Την περασμένη Κυριακή το βράδυ, έξω από το REX της οδού Πανεπιστημίου (που ανήκει πλέον στο Εθνικό Θέατρο) κινούνταν ένα πολύχρωμο και γοητευτικά πολύβουο πλήθος. Ήταν σαν μια πολυπολιτισμική νησίδα στο κέντρο της Αθήνας, όπου όλοι συνυπήρχαν και χαίρονταν στον ίδιο τόπο.
Ηταν η τελευταία μέρα των εκδηλώσεων της Εφηβικής Σκηνής (2-13/5) στο Εθνικό Θέατρο (με υπεύθυνη τον άνθρωπο που καλύτερα απ’ όλους γνωρίζει το εφηβικό θέατρο, τη Σοφία Βγενοπούλου) και επρόκειτο να παρακολουθήσουμε μια διαφορετική και ξεχωριστή παράσταση που θα ολοκλήρωνε τις μέρες της Εφηβικής Σκηνής. Τίτλος της, «Το ταξίδι» με μια τεράστια ομάδα νέων παιδιών, απ’ όλα τα μέρη της γης επί σκηνής. Και πάνω στο σανίδι του ισογείου του REX η Ελένη Μανωλοπούλου έστησε, απλά, απλούστατα και ευφυέστατα, μόνο με μερικά κυβικά άμμο, την υδρόγειο. Με τα μέρη της γης απ’ όπου έφυγαν κάποιοι άνθρωποι, πολλοί άνθρωποι, τα βήματα που διένυσαν, τους τόπους που πέρασαν, τους τόπους που τελικά έφτασαν. Και με κεντρικό σκηνικό αντικείμενο, μια βαλίτσα, από εκείνες τις παλιές τις δερμάτινες, που γίνεται, ταυτοχρόνως, οικοσκευή, υπάρχοντα, μαξιλάρι, ασφάλεια οπωσδήποτε, κάποιες φορές και μια μικρή γέφυρα για να πατήσεις και να περάσεις απέναντι. Κι όλα αυτά τα παιδιά, κυρίως με τη σωματική αφηγηματικότητα, και με πολύ λιγότερο λόγο, τα απέδωσαν με αμεσότητα, με πάθος, με τρυφερότητα, με σπαραγμό. Παρούσες σ’ αυτή τη διαδρομή οι σκληρές διαψεύσεις των παιδιών και των εφήβων, η αδυσώπητη συνειδητοποίηση της κάθε είδους απώλειας. «Νόμιζα ότι το να ταξιδεύεις έχει πλάκα» είπε ένα παιδί σε σπαστά ελληνικά. Και η δική μας προσπάθεια, των θεατών, να κατανοήσουμε αυτά τα σπαστά ελληνικά που ακούγονταν στη διάρκεια της παράστασης, ήταν μια πρώτη κίνηση επικοινωνίας και κατανόησης αυτών των νέων συμπολιτών μας.
Το θερμό, θερμότατο χειροκρότημα στο τέλος της παράστασης, τα πολλά κλαμένα μάτια, οι αγκαλιές σε καθένα από τα παιδιά που έβγαιναν μετά στο φουαγιέ τόνιζαν και κάτι ακόμα: ότι αυτή η πρωτοβουλία του Εθνικού Θεάτρου δεν ήταν απλώς μια δοκιμή για κάποιους εφήβους. Ηταν ο καλύτερος τρόπος αυτά τα παιδιά, οι πρόσφυγες, να ενταχθούν στη γλώσσα και στον τόπο που ήρθαν· ήταν εξίσου καλός τρόπος για εμάς που τους υποδεχθήκαμε να τους γνωρίσουμε και να τους ακούσουμε, και, το κυριότερο, ήταν μια θαυμάσια ευκαιρία και κίνηση για να λειτουργήσουμε όλοι μαζί. Και οι επί σκηνής και οι εκτός σκηνής.
Δεν ήταν η μόνη δράση του Εθνικού Θεάτρου που μέλημα είχε είτε τις ειδικές ομάδες πολιτών, είτε ακόμα τις κατηγορίες εκείνες που έχουμε μάθει να τις λέμε «περιθώριο» και συχνότατα να προσπερνάμε τις ανάγκες τους. Ετσι, το περασμένο Σαββατοκύριακο έγινε μια παράσταση ξεχωριστή στις Φυλακές Κορυδαλλού, με τη νουβάλα του Τσέχωφ, «Θάλαμος αριθμός 6». Το έργο που παρουσιάστηκε στο κοινό από το Πρώτο Θεατρικό Εργαστήρι του Εθνικού Θεάτρου και του Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού, έπειτα από δέκα μήνες μελέτης, έρευνας και προβών που η θεατρική ομάδα Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού, έκανε με την υποστήριξη του σκηνοθέτη Στρατή Πανούριου και της κοινωνικής λειτουργού Γιολάντας Κωνσταντινίδου. Κρατώ μια φράση του σκηνοθέτη της παράστασης (και ηθοποιού σ’ αυτήν) του Στρατή Πανούριου: «Τα βιβλία του Τσέχωφ είναι πια στη βιβλιοθήκη των φυλακών, κάτω από το προσκέφαλο των κρατουμένων που έσκυψαν με μεράκι και συγκίνηση πάνω στο έργο, χτίζοντας ένα νέο θαυμαστό κόσμο. Μεταμορφώθηκαν στους ήρωες και μεταμόρφωσαν έναν τόπο άγονο σε μια γόνιμη έκταση δημιουργίας. Η θέλησή τους είναι θαυμαστή και η παράσταση είναι το απόσταγμα ενός μεγάλου εσωτερικού ταξιδιού για τον καθένα». Ενα ουσιαστικό εγχείρημα επαφής με την τέχνη και τον έξω κόσμο.
Τελευταία, αλλά όχι έσχατη, μια ξεχωριστή παράσταση στην Κεντρική Σκηνή, στο έργο «Ψηλά από τη γέφυρα», σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη, με τον Γιώργο Κιμούλη στον πρωταγωνιστικό ρόλο, η οποία θα πραγματοποιηθεί -την Πέμπτη 17 Μαΐου- με συνθήκες καθολικής προσβασιμότητας. Στην παράσταση, με την επιμέλεια και τον συντονιμό υπηρεσιών προσβασιμότητας από τη Liminal, θα υπάρχει ταυτόχρονη ερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα· τιτλισμός για κωφούς και βαρήκοους θεατές· ακουστική περιγραφή για θεατές τυφλούς ή με μειωμένη όραση.
Δράσεις και πρωτοβουλίες που οφείλουν να πραγματοποιούνται από τον πρώτο θεατρικό οργανισμό της χώρας, και για την καλλιέργεια και την τέρψη όσων μετέχουν σ’ αυτές και για την καλλιέργεια και την ευαισθητοποίηση όσων τις παρακολουθούν.
ΟΛΓΑ ΣΕΛΛΑ
