Βιβλίο Οι δημιουργοί γράφουν

«Λορεντζάτσιο»: γραμμένο στη μελαγχολία της ματαιωμένης επανάστασης

«Η απαιτητική μεταφραστική μου εργασία διήρκεσε έξι μήνες. Δύσκολο έργο. Μεγάλη η πρόκληση για έναν νέο μεταφραστή όπως εγώ», σημειώνει μεταξύ άλλων στο artplay.gr ο Νεκτάριος – Γεώργιος Κωνσταντινίδης, με αφορμή το  «Λορεντζάτσιο» του Αλφρέ ντε Μυσσέ, το λαμπρότερο υπόδειγμα του ρομαντικού θεάτρου, όπως λέει, γραμμένο στη μελαγχολία της ματαιωμένης επανάστασης του 1830 στη Γαλλία, που κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα ελληνικά από τις εκδόσεις Σοκόλη σε επιμέλεια Ανδρέα Στάικου.

Γράφει ο Νεκτάριος

«Με τη θεατρική μετάφραση ασχολούμαι από το διδακτορικό μου, όπου παρουσίασα για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό όλα τα έργα του Αργεντινού καρτουνίστα Copi (εκδ. Άπαρσις). Μέντορας και δάσκαλός μου, ο σπουδαίος συγγραφέας και μεταφραστής Ανδρέας Στάικος.

Το έργο του Μυσέ «Λορεντζάτσιο» το γνώριζα από τα φοιτητικά μου χρόνια, το είχα διδαχτεί. Εξ άλλου, η καθηγήτριά μου Μαρίκα Θωμαδάκη έχει υπογράψει μια ολόκληρη μονογραφία για το συγκεκριμένο κείμενο.

Το καλοκαίρι του 2000 είχα την τύχη να παρακολουθήσω μια 4ωρη παράσταση του «Λορεντζάτσιο» στο Παλαί ντε Παπ στο Φεστιβάλ Αβινιόν στη Γαλλία. Την απόφαση να μεταφράσω το έργο την έλαβα πέρσι τον Μάρτιο, όταν πληροφορήθηκα ότι το έργο θα συμπεριληφθεί στο πρόγραμμα του διπλώματος SorbonneII για τη διετία 2017-2018.

Συμβουλεύτηκα το διαδίκτυο για να δω εάν το έργο έχει μεταφραστεί ξανά.  Στην ιστοσελίδα του Εθνικού Θεάτρου άκουσα την ηχογραφημένη παράσταση με πρωταγωνιστή τον Δημήτρη Χορν, σε μετάφραση Κ. Παπαλεξάνδρου.

Το έργο ανέβηκε επίσης στη Θεσσαλονίκη το έτος 1995 σε μετάφραση και σκηνοθεσία Μόνας Κιτσοπούλου (θέατρο Παράθλαση).  Καμία από τις δύο μεταφράσεις δεν εκδόθηκε.

Η δική μου μεταφραστική εργασία διήρκεσε έξη μήνες.  Απαιτητική εργασία. Δύσκολο έργο. Μεγάλη η πρόκληση για ένα νέο μεταφραστή όπως εγώ.  Ιδιωματισμοί του 19ου αιώνα έπρεπε να βρουν την αντιστοιχία τους με το σήμερα. Έπρεπε να αποδοθεί το ύφος του ρομαντισμού και να διατηρηθεί η προφορικότητα του θεατρικού λόγου.  Κάποια ιστορικά στοιχεία χρειάστηκαν παραπομπές και επεξηγήσεις.  Δεν προχώρησα σε καμία περικοπή.  Το κείμενο παραδίδεται για πρώτη φορά ολόκληρο στο ελληνικό κοινό στον τόμο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σοκόλη, σε επιμέλεια Ανδρέα Στάικου.

Μεταφράζω αποκλειστικά γαλλόφωνο θέατρο και έχω μέχρι στιγμής μεταφράσει έργα των Αραμπάλ, Κολτές, Βίκτωρ Ουγκώ κ.λπ.»

Νεκτάριος – Γεώργιος Κωνσταντινίδης

Lorentzatsio_Cover_PRESS_2

 

Λίγα λόγια για το έργο

Πρόκειται για ένα κατ’ εξοχήν πολιτικό έργο της ρομαντικής περιόδου γραμμένο το 1834. Η δράση εκτυλίσσεται στη Φλωρεντία το 1537.  Ο κεντρικός ήρωας, ο Λορέντζο συνεργάζεται ακόμη και με τον χειρότερο εχθρό του, ταπεινώνεται και εξευτελίζεται από την κοινή γνώμη, ακόμη και από την ίδια του την οικογένεια, προκειμένου να πετύχει τον στόχο του, που δεν είναι άλλος από την κατάργηση της τυραννίας στην πατρίδα του.  Η τελική ηρωοποίησή του δεν αποσκοπεί σε προσωπικό όφελος. Η κοινωνία δεν είναι έτοιμη να δεχτεί την απελευθερωτική του πράξη. Είναι και ο ίδιος θύμα του ίδιου του αγώνα του. Το αλαλάζον πλήθος, μακράν του να συνειδητοποιεί την πράξη του Λορέντζο, τον καταδικάζει σε θάνατο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η δίκαιη φωνή που εκφράζει την πολιτική ανυπακοή, σιωπά, ενώ ευνοείται η δύναμη της εξουσίας: Ο αγώνας του Λορέντζο αποδεικνύεται άγονος και μάταιος.

 

Ο Νεκτάριος-Γεώργιος Κωνσταντινίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1981. Αριστούχος διδάκτωρ του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (Υπότροφος ΙΚΥ), εργάζεται ως κριτικός θεάτρου, μεταφραστής και καθηγητής γαλλικών. Από τον Οκτώβριο του 2016 εκπονεί μεταδιδακτορική έρευνα στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ με θέμα «Το γαλλόφωνο θέατρο στην ελληνική σκηνή του 21ου αιώνα». Κείμενα και κριτικές του για το θέατρο δημοσιεύονται σε εφημερίδες, περιοδικά και διαδικτυακές σελίδες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Συμμετέχει ενεργά σε ομιλίες και συνέδρια. Έχει υπογράψει μεταφράσεις γαλλόφωνων θεατρικών έργων που έχουν εκδοθεί και παρουσιαστεί από ελληνικούς θιάσους. Μέλος του Κέντρου Σημειολογίας του Θεάτρου και της Επιστημονικής Επιτροπής του περιοδικού «Θεατρογραφίες».