«Αν τις εμπιστευτείς, οι λέξεις παίζουν για σένα»

Η ηθοποιός Κατερίνα Παπανδρέου που ερμηνεύει την «Παρθένα της Ορλεάνης» του Σίλλερ στην παράσταση που κάνει πρεμιέρα το Σάββατο 30 Απριλίου στο Theater und Philarmonie Thüringen της γερμανικής πόλης Altenburg

σε εκηνοθεσία Christian Schmidt, αναρωτιέται στο κείμενό της στο artplay.gr :

«Ηρωίδα ή τέρας του πολέμου; Μια σύγχρονη Αγία ή μια σύγχρονη τρομοκράτης; Εγώ ακόμα δεν έχω βρει την απάντηση. Δεν ξέρω κι αν υπάρχει».

Η Κατερίνα σε μια εξομολογητική στιγμή και την αγωνία να κορυφώνεται, μιλά για τις λέξεις που « εκτοξεύονται σαν όπλα στη σκηνή. Κι αν τις εμπιστευτείς, παίζουν αυτές για σένα. Τι συμβαίνει βέβαια όταν αυτές οι λέξεις είναι γραμμένες στα γερμανικά; Πώς χειρίζεσαι αυτό το χείμαρρο σε μια γλώσσα που δεν είναι η μητρική σου; Εκεί μάλλον έκλεψα λίγο από την αφοπλιστική αφέλεια της Ιωάννας. Και ο Θεός..βοηθός!», καταλήγει.

Οι σκέψεις της Κατερίνας Παπανδρέου

«Η Παρθένα της Ορλεάνης, η Ζαν ντ’ Αρκ, η Αγία Ιωάννα της Λωραίνης. Ένας μύθος. Ή απλώς η Ιωάννα. Ένα κορίτσι που αφήνει τα βοσκοτόπια και τρέχει με όλη της την καρδιά να σώσει τη Γαλλία. Τη σώζει. Και μετά πεθαίνει. Ηρωίδα ή τέρας του πολέμου; Μια σύγχρονη Αγία ή μια σύγχρονη τρομοκράτης; Εγώ ακόμα δεν έχω βρει την απάντηση. Δεν ξέρω κι αν υπάρχει. Σκέφτομαι όμως τόσο καιρό..Πόσο συχνά παίρνει σήμερα ένας την ευθύνη για όλους; Πόσο συχνά σηκώνει ένας το βάρος των πολλών; Τι δύναμη απαιτεί κάτι τέτοιο, τι αυταπάρνηση και τι αφοπλιστική αφέλεια; Η Ιωάννα το κάνει. Βγαίνει μπροστά. Οδηγεί έναν ολόκληρο λαό στη νίκη. Ένα κορίτσι μέσα στον κόσμο των αντρών. Μια τυφλή πολεμική μηχανή. Με μόνη δύναμή της, την τυφλή πίστη στο Θεό της. Μέχρι τη στιγμή που βλέπει. Μέσα στη μάχη επιτρέπει στον εαυτό της να αντικρίσει για πρώτη φορά δυο ξένα μάτια. Ο χρόνος διαστέλλεται, η Ιωάννα γίνεται και πάλι άνθρωπος. Ερωτεύεται. Και καταστρέφεται. Ο πόλεμος τελειώνει, η Γαλλία έχει σωθεί, η Ιωάννα εκπλήρωσε το στόχο της και πια δεν είναι χρήσιμη. “Σκοτώστε την”.

Ο Σίλλερ γράφει: “Γυρεύει τυφλά εργαλεία ο πλάστης/ και με μάτια τυφλά έπρεπε κι εσύ να τον δουλέψεις/ αχ μόλις είδες σε άφησε του πλάστη η ασπίδα/ και στα βρόγχια του Άδη εμπήκες.” Αυτές οι δύο σειρές είναι για μένα όλο το έργο. Κι ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του..

Μέσα σε όλα αυτά βέβαια έρχεται να προστεθεί αυτός ο χείμαρρος που λέγεται Σίλλερ. Ένας λόγος καταιγιστικός, σκληρός και ποιητικός μαζί. Ο πόλεμος των Γάλλων και των Άγγλων είναι ο πόλεμος των λέξεων που αποτύπωσε ο Σίλλερ στο χαρτί. Οι λέξεις εκτοξεύονται σαν όπλα στη σκηνή. Κι αν τις εμπιστευτείς, παίζουν αυτές για σένα. Τι συμβαίνει βέβαια όταν αυτές οι λέξεις είναι γραμμένες στα γερμανικά; Πώς χειρίζεσαι αυτό το χείμαρρο σε μια γλώσσα που δεν είναι η μητρική σου; Εκεί μάλλον έκλεψα λίγο από την αφοπλιστική αφέλεια της Ιωάννας. Και ο Θεός..βοηθός!