Metamanias Βιβλίο

Ο δολοφόνος του Λένον και ο « Φύλακας στη Σίκαλη»

Το μυθιστόρημα “Ο φύλακας στη Σίκαλη” του 1951, έχει επηρεάσει εκατομμύρια εφήβους σε όλο τον κόσμο. Ο συγγραφέας του “Φύλακα”, J.D. Salinger, ήταν μέχρι το θάνατό του, το 2010, μια από τις πιο συζητημένες, αλλά και από τις πιο μυστηριώδεις φιγούρες των αμερικάνικων γραμμάτων.

Σε μεγάλο όμως βαθμό η δημοσιότητα που συνεχίζει να απολαμβάνει μέχρι και σήμερα το βιβλίο έχει να κάνει με την σύνδεσή του με μια από τις τραγικότερες στιγμές της τέχνης, τον φόνο ενός θρύλου της μουσικής του περασμένου αιώνα, του John Lennon.

“Ο Φύλακας στη Σίκαλη”

Ο Holden Caulfield, ένας έφηβος που περιπλανιέται στη Νέα Υόρκη στα 1940, καταφέρνει να μιλήσει εκ μέρους των δυσαρεστημένων εφήβων όλου του κόσμου. Ο θυμός, η απαξίωση για το κατεστημένο, τον κόσμο των ενηλίκων και κυρίως την υποκρισία των γύρω του έγινε η προσωπική φωνή κάθε

Ο ήρωας του J.D. Salinger,Holden Caulfield. Φωτογραφία: paramythotopos.blogspot.com

Ο ήρωας του J.D. Salinger,Holden Caulfield. Φωτογραφία: paramythotopos.blogspot.com

εφήβου που ψάχνει να βρει τη θέση του στον κόσμο.

Ο Θάνατος του John Lennon

Γύρω στις 10 το βράδυ της 8ης Δεκεμβρίου του 1980 ο John Lennon, βγαίνει από το σπίτι του στο Μανχάταν. Στην έξοδο προσπερνά τον, 25χρονο Mark David Chapman, στον οποίο δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία. Ο Chapman, βλέποντας τον Lennon να απομακρύνεται βγάζει από την τσέπη του ένα όπλο και πυροβολεί πέντε φορές. Τέσσερις από τις σφαίρες βρίσκουν τον στόχο τους. Με τον Lennon βαριά τραυματισμένο και μεγάλη ταραχή να επικρατεί, ο Chapman πάει παράμερα, κάθεται στο πεζοδρόμιο, βγάζει το παλτό και το καπέλο του και περιμένει να τον συλλάβουν, διαβάζοντας, ήρεμος, τον“Φύλακα στη Σίκαλη”. Ο Chapman, δεν προσπάθησε ποτέ να υπερασπιστεί τον εαυτό του, ούτε έδειξε, αρχικά, μετάνοια. Μόνο κατέθεσε ένα αντίτυπο του “Φύλακα στη Σίκαλη”, γράφοντας πάνω του “Αυτή είναι η δήλωσή μου” και υπογράφοντας ως Holden Caulfield.

Ο αντίκτυπος του φόνου

Το άμεσο αποτέλεσμα του φόνου, ήταν η δαιμονοποίηση του βιβλίου, η λογοκρισία. Την εποχή εκείνη ο “Φύλακας” κατείχε ταυτόχρονα την θέση του δεύτερου πιο συχνά διδασκόμενου, αλλά και του πιο λογοκριμένου βιβλίου, στα αμερικάνικα σχολεία. Ούτε ο φόνος όμως, αλλά ούτε η νέα δημοσιότητα που πήρε η δουλειά του, δεν γνωρίζουμε να διατάραξε- αρνητικά η θετικά- τον μοναχικό κόσμο του συγγραφέα του “Φύλακα” J.D. Salinger. Παρέμεινε στο απομακρυσμένο του σπίτι, συνεχίζοντας να ζει σαν ερημίτης, όπως έκανε από το 1953, γράφοντας καθημερινά, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των κατά καιρούς συντρόφων του- τις οποίες γνώριζε και προσέγγιζε δια αλληλογραφίας- και των παιδιών του. Απαξίωνε και απόφευγε ωστόσο τις δημοσιεύσεις, μάλλον όχι για την επίδραση που είχαν τα γραπτά του στους ανθρώπους, αλλά περισσότερο για την επίδραση που είχαν οι άνθρωποι σε αυτόν και στο γράψιμο του.

Holden Caulfield, Chapman και Lennon

Το πώς ένα βιβλίο για την δύσκολη εφηβεία και την ενηλικίωση στη δεκαετία του ’40 γίνεται η “Βίβλος” ενός δολοφόνου (πιθανώς και περισσότερων) στη δεκαετία του ’80, σίγουρα δεν είναι εύκολο να εξηγηθεί. Η εύκολη εξήγηση θα ήταν πως ο φόνος μιας διασημότητας μικρή σχέση είχε με τον “Φύλακα στη σίκαλη”, πως ο θάνατος του Lennon, ενδεχομένως να ήταν ο πιο σύντομος δρόμος προς τη δημοσιότητα, για τον αρρωστημένο νου του Chapman.

J.D. Salinger. Φωτογραφία: www.telegraph.co.uk

J.D. Salinger. Φωτογραφία: www.telegraph.co.uk

Σίγουρα όμως, ο χαρακτήρας του Holden Caulfield έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του Chapman από έναν εύθραυστο και φιλόδοξο νεαρό σε έναν δολοφόνο. Όπως ο Holden Caulfield σιχαινόταν την αλλαγή, την αναπόφευκτη απώλεια της δικής του αθωότητας και την απώλεια της αθωότητας, όπως την έβλεπε στους γύρω του, έτσι και ο Chapman στράφηκε ενάντια στο πρώην είδωλό του: είτε διότι έβλεπε τον Lennon σαν διαφθορέα της αθωότητας είτε σαν αθώο στα πρόθυρα του να διαφθαρεί. Ο Holden Caulfield αρπαζόταν από το θυμό του, σαν να ήταν το μοναδικό συναίσθημα που θα τον κράταγε κοντά στον αληθινό του εαυτό. Μόνο μέσω της απαξίωσης των “άλλων” μπορούσε να είναι ο εαυτός του. Ανήκε, τρόπον τινά, σε μία πολύ κλειστή ομάδα, εκτός της οποίας υπήρχε ένας ολόκληρος κόσμος υποκριτών. Ίσως αυτή ακριβώς η ανάγκη του Chapman να ανήκει σε αυτή την ομάδα των “αθώων, εκλεκτών”, να ήταν τόσο επιτακτική, ώστε να τον σπρώξει στην αποτρόπαιη πράξη του φόνου.

Ο Holden Caulfield μέσα στα χρόνια και μέσα από την καινούρια ζωή που του έδωσαν ο Chapman και η αρνητική δημοσιότητα, μεταμορφώθηκε από σύμβολο της εφηβικής επανάστασης σε κωμικοτραγική φιγούρα στα πρόθυρα της παράνοιας (ή και πέρα από αυτά) και έπειτα σε κάτι το κλασικό (αν και όχι παρωχημένο). Πιθανώς αυτός να ήταν και ο καλύτερος τρόπος να χάσει λίγη από την δύναμή του ο Holden Caulfield, ο πιο άμεσος και ισχυρός εκφραστής της εφηβικής απόγνωσης.

Ερατώ Κονδύλη