Εικαστικά

«Ήθελα να ‘μαι ζωγράφος μοναχικός»

Περισσότερο γνωστός ως σκηνοθέτης και λιγότερο ως ζωγράφος, ο Νίκος Κούνδουρος τιμάται για τα ζωγραφικά του έργα και τη σπουδή του στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών από το 60ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης που διοργανώνει μια μεγάλη έκθεση έργων του σε χώρο που θα διαμορφωθεί ειδικά στην Προβλήτα Α’ του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης, από 31 Οκτωβρίου έως και 10 Νοεμβρίου.

Η έκθεση, στην οποία περιλαμβάνονται ελαιογραφίες, σκίτσα, κοστούμια, μάσκες, επιστολές, ημερολόγια, σημειώσεις και προσωπικά αντικείμενα -ανάμεσά τους και η αγαπημένη του παλέτα με την αυτοπροσωπογραφία του- επιχειρεί τη χαρτογράφηση του εικαστικού κόσμου του σκηνοθέτη.

«Ήθελα να ‘μαι ζωγράφος μοναχικός. Είχα μια πίστη καλογερίστικη για τη ζωγραφική, τον ασκητισμό, ονειρευόμουνα μια μοναξιά γεμάτη φως… Τα πρόδωσα όλα; Μου θόλωσε το νου η θριαμβευτική ζωγραφική της κινούμενης εικόνας. Κι έκανα ταινίες» έλεγε.

Η ζωγραφική του εμπνέεται από τη λαϊκή τέχνη, την κρητική παράδοση και την εκκλησιαστική ζωγραφική.

Μαθήτευσε στην ΑΣΚΤ, στην οποία μπήκε με ψεύτικο πιστοποιητικό ηλικίας όταν ήταν μόλις 16 ετών. Δάσκαλός του ήταν ο Μιχάλης Τόμπρος και πρότυπό του ο Γιάννης Μόραλης. Εμπνευσμένος από το έργο του Φώτη Κόντογλου, του αφιέρωσε μια σύνθεση στο ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου στην Κρήτη, όπου δίπλα στους Αποστόλους και τους ιερείς τοποθετεί χωρικούς και γυναικόπαιδα.

Στο κινηματογραφικό του έργο είναι πάντα κυρίαρχη η εικαστική ματιά. Μπορεί να αγαπήθηκε και να αποθεώθηκε ως κινηματογραφιστής, μα ο ζωγράφος δεν τον εγκατέλειψε ποτέ. Γυναίκες, άγιοι, δαίμονες, μάσκες, ήρωες, γυμνά σώματα ανυψωμένα σε σύμβολα, μύθοι, σκιές και φως αναμετρήθηκαν με τον ζωγράφο. Από τα χρόνια της σχολής, τη Μακρόνησο , αλλά και στα διαλείμματα των ταινιών του, η ζωγραφική αποτέλεσε το καταφύγιό του.

«Οι ταινίες του έχουν καθορίσει τον ελληνικό κινηματογράφο, όμως ο Νίκος Κούνδουρος δεν σταματά να μας ξαφνιάζει: η έκθεση που το Φεστιβάλ έχει την τιμή να παρουσιάζει αποκαλύπτει μικρά και μεγάλα μυστικά της τέχνης του», όπως εξηγεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Ορέστης Ανδρεαδάκης, προσθέτοντας : «Σε κάθε πλάνο των ταινιών του νιώθαμε πάντα το βλέμμα του ζωγράφου. Τώρα, σ’ αυτή την έκθεση, θα ανακαλύψουμε την καταγωγή αυτού του βλέμματος, το οποίο στην πραγματικότητα ορίζει τη γέννηση του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου».

Η έκθεση πραγματοποιείται με την πολύτιμη συμβολή και συνεργασία της συντρόφου του, Σωτηρίας Ματζίρη – Κούνδουρου, και με επιστημονική σύμβουλο την ανθρωπολόγο Μαρία Καραμητσοπούλου.