Τρία τρίπτυχα animation και μια σειρά μεγάλων εικαστικών τυπωμάτων, περιλαμβάνει η ατομική έκθεση «Ψηφιακά εργόχειρα» της Φλωρεντίας Οικονομίδου που εγκαινιάζεται στο Art Project Space της οδού Φαλήρου 66, την Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου στις 19:00 με διάρκεια έως και τις 21 Οκτωβρίου.
Ερμηνεύοντας και μεταμορφώνοντας με προσωπικό εικαστικό τρόπο τη σύγχρονη πραγματικότητα, η Οικονομίδου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια και Διευθύντρια Εργαστηρίου Σχεδίου – Χρώματος στο Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων στην Πολυτεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Σύρο, δουλεύει χρωματικές συνθέσεις με απαράμιλλο σχέδιο, δημιουργώντας ψηφιακά έργα ή όπως αλλιώς τα ονομάζει η ίδια «Ψηφιακά εργόχειρα». Κάποια από αυτά αναφέρονται στην απώλεια του οικείου ενώ σε άλλα δίνεται έμφαση στον κοσμολογικό-ονειρικό χαρακτήρα.
Η ίδια εξηγεί για τα έργα της: «Τον Σεπτέμβριο του 2015 βρέθηκα στη Μυτιλήνη με αφορμή μια έκθεση. Ήταν η περίοδος όπου οι πρόσφυγες έφταναν στην περιοχή κατά εκατοντάδες κάθε μέρα, ταξιδεύοντας στοιβαγμένοι σε πλαστικές βάρκες. Ένας ένας, σχημάτιζαν μια μακριά φιδίσια πορεία από τις παραλίες προς την πόλη. Οι περισσότεροι ήταν άντρες, αλλά υπήρχαν επίσης γυναίκες και παιδιά. Όσο βρισκόμουν εκεί, αισθανόμουν ότι παρακολουθούσα μια κινηματογραφική ταινία ή ότι διάβαζα ένα λογοτεχνικό βιβλίο. Τα συναισθήματά μου, όμως, δεν προέκυπταν από τις σκηνές ενός σκηνοθέτη ή τα λόγια ενός συγγραφέα αλλά έβγαιναν από μέσα μου, ήταν δικά μου. Ή μήπως όχι; Ένα είδος μετάλλαξης ένοιωθα να συντελείται στο τοπίο, στους πρόσφυγες και σε όλους εμάς που αποσβολωμένοι βιώναμε γεγονότα τα οποία μετά από λίγο γίνονταν ειδήσεις στην τηλεόραση.
Το πρώτο έργο που προέκυψε από αυτό το αβάσταχτο φορτίο ήταν ένα animation -το «Heart Attack» – δηλαδή μια μορφή τέχνης που χρησιμοποιεί το χρόνο ως θεμελιώδες στοιχείο. Στην αρχή παρουσιάστηκε ως μονό animation στη βίντεο-διοργάνωση “Refugees”. Στη συνέχεια, αφού το ολοκλήρωσα ως τρίπτυχο με την προσθήκη άλλων δυο animation, παρουσιάστηκε σε μια τριπλή channel video εγκατάσταση στην Ουγγαρία (DIGITAL AGORA 2021, Triennial,) και σε μια προβολή στο τείχος του φρουρίου της Μυτιλήνης (Eyes Walk Festival).
Επιθυμούσα το έργο μου να αποδώσει ανάμεικτες εικόνες με συναισθήματα και τη ρευστότητα του χρόνου, όπως σε ένα όνειρο όπου δεν παρουσιάζεται μια ξεκάθαρη ιστορία αλλά περιπλανώνται η αγωνία και η υποψία του κινδύνου. Η πλούσια σε χρώματα, μουσική της Dahlgren Ekonomides, γραμμένη πάνω στο ρυθμό του animation, έρχεται σε αντίθεση με το κυρίως μαυρόασπρο κινούμενο σχέδιο, για να συμπληρώσει την αίσθηση του αναπόφευκτου και της απώλειας.
Παράλληλα με τα βίντεο-animation, εκείνη την περίοδο δούλευα τη σειρά “Ψηφιακά Εργόχειρα”. Με το πρώτο έργο αυτής της σειράς, με τίτλο “Αράχνη του πολέμου”, θέλησα να εκφράσω την απώλεια του “οικείου”. Σχεδίασα, με τον δικό μου τρόπο, έναν ιστό αράχνης, ως αναφορά στα εργόχειρα που κάποτε έπλεκαν με βελονάκι οι νοικοκυρές και τα τοποθετούσαν στα μπράτσα του καναπέ ή της πολυθρόνας στα σαλόνια των σπιτιών τους. Στο λεπτομερές σχέδιο με το ψηφιακό μου πενάκι αντικατέστησα τα τριαντάφυλλα με πολεμικά εργαλεία. Η γραμμή μου, αναλαμβάνοντας το ρόλο της κλωστής, πρόσθεσε, νομίζω, συνέχεια και συνοχή μεταξύ των διαφορετικών στοιχείων του σχεδίου.
Ακολούθησαν τα έργα “Bayeux I” και “Bayeux II”, που αποτέλεσαν -εκτός από αναφορά στην ταπισερί του Bayeux- ήταν και επισήμανση της νέας εισβολής που ξεκίνησε με τον πόλεμο στη Συρία. Στο “Υφαίνοντας το μέλλον”, το κεντρικό θέμα είναι ένας υφαντός ιστός. Στην ίδια σειρά έργων με κοινό στοιχείο τη γραμμή-κλωστή ανήκουν και οι “Διαπολιτισμικοί ταξιδιώτες” I και II, το “Χαρούμενα γενέθλια, γη!”, οι τρεις “Προσκλήσεις σε γεύμα”, καθώς και η “Διατήρηση των ειδών”. Όλα αυτά τα έργα παρουσιάστηκαν σε διεθνείς εκθέσεις στο εξωτερικό. Και εκεί που ετοίμαζα τη διοργάνωση μιας ατομικής μου έκθεσης στην Αθήνα, μας χτύπησε την πόρτα η πανδημία.
Γνωρίζω ότι πολλοί καλλιτέχνες κατά τη διάρκεια της πανδημίας εργάστηκαν εντατικά, κλεισμένοι στα σπίτια τους. Αρχικά, αυτό δεν συνέβη και σε εμένα. Για μια ολόκληρη χρονιά, φαίνεται ότι πάγωσα και δεν προχώρησα σε καμία δημιουργική δραστηριότητα.
Όλα άλλαξαν, ωστόσο, όταν έλαβα μια πρόσκληση από τη Mπιενάλε του Πεκίνου. Μου ζητήθηκε να στείλω, μέσω διαδικτύου, ένα έργο μου με θέμα την πανδημία. Έτσι ως ένας αισιόδοξος, αλλά και φοβισμένος άνθρωπο συνάμα, ξεκίνησα σιγά-σιγά να δουλεύω και, μέσα από τα νέα μου έργα, προσπάθησα να ξορκίσω το κακό.
Κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού και της διδασκαλίας εξ αποστάσεως, δεν απομακρύνθηκα από την έννοια του “οικείου”. Αντιθέτως, περιορίζοντας σημαντικά τις εξωτερικές δραστηριότητες και έχοντας μετακομίσει στο εργαστήριό μου, έκανα τη θεωρία πράξη, αφού μεταμορφώθηκα σε μια νέα μορφή οικοκυράς. Μετά την προετοιμασία του φαγητού και την ολοκλήρωση των μαθημάτων, αφιέρωνα καθημερινά χρόνο και προσήλωση στα ψηφιακά μου «εργόχειρα».
Αν και τα έργα μου δεν είναι ακριβώς χειροτεχνήματα με την παραδοσιακή έννοια, ο όρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ευρύτερα για να περιγράψει οποιαδήποτε μορφή δημιουργίας που απαιτεί καλλιτεχνική δεξιότητα και προσωπική έκφραση. Οι εικόνες μου χαρακτηρίζονται από καθαρά σχήματα και χρωματικές διαφορές. Οι καμπύλες και οι γωνίες δημιουργούν συχνά μια αίσθηση κινητικότητας και ρυθμού, ενώ η χρήση των χρωμάτων και οι σχεδιαστικές λεπτομέρειες στη σύνθεση επιδιώκουν να προσδώσουν ατμοσφαιρικό χαρακτήρα στα έργα. Και σε αυτήν την ενότητα ο χρόνος και ο χώρος μπερδεύονται σε ένα κουβάρι, μαζί με αναμνήσεις, καθημερινά βιώματα, ελπίδες και φόβους για το μέλλον.
Αναρωτιέμαι πως μοιάζει ο χρόνος; Έχει εικόνα, ήχο, υφές και μυρωδιές; Έχει συναισθήματα, λογική ή κυλάει αδιάφορα, σαν διάφανο ποτάμι σε ένα μεταλλασσόμενο τοπίο, άλλοτε πιο γρήγορα, άλλοτε πιο αργά και μας παρασέρνει, μας καταπίνει ή μας ξεβράζει στην ακτή; Και πώς ενσωματώνεται στις εικόνες που σχηματίζουμε; Κρύβεται, είναι φανερός, μεταμορφώνεται;
Η υφή αποτελεί συνήθως ένα σημαντικό στοιχείο σε όλα τα χαρακτικά έργα. Ανάλογα με την τεχνική και τον τρόπο παραγωγής του χαρακτικού, μπορεί να προσδώσει βάθος, να δημιουργήσει μια αίσθηση πλούσιας υλικότητας και να προσθέσει ενδιαφέρον στο έργο. Γνωρίζοντάς το, θέλησα να παίξει σημαντικό ρόλο και στα δικά μου τυπώματα. Σε μια ψηφιακή σχεδίαση μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορες τεχνικές για τη δημιουργία ψηφιακής υφής και ο συνδυασμός τους μπορεί να οδηγήσει σε μοναδικά και εντυπωσιακά αποτελέσματα. Όταν προχωρώ σε αυτή τη φάση νιώθω τα έργα μου να μεταμορφώνονται και να αποκτούν δική τους ζωή.
Η ποιότητα του χαρτιού και η εικαστική εκτύπωση είναι άλλοι δύο σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα μιας εικόνας. Όσον αφορά το χαρτί, η επιλογή του είναι σημαντική για την απόδοση των χρωμάτων, την αντοχή στον χρόνο και την υφή της εικόνας. Επέλεξα δυο διαφορετικούς τύπους χαρτιών, ειδικών για εικαστικές εκτυπώσεις, με διαφορετικές ιδιότητες και αισθητική το καθένα. Ένα βαρύ βαμβακερό ευρωπαϊκό και ένα ευαίσθητο λεπτό γιαπωνέζικο. Στο ευρωπαϊκό, τα χρώματα γράφουν εξαιρετικά, ξεκάθαρα και λαμπερά, ενώ στο γιαπωνέζικο μοιάζουν να ενσωματώνονται με το χαρτί, όπως ενώνονται η μουσική και ο στίχος σε ένα τραγούδι. Από το πρώτο δοκιμαστικό τύπωμα, φαίνεται συνήθως ποιο χαρτί είναι καταλληλότερο για το κάθε έργο. Για τα εικαστικά μου τυπώματα, χρησιμοποιώ μια υψηλής ποιότητας εκτυπωτική μηχανή και ειδικά μελάνια ώστε να εξασφαλίσω την ακρίβεια των χρωμάτων, τη λεπτομέρεια και την αντοχή της εικόνας.
Μαζί με τα τυπώματα δούλευα και δύο τρίπτυχα animation: το «Αδελφή Φύση» και το «Πορεία ειρήνης με την Αλίκη». Σε αυτά η πλοκή σχηματίζεται από τις ίδιες τις εικόνες. Ο τρόπος με τον οποίο οι εικόνες αλληλοεπιδρούν και διαδέχονται η μία την άλλη επιδιώκει μια ροή και μια συνοχή ανάμεσά τους, ενισχύοντας την αίσθηση του ονείρου και της μεταφοράς σε έναν συναισθηματικό και υποσυνείδητο κόσμο. Για άλλη μια φορά η μουσική της Dahlgren Ekonomides, γραμμένη πάνω στα animation, προσθέτει βάθος, ατμόσφαιρα και συναίσθημα, δημιουργώντας αναταράξεις και υπογραμμίζοντας σημαντικές στιγμές.
Κοιτάζοντας πίσω, θα έλεγα πως στην τελευταία μου δουλειά προσπάθησα να εξερευνήσω το όνειρο και να απεικονίσω την πτυχή ενός μη γραμμικού χρόνου αποδίδοντας στιγμές, αναπαριστώντας παρελθοντικές μνήμες και αναδεικνύοντας μελλοντικές προοπτικές».
Η επίκουρος καθηγήτρια Ιστορικός Τέχνης Ειρήνη Λεοντακιανάκου που προλογίζει την έκθεση αναφέρει σχετικά: «Τα «Ψηφιακά εργόχειρα», που πήραν μορφή κατά την περίοδο των πολέμων και της πανδημίας σχολιάζουν το σύγχρονο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, συγκροτώντας μια ιδιαίτερη προσωπική εικαστική αφήγηση, όπου εμπλέκονται και στοιχεία από το υποσυνείδητο και το φανταστικό. Το ύφος τους προσιδιάζει σε μια σουρεαλιστική οπτική με έντονο ανατρεπτικό χιούμορ παραμένοντας ανοικτά σε πολλαπλές ερμηνείες. Θυμίζουν ενίοτε «ψηφιακά εργόχειρα» σχεδιασμένα στις λεπτομέρειές τους, ξανά και ξανά στον υπολογιστή, καταλήγοντας σε εντυπωσιακές συνθέσεις και στη συνέχεια σε εξαιρετικά εικαστικά τυπώματα. Ένα παζλ από μικρές ιστορίες αποκαλύπτεται όσο περισσότερο κοιτάζεις πολλά από αυτά. Όπως αναφέρει η ίδια η Φλωρεντία, τα έργα της μεταμορφώνονται κατά τη διάρκεια της δημιουργίας, σαν να παίρνουν σιγά-σιγά τη δική τους ζωή.»
Ημέρες και ώρες λειτουργίας:
Τρίτη – Παρασκευή 11:00 – 14:00 & 18:00 – 21:00
Σάββατο 11:00 – 14:00
Κυριακή Δευτέρα κατόπιν τηλεφωνικού ραντεβού
Χώρος διεξαγωγής
Πολυχώρος Art Project Space
Φαλήρου 66, Αθήνα, Έναντι ΕΜΣΤ | Σταθμός Metro FIX | Τηλ. 2117504180
Υπόγειος χώρος στάθμευσης Metro Fix στα 200 μέτρα.
