Το είδαμε κι αυτό. Και δεν θα μπορούσαμε να το δούμε σε άλλον τόπο παρά μόνο στην Ελευσίνα. Εκεί που χιλιετίες πριν, κάποιοι άλλοι σαν εμάς, διάλεξαν να τιμήσουν τον αέναο κύκλο της ύπαρξης, την εναλλαγή της ζωής και του θανάτου.
Εκεί λοιπόν, σε κείνον τον τόπο, που όπως λέει ο μεγάλος ποιητής Νίκος Γκάτσος, «φύτρωνε φλισκούνι κι άγρια μέντα κι έβγαζε η γη το πρώτο της κυκλάμινο», σε κείνον τον τόπο που βιάστηκε όσο κανέναν άλλος από την άναρχη, καπιταλιστική, δήθεν ανάπτυξη, εκεί μέσα από την τέχνη αναδύθηκε και πάλι το Σάββατο η αντίθεση και η συμφωνία του Κόσμου.
Εκεί, παρουσία του Μικελάντζελο Πιστολέτο έγιναν το Σάββατο, στο Παλαιό Ελαιουργείο της Ελευσίνας, τα εγκαίνια της πρώτης έκθεσης στη χώρα μας,
Ο Michelangelo Pistoletto στον “Τρίτο Παράδεισο”
του κορυφαίου Ιταλού καλλιτέχνη της Arte Povera.
Ο Μικελάντζελο Πιστολέτο άνοιξε τις πύλες του «Τρίτου Παραδείσου» και ξενάγησε στο έργο του το κοινό, που είχε γεμίσει το Παλαιό Ελαιουργείο. «Ο παράδεισος είναι ένας κήπος και ο κήπος δεν μπορεί να υπάρχει πουθενά αλλού, παρά μόνο στον πλανήτη γη…», σημείωσε ανάμεσα σε άλλα ο Μικελάντζελο Πιστολέτο.
Προηγήθηκε λίγο νωρίτερα η πομπή του δικού του έργου που δημιούργησε το 1967 «Αφροδίτη των κουρελιών» από την Μαίρη Ζυγούρη, την οποία ακολουθούσαν φιλότεχνοι και κάτοικοι της Ελευσίνας, στους δρόμους και τους βιομηχανικούς χώρους της περιοχής. Η πομπή ξεκίνησε από το Πολιτιστικό Κέντρο Λεωνίδας Κανελλόπουλος για να καταλήξει στο Παλαιό Ελαιουργείο. Με αυτή την πρωτότυπη διαδραστική performance με τίτλο «Η Αφροδίτη των κουρελιών σε μετάβαση», με την κινητή φιγούρα της θεάς Αφροδίτης μέσα σε καροτσάκι γεμάτο κουρέλια που έσυρε η Μαίρη Ζυγούρη στην πόλη, εγκαινιάσθηκε και η έκθεση της καλλιτέχνιδας που φιλοξενείται στο Πολιτιστικό Κέντρο Λεωνίδας Κανελλόπουλος. Η Μαίρη Ζυγούρη ανακάλεσε, με αυτό τον τρόπο τη θεότητα μέσα στην ασχήμια της σύγχρονης κρίσης, στο πλαίσιο της συμμετοχικής οπτικής της τέχνης και έφερε μαζί της τον απόηχο από τις ιστορικές, μυστικιστικές, μυθικές εικόνες της αρχαιότητας και των Ελευσίνιων Μυστηρίων.
Μαίρη Ζυγούρη, “Η Αφροδίτη των κουρελιών σε μετάβαση”
Τα εγκαίνια των δύο εκθέσεων έκανε ο δήμαρχος Ελευσίνας κ. Γιώργος Τσουκαλάς, ο οποίος καλωσόρισε τους δύο καλλιτέχνες στην πόλη και επεσήμανε τον διεθνή χαρακτήρα που λαμβάνουν φέτος τα Αισχύλεια.
Παίρνοντας το λόγο ο Μικελάντζελο Πιστολέτο και συστήνοντας το έργο του στο κοινό σημείωσε: «πραγματικά αυτή η βραδιά είναι ιδιαίτερα
Michelangelo Pistoletto, “Τρίτος Παράδεισος στο Παλαιό Ελαιουργείο της Ελευσίνας”
σημαντική για μένα και αποτελεί σταθμό στην προσωπική μου πορεία. Θέλησα μέσα από την παρουσία μου εδώ να παντρέψω το μύθο με την ουτοπία και να δημιουργήσουμε μια καινούργια προοπτική για το μέλλον. Γιατί η ουτοπία θα αποτελέσει το μύθο του μέλλοντος.
Το σύμβολο το οποίο βλέπετε χαραγμένο εδώ μπροστά σας που είναι το σύμβολο του «Τρίτου Παραδείσου» δεν είναι τίποτα άλλο από το μαθηματικό σύμβολο του απείρου με τους δύο κύκλους, οι οποίοι απεικονίζουν τα δύο άκρα, τα δύο αντίθετα, το καλό, το κακό, το όμορφο, το άσχημο, στο κέντρο των οποίων έχω τοποθετήσει έναν τρίτο κύκλο ο οποίος είναι και ο Τρίτος Παράδεισος, ο οποίος ενώνει τα άκρα, τα αντίθετα.
Μην ξεχνάτε ότι η λέξη παράδεισος που έλκει τις ρίζες της από τα αρχαία περσικά σημαίνει προστατευμένος, κλειστός κήπος. Ο παράδεισος είναι ένας κήπος και ο κήπος δεν μπορεί να υπάρχει πουθενά αλλού παρά μόνο στον πλανήτη γη… Και όχι πουθενά αφηρημένα στο άπειρο… Ετούτη εδώ τη στιγμή, σε τούτη την ιστορική συγκυρία που βιώνουμε την εποχή των συγκρούσεων μπορούμε μέσα από αυτό το έργο, όλοι μας και όχι μόνο εγώ, να γίνουμε πρωταγωνιστές και δημιουργοί αυτού του έργου. Αυτή είναι η ελπίδα… Δεν μιλώ για πρωταγωνιστές, αλλά για δημιουργούς. Να γίνουμε δημιουργοί…». Το κοινό χειροκρότησε θερμά τον Ιταλό καλλιτέχνη για το αισιόδοξο μήνυμα που έστειλε με το έργο του.
Michelangelo Pistoletto, “Μεσόγειος”
Πιο συγκεκριμένα ο πρωταγωνιστής του κινήματος Arte Povera, δημιουργός των quadri specchianti (αντικατοπτριστικών πινάκων) Μικελαντζελο Πιστολέτο παρουσιάζει σε αυτή την πρώτη έκθεσή του στην Ελλάδα, τρεις μεγάλες site-specific εγκαταστάσεις, ορμώμενος από την οικουμενικότητα της μυθικής και αρχετυπικής διάστασης. Με τη διάτρηση του εδάφους στο προαύλιο του Ελαιουργείου, ο καλλιτέχνης χάραξε το σύμβολο του Τρίτου Παραδείσου. Στα δύο γειτονικά κτήρια κατασκεύασε δύο λαβυρίνθους από χαρτόνι που δεν έχουν στο κέντρο τον Μινώταυρο, αλλά αντίστοιχα: ένα τραπέζι αντικατοπτρισμού στο σχήμα της Μεσογείου (γύρω από το οποίο οι συμμετέχοντες μπορούν να βλέπει ο ένας τον άλλο και να συνδιαλέγονται) κι ένα μεγάλο κορμό δέντρου από τον οποίο ξεπροβάλλει ένα νέο κλωνάρι που μόλις έχει βλαστήσει (ως ευχή αναγέννησης). Στα Μυστήρια ο λαβύρινθος είναι ο δρόμος για να χάσεις και να ξαναβρείς τον εαυτό σου.
Ο Τρίτος Παράδεισος είναι ρευστό σύμβολο που δημιούργησε ο Πιστολέτο με αμέτρητα υλικά και επανασχεδιάζει το μαθηματικό σύμβολο του απείρου τοποθετώντας μεταξύ των δύο κύκλων έναν τρίτο που απεικονίζει τη σύνθεση των δύο εξελικτικών φάσεων της ανθρωπότητας: εκείνης στην οποία ο άνθρωπος βίωσε στο φυσικό παράδεισο και της φάσης του τεχνητού παραδείσου του τεχνολογικού επιτεύγματος. Στη σημερινή εξαιρετικά συγκρουσιακή συγκυρία μεταξύ ανθρώπων, φύσης και τεχνολογίας, ο κεντρικός κύκλος γίνεται πηγή μιας λύσης, όπου η γενεσιουργός μήτρα συνιστά ιδανική υπέρβαση της σύγκρουσης.
Michelangelo Pistoletto. Το φως κάτω από το τσιμέντο.
Στην Ελευσίνα, ο καλλιτέχνης – διατρυπώντας το τσιμέντο με εκρηκτική ενέργεια –πέτυχε την κάθαρση, για να νοηματοδοτήσει εκ νέου την ιδεώδη επικοινωνία μεταξύ της γονιμότητας της γης (Δήμητρας) και της κυριαρχίας της ύλης και του πλούτου (Πλούτωνα) χάρη στο σπόρο της τέχνης (Περσεφόνης).
Μαίρη Ζυγούρη : «θέλαμε την αύρα των φορεμένων ρούχων»
Η Μαίρη Ζυγούρη ευχαρίστησε από την πλευρά της το κοινό που συμμετείχε στην πομπή του έργου «Η Αφροδίτη των κουρελιών σε μετάβαση» μέσα στην πόλη και επεσήμανε, πολύ συγκινημένη, όσο και φορτισμένη γι αυτό που είχε ζήσει προηγουμένως: «Είμαι πάρα πολύ κουρασμένη. Νοιώθω στο σώμα μου όλη την πόλη… Την σήραγγα που μπήκα, τις δεξαμενές, το τσιμέντο Τιτάν που πέρασα… Πονάει το κορμί μου, αλλά είμαι ευτυχισμένη… Οι στιγμές που ζήσαμε καθώς περνούσαμε την πόλη, ήταν σαν να ζούσα μέσα στο όνειρο μου, μέσα στην ουτοπία μου. Αυτή η ακολουθία που γέμισε την πόλη με ανθρώπινα σημάδια ήταν μια πρόσκληση προς την ουτοπία. Όχι για πολύ, για λίγο… Όμως θεωρώ ότι έχει πέσει ένας μικρός σπόρος γιατί οι καλλιτέχνες είναι όπως οι μικροί σπόροι, δεν ξέρουν πότε θα φυτρώσουν, αλλά ελπίζουν να φυτρώσουν… Είναι στο χέρι μας…»
Michelangelo Pistoletto, “Λαβύρινθος με ελιά”
Η επιμελήτρια των δύο εκθέσεων Μανουέλα Καντίνι από την πλευρά της σημείωσε: «Τούτες τις μέρες στην εποχή μας βιώνουμε καθημερινά εικόνες βίας, σύγκρουσης, επιθετικότητας και πραγματικά, αλλά και στα τηλεοπτικά δελτία και στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Γινόμαστε μάρτυρες βίαιων σκηνών και γεγονότων, που κάποια μυαλά, φαινομενικά φυσιολογικών ανθρώπων, συνέλαβαν. Μόνο μέσα από την τέχνη μπορούμε να κάνουμε την υπέρβαση. Χάρις σε τέτοιου είδους φεστιβάλ και τέτοιου είδους εκθέσεις, όπως αυτή του Μικελάντζελο Πιστολέτο και της Μαίρης Ζυγούρη στο πλαίσιο των Αισχυλείων 2014, μπορούμε να ξαναδώσουμε την ελπίδα».
info
Και οι δύο εκθέσεις διαρκούν ως τις 5 Οκτωβρίου.
Μικελάντζελο Πιστολέτο «Τρίτος Παράδεισος» Παλαιό Ελαιουργείο – Παραλία Ελευσίνας Η έκθεση θα είναι ανοιχτή καθημερινά 18:00 – 23.00
Εισ. 3€
Μαίρη Ζυγούρη « Αφροδίτη των κουρελιών σε μετάβαση»: Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Ελευσίνας “Λεωνίδας Κανελλόπουλος”Δραγούμη 37, Παραλία Ελευσίναςτηλ: 210 5565613 Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά 10.00 – 13.00 και 18.00 – 21.00 εκτός Δευτέρας Είσοδος ελεύθερη
