Με μόλις τέσσερις ημέρες προβολής στους ελληνικούς κινηματογράφους, αλλά ήδη φορτωμένη βραβεία και εύφημους μνείες στα μεγάλα διεθνή φεστιβάλ, η ταινία του Αθανάσιου Καρανικόλα «Στο Σπίτι», βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων κοινού και κριτικών.
Και αυτό που ήδη κατάφερε είναι να κερδίσει τις δύσκολες και αυστηρές προτιμήσεις με θερμά σχόλια. Ο σκηνοθέτης μιλά στην “Αυγή” και την Μάνια Ζούση με αφορμή την πρώτη του ελληνική ταινία, καθώς ζει και δημιουργεί τα τελευταία χρόνια στη Γερμανία.
* Τι ήταν αυτό που σας έκανε να επιστρέψετε στην Ελλάδα και να γυρίσετε τη συγκεκριμένη ταινία;
Μετά από μια σειρά ταινιών μικρού και μεγάλου μήκους αλλά και ντοκιμαντέρ που γύρισα στη Γερμανία, βρέθηκα πριν από μερικά χρόνια στην Πάτρα για τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ “Khaima” στον καταυλισμό των Αφγανών προσφύγων. Ήταν μια συγκλονιστική εμπειρία που καθόρισε την ανάγκη και την απόφασή μου να γυρίσω μια ταινία στα ελληνικά, με ηθοποιούς που μιλούν τη γλώσσα μου και κυρίως μια ιστορία που να αντλείται και να αφορά τη δύσκολη πραγματικότητα της ελληνικής κοινωνίας.
* Πώς επιλέξατε την ιστορία που θέλατε να πείτε ;
Με ενδιαφέρουν οι ανθρωποκεντρικές ταινίες που δίνουν στον θεατή αφορμή για σκέψη και προβληματισμό. Οι μετανάστες, η κοινωνική αδικία, οι διαπροσωπικές σχέσεις που οξύνονται και μεταλλάσσονται από το δραματικό στο τραγικό. Η ταινία διαχειρίζεται την εκμετάλλευση των ισχυρών απέναντι σε μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη συναισθηματικής ασφάλειας των αδυνάμων. Αυτό προσωποποιείται μέσα από την κεντρική ηρωίδα, τη Νάντια, Γεωργιανή οικονόμο που ζει μαζί με μια ελληνική οικογένεια τα τελευταία δώδεκα χρόνια μέχρι τη στιγμή που μια σοβαρή ασθένεια θα διαταράξει την καθημερινότητά της και θα άρει την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια που την περιέβαλε έως εκείνη τη στιγμή. Με εξοργίζει μια τέτοια πραγματικότητα όπου μετανάστες αναγκάζονται να εργάζονται παράνομα, με χαμηλό μισθό, χωρίς ασφάλιση και μέσα σε μια ψευδαίσθηση ότι ανήκουν στην οικογένεια για την οποία δουλεύουν.
* Όσοι έχουν δει έως τώρα την ταινία, αυτές τις λίγες ημέρες που έχει βγει στις αίθουσες, μιλούν για μια άρτια αισθητική όπου την ηρεμία των πλάνων ταράσσει μια εσωτερική πυρετώδης ένταση, σαν βόμβα που είναι έτοιμη να εκραγεί. Πώς επιτυγχάνεται ένα τέτοιος συνδυασμός;
Στη μυθοπλασία με ενδιαφέρει η πραγματικότητα και μια θεματική όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι διαπροσωπικές σχέσεις, τα οικονομικά διλήμματα. Η ταινία ξεκίνησε από την παρατήρηση και κατέληξε να είναι μια ιστορία που έπρεπε να πω. Μάλλον ήθελα να κάνω μια ταινία σε πολλά επίπεδα. Το αποτέλεσμα θα έπρεπε να είναι κινηματογραφικά άρτιο. Άλλωστε αρχικά σπούδασα φωτογραφία και εργάστηκα ως φωτογράφος ντοκιμαντέρ. Αλλά ήθελα να είναι και μια πρόταση για την ίδια την ιστορία, το θέμα της αδικίας. Αυτό που ήθελα ήταν να συνδυάσω το κοινωνικό και το ποιητικό με την αισθητική πλευρά. Μας αξίζουν ταινίες που διαβάζονται σε πολλά επίπεδα.
* Πώς “χτίσατε” τα χαρακτηριστικά της ηρωίδας σας που ερμηνεύει, όπως επισημαίνουν όλες οι έως τώρα κριτικές, με αξιοπρόσεκτο και ξεχωριστό τρόπο η Μαρία Καλλιμάνη;
Η Νάντια είναι μια πραγματική ηρωίδα, με έντονα χαρακτηριστικά αφοσίωσης και αξιοπρέπειας που αποτελούν πρόταση συμπεριφοράς. Με το μεγαλείο και τη γενναιοδωρία της συγχώρεσης προς όλους όσους την έχουν αδικήσει. Ξέρετε, αυτό που κυρίως έχει κλονίσει η κρίση είναι οι κοινωνικές αξίες και η ιδέα της ανθρωπιάς. Θεωρώ και τα δυο πολύ σημαντικότερα από την ίδια την οικονομική κρίση.
* Ζείτε και δημιουργείτε στο εξωτερικό, κάτω από συνθήκες ασφαλείας που έχει δημιουργήσει η Ευρώπη για τους καλλιτέχνες. Αυτό σας αφήνει να δείτε καθαρά τα πράγματα που συμβαίνουν στην Ελλάδα ή μήπως λειτουργεί λίγο και σαν παραμορφωτικός καθρέφτης της πραγματικότητας;
Είναι πολυτέλεια να βλέπω την Ελλάδα μέσα από μια απόσταση, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως βρίσκομαι μακριά από τα πράγματα. Μπορώ να πω μάλιστα ότι τελευταία με ενδιαφέρει όλο και περισσότερο να βρίσκομαι σε μια διαδρομή. Με ενδιαφέρει και η απόσταση και η εγγύτητα καθώς και τα δυο είναι που μπορούν να πραγματοποιήσουν τη σύνθεση.
* Τι είδους κινηματογράφο θέλετε να συνεχίσετε να κάνετε, σε ποια νέα ανάγνωση στρέφεστε και τι τρόπο επιλέγετε;
Είναι αλήθεια πως οι μεγάλες κινηματογραφικές κορώνες μας δυσκολεύουν, αλλά και μας φρενάρουν από το να σκεφτούμε, καθώς η σκέψη απαιτεί νηφαλιότητα. Χρειάζεται να σκεφτούμε για να συγκινηθούμε. Και μέσα από τις ταινίες μου ελπίζω να βρίσκω τον τρόπο να αιφνιδιάζω και τους πλέον ανυποψίαστους.
* Με τι τρόπο η τέχνη παρακολουθεί και εμπνέεται από τη ζωή όταν η πραγματικότητά της την προσπερνά;
Η τέχνη κρατά τον καθρέφτη που δείχνει τη ζωή. Προσφέρει ερεθίσματα και δεν πρέπει να θεωρείται πολυτέλεια, αλλά αναγκαίο αγαθό, που νιώθουμε την αξία του όταν μας λείπει. Είναι ζωτικό κύτταρο της ζωής, γεννά ιδέες. Και εγώ θέλω να μείνω πιστός σε κάτι τέτοιο. Και να συνεχίσω να μιλάω.
Η ταινία και η ιστορία
Η ταινία «Στο Σπίτι», που βγήκε στις ελληνικές αίθουσες την περασμένη Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου από την One from the Heart, αφηγείται την ιστορία της Νάντιας, μιας Γεωργιανής οικονόμου που ζει μαζί με μια ελληνική οικογένεια τα τελευταία δώδεκα χρόνια, μέχρι τη στιγμή που μια σοβαρή ασθένεια θα διαταράξει την καθημερινότητά της. Ο κατάλογος του Forum του 64ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, όπου η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της αποσπώντας το βραβείο της Οικουμενικής Επιτροπής, αναφέρει πως “πρόκειται για ένα φιλμ στιλιζαρισμένο, αλλά με το βλέμμα του στραμμένο στον αληθινό κόσμο, που αντλεί από κομψές σινεμασκόπ εικόνες και απεικονίσεις του χώρου για να αφηγηθεί την ιστορία μιας ήσυχης ηρωίδας στο στιλ ενός τρυφερού μελοδράματος”.
Πηγή : εφημερίδα “Αυγή”
