Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών, που ασχολείται μεταξύ άλλων με την Ιστορία και τη Θεωρία του Θεάτρου, τη Θεωρία της Σκηνοθεσίας και της Κριτικής, το αρχαιοελληνικό θέατρο και τη σύγχρονη σκηνική χρήση του και άλλα πολλά και ενδιαφέροντα, ο Γιώργος Σαμπατακάκης γράφει στο artplay.gr ένα κείμενο που όπως σημειώνει « σκέφτεται να παρουσιάσει ως εισαγωγή στη συζήτηση που θα γίνει στο πλαίσιο της Μπιενάλε για την Περφόρμανς No Future την Κυριακή 26 Ιουνίου στις 10 το βράδυ με τίτλο «The hereafter of performance». Το κείμενο, όπως διευκρινίζει ο Γιώργος, «είναι προσωπικό, δεν αποτελεί “επίσημη” θέση των διοργανωτών και είναι σκέψεις για τη συζήτηση της Κυριακής». Όπως πάντα ωστόσο ο Σαμπατακάκης παραμένει ουσιαστικός, καίριος και γοητευτικός και αξίζει τη προσοχή μας:
«Το νέο ελληνικό θέατρο βρίσκεται στην ακμή μιας εξαιρετικά δημιουργικής άρνησης των παραδοσιακών αισθητικών, απορρίπτοντας ταυτοχρόνως τα παγιωμένα καθεστώτα διατύπωσης, τις εγνωσμένες λογικές αναπαράστασης και τις κάθε τύπου σκηνικές βεβαιότητες. Πρόκειται ουσιαστικά για μια ιστορική στιγμή αναδιάταξης των σχέσεων μεταξύ θεσπισμένης νεοελληνικής παράδοσης και ευρωπαϊκών παραδειγμάτων που προωθούν γενικότερες σχετικότητες και προβληματισμούς γύρω από το σκηνικά εφικτό και προηγουμένως αθέμιτο. Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα όχι μόνο δεν όξυνε το κλίμα της αμφισβήτησης, αλλά προήγαγε έναν σκηνικό νεο-συντηρητισμό με αισθητικές παλινωδίες σε παλιά μοντέλα αναπαράστασης, ενώ ταυτοχρόνως καλλιεργήθηκαν εμπορικές τάσεις περαιτέρω καταξίωσης του “κλασικού” (και δηλαδή του σκηνοθετικά και υποκριτικά τυπικού και καθιερωμένου), αλλά και του “ελαφρού” και του “φαντασμαγορικού” . Παρ’ όλα αυτά, η αντίσταση σε αυτές τις σταθερά παγιωμένες πολιτισμικές δομές υιοθετήθηκε δυναμικά τα τελευταία δέκα χρόνια στην ελληνική σκηνή, πριμοδοτώντας συγκεκριμένες αισθητικές κλίσεις: πρώτον, μια νέα αντίληψη για την κειμενικότητα στο θέατρο∙ δεύτερον, μια αναθεωρημένη άποψη για τη σκηνική παρουσία∙ και τρίτον, την επικράτηση μιας αισθητικής του καθημερινού, όχι φυσικά υπό την έννοια του αναπαραστατικού νατουραλισμού, αλλά με την σημασία μιας «ποιητικής» του καθημερινού φτιαγμένης από μαρτυρία και τεκμηρίωση. Τα χαρακτηριστικά στοιχεία αυτά αποτελούν αναμφισβήτητα εισδοχές από καθιερωμένα θεατρικά είδη της ευρωπαϊκής σκηνής (θέατρο της επινόησης, θέατρο reality, θέατρο ντοκιμαντέρ) και απέκτησαν ιδιαίτερη ιδεολογική χρηστικότητα στην ελληνική σκηνή για να καταστήσουν πιο συγκεκριμένη μια κριτική προοπτική για τις κατεστημένες δομές και ιεραρχίες, κυρίως βέβαια ως στρατηγική κριτικής ανασκόπησης και ανα-πραγμάτευσης ενός αν-αυθεντικού για τους καλλιτέχνες κόσμου. Οι θεματικοί άξονες που πρόκειται να θέσω για συζήτηση είναι : • Η Περφόρμανς στο Νέο Ελληνικό Θέατρο (ειδολογικά και ιδεολογικά χαρακτηριστικά). • Είναι η περφόρμανς μια εισαγόμενη μόδα ή μήπως καλύπτει αισθητικές ανάγκες και “θεραπεύει” καλλιτεχνικά αδιέξοδα; • Περφόρμανς: Τεχνικό ή Ατεχνικό είδος; • Η Τέχνη του Περφόρμερ. • Επιτελώντας εαυτούς, διαφορετικότητες, ιδεολογίες. • Οι Ιστορίες της Περφόρμανς. • Είναι η περφόρμανς ένα “τελειωμένο” είδος;
Γιώργος Σαμπατακάκης
Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών
Στο πλαίσιο της Μπιενάλε για την Περφόρμανς No Future , την Κυριακή 26 Ιουνίου στις 22.00 πραγματοποιείται συζήτηση με θέμα: «The hereafter of performance» και ομιλητές τους : George Sampatakakis, Platon Mavromoustakos, Charalambos Gogios, Geo Kakoudaki, Ioanna Kleftogianni, Giorgos Valais, Theophilos Tramboulis, Eirene Efstathiou, Iliana Dimadi, Mary Zygouri, Francesco Kiais, Evangelia Ledaki, Mariela Nestora.
*Η φωτογραφία εξωφύλλου είναι από την Περφόρμανς που παρουσίασαν στο πλαίσιο του ΥΠΝΟΣ Project της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, οι Nova Melancholía , βασισμένη στο σύντομο αφήγημα του Georges Bataille «Ο νεκρός»
