Το «Δέντρο του Οιδίποδα», ένα μεθυστικό πανηγύρι πάνω στην μεγαλειώδη ιστορία του Οιδίποδα, που παρουσιάζεται την Δευτέρα 11/9 στο Δημοτικό θέατρο του Άλσους Ηλιούπολης και την Τρίτη 12/09 στο Δημοτικό Κηποθέατρο Παπάγου, δίνει την ευκαιρία στους εξαιρετικούς ηθοποιούς που πρωταγωνιστούν, να μοιραστούν με τους αναγνώστες του artplay.gr, σκέψεις και ιδέες για την παράσταση.
Πρόκειται για την ιστορία μιας καταραμένης γενιάς από την πρώτη άνθιση ως το μαρασμό, που βασίζεται σε υλικό από 5 τραγωδίες (Οιδίποδας Τύραννος, Οιδίποδας επί Κολωνώ, Επτά επί Θήβας, Αντιγόνη, Φοίνισσες). Η παράσταση μετά την περσινή επιτυχία στο Θέατρο Άλφα.Ιδέα, παρουσιάστηκε στην Lousada της Πορτογαλίας (Φεστιβάλ FOLIA ΄17) και στη Νότιο Κορέα.
Κώστας Γάκης
«Κάθε άνθρωπος στη ζωή κρέμεται από αόρατες κλωστές που χάνονται πάνω από τα σύννεφα. Αυτές οι αόρατες κλωστές , αυτά τα νήματα της μαριονέτας είναι το γραμμένο μας, η μοίρα, το πεπρωμένο. Αποτελεί κεντρική πίστη όλων των αρχαίων πολιτισμών ότι όλα είναι προδιαγραμμένα, ότι οι άνθρωποι είναι μαριονέτες στα χέρια των θεών, ότι είμαστε δισδιάστατες φιγούρες σε ένα θέατρο σκιών και ότι ένας αόρατος παίκτης μας κινεί, μας σηκώνει στους αιθέρες και μας κατακρημνίζει όποτε και όπως θέλει στη γη. Αυτή ακριβώς η εμμονή με κατέκλυσε από τους πρώτους κιόλας αυτοσχεδιασμούς του “Δέντρου” μας: να ακουμπήσουμε πάνω σε αυτές τις πεποιθήσεις των προγόνων και να δούμε τον τραγικό ήρωα σαν μια ατίθαση μαριονέτα που τολμά λυσσασμένα να κόψει τις κλωστές και να πέσει με πάταγο στην εκδικητική γη. Να κάνει την απελπισμένη του εξέγερση απέναντι στην προφάνεια του προδιαγεγραμμένου. Ταυτόχρονα προσπαθήσαμε όλοι μαζί ως ομάδα να εξανθρωπίσουμε όλα αυτά τα πλάσματα: να νιώσουμε στο πετσί μας το βαθύ πόνο πίσω από τη μάνα που καταλαβαίνει ότι έκανε παιδιά με το παιδί της, να παίξουμε κι εμείς με παιδική ανεμελιά βουτώντας στην παιδική ηλικία των δυο αδερφών που στο μέλλον θα βυθίσουν την πόλη τους στον εμφύλιο όλεθρο, να συμπονέσουμε την αμήχανη αγκίστρωση του Κρέοντα από την εξουσία, να δούμε την Αντιγόνη και τον Οιδίποδα όχι μονάχα ως σύμβολα και αρχέτυπα αλλά ως ένσαρκες οντότητες που μέσα σε ένα ασφυκτικό πλέγμα χρησμών και ειπωμένου μέλλοντος λένε το όχι τους, η πρώτη πετώντας χώμα στα μούτρα κάθε τυράννου που προσπαθεί να την αποκόψει από το τρυφερό χρέος της απέναντι στο νεκρό αδερφό κι ο δεύτερος κόβοντας ηδονικά το κανάλι της όρασής του αρνούμενος να δεχτεί οποιαδήποτε άλλη ανώφελη γνώση. Η αλήθεια λοιπόν είναι πέρα από κάθε προδιαγεγραμμένο σχήμα, κάθε φαινομενική γνώση, κάθε επιφανειακή βεβαιότητα, κάθε ακλόνητη γνώμη. Η αλήθεια μετεωρίζεται στα ματωμένα κλαδιά ενός δέντρου που έχει ρίζες, παίζει τη ζωή της κορώνα γράμματα κάθε στιγμή, πάνω σε μια σκηνή που παρελαύνουν τσιρκολάνοι που θορυβούν πολύ, κλαιν πολύ, απορούν πολύ και κάνουν τα ρούχα τους σύχρηστα από χώμα και ιδρώτα σε κάθε μα κάθε παράσταση αυτού του “Δέντρου” που ταξιδεύει το σπαραγμό του μέσα στο χώρο και το χρόνο.»
Ήδη απ’ τις πρώτες μας πρόβες και τα πρώτα μας σκαρφαλώματα σ’ αυτό το δέντρο είχα αυτή την παράξενη αίσθηση πως σκαρφαλώνω προς τα κάτω. Ένα σκαρφάλωμα κάθετο και απόκρημνο στα παιδικά μου χρόνια, στις μεγαλύτερες αναζητήσεις μου και τις πιο συντριπτικές μου απώλειες. Κατά τη διάρκεια όλης αυτής της διαδικασίας, όπου κι αν γυρνούσα έβλεπα τα μάτια των συμπαικτών μου φλεγόμενα να με γεμίζουν πάθος και δύναμη να συνεχίσω. Το “Δέντρο του Οιδίποδα” για μένα είναι μια μικρή θεατρική ενηλικίωση. Ένα ταξίδι γεμάτο γρατζουνισμένα γόνατα και γρατζουνισμένα αισθήματα, γεμάτο ξεγνοιασιά και ποίηση, γεμάτο αφέλεια και ευθύνη. Ένα ταξίδι που ακόμη κι αν πλησιάζει προς το τέλος του έχω την εντύπωση πως μέσα μου θα συνεχίσει να δρα και να πάλλεται για χρόνια ολόκληρα.
Κωνσταντίνος Μπιμπής
Κάθε φορά που βρίσκομαι στο Δέντρο του Οιδίποδα σκέφτομαι τον κύκλο της ζωής του ανθρώπου. Μέσα σε όλο το παροξυσμό της κατάστασης που βιώνουν οι ήρωες αντιλαμβάνομαι την αξία του πόνου και πόσο σπουδαία είναι η ιστορία του ανθρώπου μέσα από αυτό το πρίσμα του πόνου. Σκέφτομαι την πορεία που ο καθένας πρέπει να διανύσει για να έρθει η λύτρωση και πόσο αναγκαίο είναι αυτό. Ο πόνος, να χάσεις τον εαυτό σου και να τον ξαναβρείς, σοφότερο και πιο δυνατό. Ακόμα κι αν χρειαστεί να φτάσεις στο θάνατο, ακόμα κι αν πρέπει να θυσιαστείς ολόκληρος. Τι να πω για την ομάδα μου; Θεωρώ σπουδαίο να ανήκεις σε μια οικογένεια. Και πολύ σπάνιο να το κάνει κανείς με αυτό τον τρόπο κι εγώ αισθάνομαι ότι το έχουμε πετύχει. Μου αρέσει που σε κάθε περίπτωση επαναπροσδιοριζόμαστε και προσπαθεί ο καθένας μας να συστηθεί από την αρχή στους άλλους. Δεν είναι τίποτα δεδομένο, ιδίως μετά από τόσα χρόνια. Ίσως τώρα να είναι πιο δύσκολο να εκπλήξεις αλλά αυτό είναι και το πιο ουσιαστικό, να τους κανείς να σε ξαναδούν, να τους ξανακερδίσεις. Μόνο έτσι προχωράς, εξελίσσεσαι.
Αθηνά Μουστάκα
Νομίζω λοιπόν ότι η δυσκολία και η επιτυχία αυτής της παράστασης συναντώνται στο ίδιο σημείο. Στο ότι το μεγάλο μυστήριο της ζωής και της ύπαρξης του Ανθρώπου είναι εκεί σε κάθε στιγμή του έργου και καραδοκεί να μας συνθλίψει αν δεν το χειριστούμε με την απαραίτητη προσοχή. Άλλες φορές είναι σαν να έχει ανοίξει η γη στο προσκήνιο, το οποίο οι χαρακτήρες διαρκώς προσπαθούν να αποφύγουν για να μην πέσουν στον Καιάδα. Αυτή η πυρετώδης προσπάθεια των Λαβδακιδών να ξεφύγουν την μοίρα τους είναι νομίζω που συγκινεί τους θεατές γιατί αποκαθηλώνει οποιαδήποτε ηρωική εντύπωση είχαν για τους χαρακτήρες των συγκεκριμένων τραγωδιών. Για εμάς η δυσκολία είναι στο ότι πρέπει να είμαστε πολύ συγκεκριμένοι στον Καιάδα μας, να τον σκάβουμε με προσοχή, και να προσέξουμε να πέσουμε την σωστή στιγμή μέσα, για να μπορέσουμε να αναδυθούμε από την αρχή, μετά. Βιώνω αυτή την παράσταση ως μια σημαντική στιγμή ενός συνόλου νέων ανθρώπων που παλεύουν με όλα τους τα όπλα και εκεί πάνω στην μάχη επιτρέπουν να γίνονται μικρά θαύματα. Για μένα το δίωρο που διαρκεί η παράσταση, είναι μια ελεύθερη πτώση που όμως έχει δίχτυ ασφαλείας την αγάπη και την πίστη των ανθρώπων της. Μετά την συνάντηση μου με την ομάδα Ιδέα κατάλαβα πόσο δυνατή είναι η ουσιαστική σύμπραξη των ανθρώπων. Ανασαίνεις διαφορετικά όταν ξέρεις ότι δίπλα σου, στο πλευρό σου, στέκονται συνεργάτες που στηρίζετε όλοι μαζί τον ίδιο σκοπό. Έτσι η δουλειά γίνεται πολύ πιο ξεκούραστα χωρίς να χάνει καθόλου ποιότητα, ακριβώς το αντίθετο. Αποφορτίζεται από το άγχος της ατομικής επίδοσης. Στην ομάδα Ιδέα και στο Θέατρο Άλφα-Ιδέα με τον Κώστα, την Αθηνά, τον Κωνσταντίνο, τον Λευτέρη, τον Αριόν, τον Στέλιο νοιώθω επιτέλους σπίτι μου.
Μυρτώ Γκόνη
Ομάδα ΙΔΕΑ..όνομα και πράγμα! Πρώτη φορά που τους είδα ήταν σε ένα κατάμεστο θέατρο στην Πάτρα. Μετά παίζαμε εμείς με την ομάδα μας ΑΠΌ ΔΩ ΚΑΙ ΠΕΡΑ. Πρώτη φορά έπαιξα μαζί τους στο “Δέντρο του Οιδίποδα” σε αντικατάσταση του εξαιρετικά ταλαντούχου πλάσματος ,Νεφέλης Μαρκάκη, στη Ν.Κορέα. Ήταν η πρώτη φορά που ταξίδευα καλλιτεχνικά στο εξωτερικό, τους ευχαριστώ. Τώρα θα συνεχίσουν οι δρόμοι μας για κάποιες παραστάσεις στην Ελλάδα. Η παράσταση αυτή έχει μια ιδιαιτερότητα για μένα. Χαίρεσαι να τη βλέπεις, αλλά χαίρεσαι ακόμα περισσότερο να παίζεις σ’αυτή. Συνδυάζοντας 4 τραγωδίες, προσωπικά, βρίσκω την αφήγηση της ιστορίας επί σκηνής απολαυστική γιατί συνδυάζει δύο τρόπους έκφρασης που αγαπώ. Την εναέρια ακροβατική κίνηση και το τραγούδι με επιρροές από την παράδοση. Η Αθηνά, ο Κώστας και ο Κωνσταντίνος δε σταματούν να εξερευνούν και να πειραματίζονται γι’αυτό και τα έργα τους παίζονται τόσα χρόνια. Αλλά ταυτόχρονα νομίζω ανακάλυψαν κάτι. Τον τρόπο να συντονίσουν τα ταλέντα τους σε συνεργασία με το ταλέντο κι άλλων συνεργατών, εμφανών και αφανών.
Μάρα Δαρμουσλή
Αυτή η παράσταση για μένα είναι ένας χείμαρρος που φτάνει διαρκώς σε πανέμορφους καταρράκτες. Τόσο στις πρόβες στην δημιουργική εργασία που ήταν μια εκστατική διερεύνηση των εκφραστικών μας μέσων και των αφηγηματικών τρόπων για να φτάσουμε σε μια μορφή που πηγάζει από μας, από την συσχέτιση με τις ρίζες μας. Όσο στην παράσταση που ως ζωντανός οργανισμός μεταβάλλεται με την διάδραση του κόσμου (ειδικά ως κοινό και γενικά ως περιβάλλοντα κόσμου που ζούμε) και κάνει διαρκώς βήματα μπρος ανακαλύπτοντας. Όσο τα ταξίδια μας σε Πορτογαλία και Ν.Κορεα απρόσμενοι ηλιολουσμένοι καταρράκτες που μας χάρισαν την επικοινωνία των μύθων μας στην μια άκρη της Ευρώπης και στην άκρη της Ασίας. Τώρα ξεκινώντας τις πρόβες του Υπηρέτη δυο αφεντάδων (νέα δουλειά της ομάδας Ιδέα) θυμήθηκα τον σεβασμό και την ζεστασιά ,που υπήρχε πέρυσι από τις ακροάσεις κιόλας. Κλίμα συναγωνισμού, ομάδας, πρόσθεσης. Ένας τόπος έκφρασης το Άλφα Ιδέα, δημιουργικότητας, πίστης .Ζωντανός τόπος, πολλοί νέοι καλλιτέχνες καθημερινά περνούν μέσα από το θέατρο, πρόβες, σεμινάρια, παραστάσεις και αυτό οφείλεται στην Αθηνά Μουστάκα, τον Κώστα Γάκη και τον Κωνσταντίνο Μπιμπή. Είμαι πολύ αισιόδοξος στο τι μπορεί να καταφέρει η ομάδα Ιδέα.
Σταύρος Λιλικάκης
Μια παράσταση που συμμετέχω με μεγάλη χαρά αφού την παρακολούθησα ως θεατής περισσότερες από μια φορές έχοντας έτσι την ευκαιρία να την δω να χτίζεται και να εξελίσσεται ώσπου να πάρει τη σημερινή τις μορφή! Μια όμορφη παράσταση που ενώνει 5 ιστορίες σε 1 χρησιμοποιώντας απλά υλικά με τα οποία οικοδομείται ένα τελικό αποτέλεσμα που περιέχει μια ολόκληρη και ολοκληρωμένη εκδοχή τις ανθρώπινης ύπαρξης και του τρόπου που συμβαίνει από το βαθύ παρελθόν μέχρι το σήμερα και ίσως και το αύριο. Η μουσική του Κώστα Γάκη που συμβαίνει και με τη συμμετοχή μου ζωντανά και επί σκηνής με έντονο το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού, αγκαλιάζει συναισθηματικά την παράσταση, σκηνή προς σκηνή αποκωδικοποιώντας και αναδεικνύοντας με εξαιρετικό τρόπο τα νοήματα και τις έννοιες πίσω από τις εικόνες και τις λέξεις δίνοντας έτσι την ευκαιρία τόσο σε εμάς που είμαστε επί σκηνής όσο και στους θεατές, να συναντηθούν και να συνδεθούν από το πρώτο κιόλας λεπτό ως και το τελευταίο με την ουσία αυτού που εγώ ονομάζω Θέατρο. Ασφαλώς δεν λείπει το χιούμορ που είναι άλλωστε βασικό χαρακτηριστικό της Ομάδας Ιδέα.
Κώστας Λώλος
Η παράσταση αυτή από τη φύση της μιλάει για 4 αρχαίες τραγωδίες, για ιστορικά γεγονότα και μύθους. Δύσκολα αποφεύγει κανείς τη βαρύτητα αυτών των ποιητικών κειμένων . Εμείς προσπαθούμε μέσα από ήχους οργάνων φυσικών και τεχνητών και ό, τι άλλα όπλα διαθέτουμε (σώμα , κίνηση) να αφηγηθούμε, άλλοτε με τσιρκολάνικα νούμερα-παλιάτσου ή μπαλαφάρες, άλλοτε με σωματικές εκρήξεις, άλλοτε με απόλυτη ησυχία ή σκέτα κάδρα συνοδευόμενα από νότες, άλλοτε με αυτοσχεδιασμούς ή απλώς κουβαλώντας την αλήθεια μας ,μια ιστορία όντας οι ηθοποιοί ενός κατεστραμμένου τόπου-τσίρκου. Αυτή η ιστορία μας έχει αρχή μέση και τέλος και καταλήγει κάπου. Προσωπικά μου αρέσει να συμπλέω με ανθρώπους που δε σταματούν να αναζητούν όπως πράττει ο σκηνοθέτης της παράστασης και κατ’ επέκταση η ομάδα Ιδέα. Είναι μια ομάδα με θέληση ,‘’ιδέες’’ και αναζητά τρόπους να επικοινωνήσει βαθιές αλήθειες της με κάθε μορφής τέχνη είτε ακουστικά είτε οπτικά. Με όλα τα παιδιά του θιάσου δεν αφήσαμε ανεκμετάλλευτο χρόνο στις πρόβες και προσπαθούμε σε κάθε παράσταση να δίνουμε ό,τι έχουμε ενεργειακά και ψυχικά βάζοντας κάθε φορά και έναν καινούργιο στόχο μεταξύ μας.
Κων/νος Μαγκλάρας
Στην αρχή ήταν ο άνθρωπος μόνος. Και στο τέλος ήταν ο άνθρωπος. Μόνος ξανά. Πάντα ο άνθρωπος και πάντα μόνος. ‘Άλλοτε Λάιος, άλλοτε Οιδίποδας, άλλοτε Αντιγόνη, άλλοτε Κρέων. Είτε διαπράξει ύβρη είτε τηρήσει τους νόμους των θεών δεν ξεφεύγει ποτέ από την άγια μοναξιά του. “Είκοσι αιώνες μπορεί να θρηνούμε για τη μοναξιά που έπεσε στον κόσμο μας, μα το σημαίνον της μοναξιάς είναι η αφετηρία μας. Όλα ξεκινούν απ’ το παγωμένο βασίλειό της”(Μ. Μαρκίδης). Ένα ρημαγμένο τσίρκο είναι η αφετηρία της παράστασής μας κι εκεί μέσα οι τσιρκολάνοι, αυτοί οι ξεχασμένοι κι έρημοι, έρχονται για να αφηγηθούν την ιστορία του ανθρώπου μέσα από την ιστορία του Οιδίποδα και των παιδιών του. Χορεύουν, παλεύουν, τραγουδούν, ίπτανται, σαν έμπειροι ακροβάτες ανεβαίνουν ψηλά για να πέσουν θεαματικά για τα μάτια σας μόνο. Όπως ακριβώς κάνει ο άνθρωπος. Κι αυτός ισορροπεί πάνω σε λεπτό κλωνάρι ανάμεσα στο μεγαλείο και τη μικρότητά του. Τα κλωνάρια του δέντρου αυτού, του Δέντρου του Οιδίποδα, δεμένα πάνω στον παραμορφωμένο του κορμό σπάνε ένα ένα για να γλιτώσουν ή να συμπληρώσουν τη μοίρα. Τι ειρωνεία. Ύστερα από την πτώση έρχονται να συναντήσουν τις ίδιες τις ρίζες που τα έθρεψαν και με το αίμα το δικό τους να τις θρέψουν με τη σειρά τους. Η συνάντησή μου με την ομάδα Ιδέα είναι ένα πολύ ευτυχές γεγονός στο ξεκίνημα της επαγγελματικής διαδρομής μου στο θέατρο. Ο Κώστας, η Αθηνά και ο Κωνσταντίνος φτιάχνουν ένα κλίμα δημιουργικού οργασμού που μεταφέρεται και στους υπόλοιπους ηθοποιούς. Την ώρα της παράστασης είναι όλοι εκεί να στηρίξουν με το βλέμμα, να προτείνουν και να υποδεχτούν καινούρια στοιχεία. Είναι απολαυστικό να συνεργάζεσαι με ανθρώπους ικανούς που αγαπούν αυτό που κάνουν. Παρακολουθώντας την απόφασή τους να συντηρήσουν μόνοι τους ένα μεγάλο θέατρο και την αφοσίωσή τους σ’ αυτό το όραμα, αισθάνομαι τιμή να τους γνωρίζω και να συνεργάζομαι μαζί τους. Αποτελούν πηγή έμπνευσης και θάρρους μπροστά στο φόβο και το σκοταδισμό των ημερών. Βλέπω πως σιγά σιγά το θέατρο Άλφα Ιδέα γίνεται χώρος έκφρασης για νέους δημιουργούς, για ιστορίες που δεν ακούγονται. Εύχομαι ο σπόρος που φύτεψαν και ποτίζουν καθημερινά οι άνθρωποι αυτοί να έχει στήριξη από το κοινό και να ανθίσει. Να γίνει ένα Δέντρο γερό και υγιές.
Ανθή Φουντά
