Κινηματογράφος Οι δημιουργοί γράφουν

Ζακλίν Λέντζου: “Μου αρέσει το σινεμά που θυμίζει όνειρο”

«Αγαπάω τις ταινίες που έχουν αλήθεια και ειλικρίνεια και στέκονται μακριά από κάθε σοβαροφάνεια. Σοβαροφάνεια για μένα σημαίνει θάνατος. Θάνατος της φαντασίας, της έμπνευσης και ξεκάθαρη απομάκρυνση από την ουσία. Εκτιμώ απεριόριστα την απόπειρα του καινούριου και του προσωπικού. Κάθε προσωπικό μπορεί εν δυνάμει να είναι καινούριο, με προϋπόθεση ότι το πρόσωπο έχει κάτι να πει».

Αυτά σημειώνει μεταξύ άλλων στο artplay.gr η Ζακλίν Λέντζου, σκηνοθέτις της «Αλεπούς» που σάρωσε τα βραβεία στο Φεστιβάλ της Δράμας:  Βραβείο Τώνια Μαρκετάκη για την καλύτερη γυναίκα σκηνοθέτη, τιμητική διάκριση ήχου για τον Στέφανο Ευθυμίου, Βραβείο Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου για το Εθνικό Διαγωνιστικό Τμήμα και Βραβείο Τεχνικής Αρτιότητας της Ένωσης Τεχνικών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης.

«Με ενδιαφέρει το παράλογο στη ζωή, άρα και στο σινεμά, με ενδιαφέρει η ιδέα του ασυνειδήτου άρα και του ονείρου», προσθέτει η σκηνοθέτις σε μια βαθιά προσωπική και εσωτερικής θερμοκρασίας γραφή.

alepou

«Δεν ήθελα να αφηγηθώ καμία ιστορία. Η ιστορία προέκυψε ήσυχα και οργανικά, όπως δηλαδή είναι και η ταινία η ίδια ανά σημεία. Την έγραψα σ’ ένα τρένο. Δυο εικόνες ήταν καρφωμένες  στο μυαλό μου: η εικόνα του ημιθανούς σκυλιού μου, της Φοίβης, στην μπροστά βεραντούλα στο σπίτι μου στη Θεσσαλονίκη,  και παράλληλα το φτυάρι στην κηδεία από την οποία επέστρεφα. Ήταν η πρώτη κηδεία της ζωής μου, εβραϊκή μάλιστα, όπου οι γυναίκες απαγορεύεται σύμφωνα με το έθιμο να πλησιάσουν τον χώρο της ταφής. Εγώ όχι απλώς δε σεβάστηκα το έθιμο, αλλά πήρα το φτυάρι στα χέρια μου και άρχισα να ρίχνω χώμα, μην καταλαβαίνοντας τι κάνω. Ήμουν πολύ θυμωμένη.

Φυσικά, δεν άλλαξε τίποτα εκείνη την ημέρα. Πιο πολλά αλλάξανε τις μέρες πριν, για να συνειδητοποιήσω την αλλαγή μέρες μετά. Για μια ολόκληρη εβδομάδα είχα ένα αδιανόητο βάρος και θλίψη, σαν να προετοιμαζόμουν για κάτι που δεν ήξερα. Πολύ μοναχική ψυχική κατάσταση.

Με ενδιαφέρει το παράλογο στη ζωή, άρα και στο σινεμά, όχι με ‘κλασσικούς’ Μπεκετικούς ή Καφκικούς όρους απαραίτητα. Απλώς διερωτόμουν πώς γίνεται να ξέρεις χωρίς να ξέρεις τι και πολλές φορές χωρίς να ξέρεις καν ότι ξέρεις; Άλλες μέρες το ονομάζω διαίσθηση, άλλες μέρες σύμπτωση, άλλες μέρες δεν το ονομάζω καν. Αλλά υπάρχει.

Πλην αυτής της θεματικής, που αγκαλιάζει και την ουσία της μεγάλου μήκους μου, υπάρχουν και άλλα θέματα που με πονάνε, άρα με ενδιαφέρουν. Η μη συμβατική οικογένεια, η εναλλαγή των ρόλων όταν λείπει κάποιος από το σπίτι, το σπίτι, τα βάρη που κουβαλούν τα παιδιά, τα βάρη με τα οποία μεγαλώνουν τα παιδιά πιστεύοντας ότι αυτό αποτελεί μια κανονικότητα, η παιδικότητα, η έλλειψη αυτής, και κατ’ επέκταση το όλο φάσμα της ενηλικίωσης. Της ενηλικίωσης που δε λαμβάνει χώρα ποτέ, της ενηλικίωσης που αφορά μια σχέση, της ενηλικίωσης του ανηλίκου.

Σε μια απόλυτη παραλληλία με τα παραπάνω, και κυρίως με την παιδικότητα και ό,τι συμβαίνει στις ζωές μας τα χρόνια που θεωρείται ότι ‘δε ζούμε’ ακριβώς – δηλαδή πόσο παράδοξο να σου λένε όλοι ότι, τώρα ξεκινάς τη ζωή σου όταν κλείσεις τα 18, ενώ μπορεί να έχεις καθοριστεί με μη αναστρέψιμο τρόπο από κάτι που συνέβη στα 7;-, σε μια απόλυτη σύμπνοια λοιπόν, με ενδιαφέρει πάρα πολύ η ιδέα του ασυνειδήτου άρα και του ονείρου. Το ασυνείδητο σαν κατασκευή, σαν αποθήκη του απωθημένου συναισθήματος που εκφράζεται με λεπτούς ανεπαίσθητους τρόπους στη συμπεριφορά μας ή με έντονους τρόπους στον ύπνο μας, είναι ίσως από τα λίγα πράγματα στα οποία πιστεύω. Πιστεύω στα όνειρα λοιπόν, με κανέναν ρομαντισμό δε.

Μου αρέσει το σινεμά που θυμίζει όνειρο. Δε βγαίνει πάντα απαραίτητα μια λογική δομή, μια αυστηρή πλοκή αλλά ένα συναίσθημα. Ένα φωτεινό παράδειγμα αυτού είναι το Gummo του Korine. Ή το Santa Sangre του Jodorowsky. Ή το Sans Soleil του Marker. Ή το Gerry του Gus Van Sant. Ή το Nennete et Boni της Claire Denise. Αγαπάω τις ταινίες που έχουν αλήθεια και ειλικρίνεια και στέκονται μακριά από κάθε σοβαροφάνεια. Σοβαροφάνεια για μένα σημαίνει θάνατος. Θάνατος της φαντασίας, της έμπνευσης και ξεκάθαρη απομάκρυνση από την ουσία. Εκτιμώ απεριόριστα την απόπειρα του καινούριου και του προσωπικού. Κάθε προσωπικό μπορεί εν δυνάμει να είναι καινούριο, με προϋπόθεση ότι το πρόσωπο έχει κάτι να πει.

Δε θα έλεγα ότι είμαι μια κινηματογραφίστρια που ξεψαχνίζω τι συμβαίνει τώρα παγκοσμίως, ποια είναι τα ‘trends’ -που και σαν λέξη μου προκαλεί αναγούλα. Είναι κυριολεκτικά άπειρες οι ταινίες που δεν έχω δει και ανήκουν στο παρελθόν, οπότε φρόνιμο θα ήταν να καλύψω τα κενά μου σιγά σιγά. Πιο πολύ με ενδιαφέρει να βλέπω τι συμβαίνει έξω από την τέχνη μου, δηλαδή στη ζωγραφική, στη φωτογραφία και στη μουσική που είναι η μεγαλύτερή μου αγάπη. Με ενδιαφέρει πιο πολύ να ακούσω το καινούριο κομμάτι του John Maus και να δω τι έφτιαξε η Melissa Loop, παρά να δω τις βραβευμένες ταινίες των Καννών σε πρώτο χρόνο. Δεν ξέρω αν είναι καλό ή κακό, αλλά έτσι είμαι.

Επόμενο κινηματογραφικό σχέδιο είναι η μεγάλου μήκους, εν ονόματι ‘ΣΕΛΗΝΗ 66’. Ήδη βλέπω ότι εκτός από σχέδιο, θα αφορά και μια άσκηση υπομονής για εμένα, μιας και τα πράγματα λόγω άλλων μεγεθών κινούνται με άλλους ρυθμούς. Οπότε για να μην τρελαθώ από την απραξία, ελπίζω να καταφέρω να κάνω μια μικρού μήκους που έχω γράψει. Να φτιάξω μουσικά κλιπς για καλλιτέχνες που εκτιμώ και γενικά να εξερευνώ συνέχεια τρόπους, τόπους, σημεία, λεπτομέρειες, καταστάσεις και ανθρώπους».

Ζακλίν Λέντζου

www.foxthefilm.com