπινο χαρακτήρα. Το πιο προφανές από αυτά είναι το κατά πόσο θέλουν και μπορούν όλοι οι άνθρωποι να λειτουργήσουν στα πλαίσια μιας παραδοσιακής πυρηνικής οικογένειας και το αν τελικά η ένταξή τους ή μη στη σύμβαση αυτή καταλήγει προς όφελος αυτών ή/και της κοινωνίας. Επίσης αβίαστα, μέσα από τη στάση του πατέρα, προκύπτει ο προβληματισμός αναφορικά με το ποιά είναι η σχέση ατομικής ελευθερίας και ναρκισσιστικού ατομικισμού και τα ρευστά μεταξύ τους όρια.
Κεντρικό ρόλο στην ταινία και στην ανάδυση και άλλων τέτοιων ερωτημάτων παίζει το ζήτημα του χρόνου. Ο χρόνος ως στιγμή, ως περίοδος, ως ηλικία, ως φάση ζωής, ως στοιχείο που λειτουργεί συγκροτητικά ή διαλυτικά σε ανθρώπινες σχέσεις, ως στοιχείο που αποδίδει ρόλους στους ανθρώπους, ως κριτής, ως δάσκαλος. Μέσα στο πέρασμα του χρόνου της ζωής των ηρώων μας και λόγω αυτού, μπορεί να αναρωτηθεί ο θεατής για διάφορα προβλήματα που αφορούν την επαγγελματική σταδιοδρομία, το γάμο, τον ελεύθερο χρόνο, την ενδοοικογενειακή βία, τις δυσκολίες της ενηλικίωσης, τις εξαρτήσεις, τη σύγκρουση ανάμεσα στα «θέλω» και στα «πρέπει», τη συντροφικότητα με την ευρεία έννοια, τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν το κοινωνικό φύλο κτλ. Ταυτόχρονα ο Linklater κριτικάρει με το γάντι την Αμερική του τρίπτυχου my Gun-my God-my Government, καθώς και το πρότυπο του Αμερικανού άντρα είτε στην εκδοχή των εύπορων, ευυπόληπτων, καθωσπρέπει, συντηρητικών αντρών που διαλέγει η Olivia μετά τον Mason Sr. είτε στην εκδοχή του γοητευτικού αλήτη Mason Sr., που εν τέλει συγκλίνουν στην ιεράρχηση του «εγώ» τους και της εικόνας τους πιο ψηλά από τις ουσιαστικές ανθρώπινες σχέσεις.
Στην εξέλιξη του «Boyhood» δεν υπάρχει κάποια σπουδαία σκηνή ή μεμονωμένο περιστατικό που να ξεχωρίζει, δεν περιμένουμε κάποια κορύφωση ή κάποιο τέλος. Επειδή πολύ απλά η ουσία βρίσκεται στην ενιαιότητα του χρόνου που κυλά, στην εσωτερική συνοχή που κρύβεται μέσα στη διαδοχή των στιγμών, στην αλληλουχία των γεγονότων που συνθέτουν το παζλ της ζωής (μας).
Δημήτρης Κεχρής
Φωτογραφία εξωφύλλου: holywoodreporter.com
